Επανάσταση στην Ήπειρο: οι βετεράνοι οπλαρχηγοί ξαναπιάνουν τα τουφέκια

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 15 Ιανουαρίου του 1854, όταν ξέσπασε η Επανάσταση της Ηπείρου κατά των Οθωμανών. Ο Κριμαϊκός Πόλεμος ανάμεσα στους Ρώσους και τους συνασπισμένους Τούρκους, Βρετανούς και Ιταλούς (από το βασίλειο της Σαρδηνίας) είχε ξεσπάσει ήδη, ενώ είχαν σηκώσει «μπαϊράκι» και στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία. Οι Τούρκοι βρίσκονταν, δηλαδή, ανάμεσα σε επαναστατικές εστίες που έτειναν να γίνουν πυρκαγιές ανεξέλεγκτες…

Η Επανάσταση της Ηπείρου του 1854 δεν είχε υποκινηθεί επισήμως από την Ελληνική Κυβέρνηση του Αντώνη Κριεζή, αλλά υποστηρίχθηκε σιωπηρά, πλην όμως έντονα από τον βασιλιά Γεώργιο Α’ και τους κυβερνώντες. Αρκετοί βετεράνοι- θα τους λέγαμε σήμερα- αγωνιστές της Ελληνικής Επανάσταση που ακόμα ήταν ακμαίοι και ετοιμοπόλεμοι, τέθηκαν επικεφαλής ομάδων των εξεγερθέντων, ανάμεσά τους ο Σπυρίδων Καραϊσκάκης, γιος του θρυλικού Γώργιου Καραϊσκάκη, ο Θοδωράκης ο Γρίβας, ο Κίτσος Τζαβέλας, ο Ιωάννης Ράγκος.

Μετά τις νικηφόρες συγκρούσεις των ελλήνων οπλαρχηγών της Ηπείρου, με τουρκικά αποσπάσματα, περί τα τέλη Δεκεμβρίου στη Σκουληκαριά και στη θέση Παλαιοπαναγιά του Δημαριού, καθώς και στο Διάσελο και Άνω Πέτα, στις αρχές του Ιανουαρίου του 1854 η επαναστατική φλόγα του ξεσηκωμού άρχισε να απλώνεται σε ολόκληρη την περιοχή.

Ο Καραϊσκάκης, μάλιστα, κατέλαβε την Άρτα στις 31 Ιανουαρίου του το 1854, αλλά τον «νίκησαν» ο χειμώνας και οι ελλείψεις σε τρόφιμα και πολεμοφόδια. Ο Σπύρος Καραϊσκάκης ηγήθηκε των επαναστατών που πολιόρκησαν και μπήκαν στην πόλη της Άρτας. Οι Τούρκοι εκκένωσαν την πόλη της Άρτας και μαζεύτηκαν στο κάστρο.

Στον πασά των Ιωαννίνων και της Λάρισας στάλθηκαν ενισχύσεις 10.000 στρατιωτών από τον Σουλτάνο με τη διαταγή να καταπνίξουν την επανάσταση. Στις 10 Φεβρουαρίου ο πασάς των Ιωαννίνων χτύπησε τους επαναστάτες που είχαν καταλάβει την Άρτα και τους έτρεψε σε φυγή. Οι Οθωμανοί μέσα σε τέσσερις μήνες από την εκδήλωσή τους έσβησε και τις τρεις επαναστατικές εστίες σε Ήπειρο, Θεσσαλία και Δυτικής Μακεδονία. Για την Ιστορία: η Άρτα απελευθερώθηκε το 1881 και με τη «βούλα» με τη Συνθήκη της Κωνσταντινουπόλεως.