Ο πρώτος σοβιετικός ηγέτης στις ΗΠΑ – Τα ευτράπελα της επίσημης επίσκεψης και η... νίκη επί του αμερικανικού λαού

Πώς λέμε ο «πρώτος άνθρωπος στο Διάστημα»; Ε, έτσι είπαν και το 1959: «Ο πρώτος σοβιετικός ηγέτης στις ΗΠΑ»!

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 15 Σεπτεμβρίου του 1959, όταν ο Νικήτα Χρουτσόφ πάτησε το πόδι του επί αμερικανικού εδάφους· ήταν ο πρώτος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης που επισκέφτηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες!

Τις επόμενες δύο εβδομάδες, η επίσκεψη του Χρουστσόφ κυριάρχησε στο παγκόσμιο ειδησεογραφικό στερέωμα και προσέφερε αρκετές δραματικές και χιουμοριστικές στιγμές στην ιστορία του Ψυχρού Πολέμου.

Ο Χρουστσόφ ήρθε στην εξουσία της ΕΣΣΔ μετά το θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν το 1953. Πολλοί παρατηρητές πίστευαν ότι ο Χρουστσόφ- ο αφοσιωμένος οπαδός του Στάλιν- δεν θα είχε μεγάλη διαφορά από τον προκάτοχό του· προκάλεσε έκπληξη, ωστόσο, ανακοινώνοντας ότι επιδιώκει «ειρηνική συνύπαρξη» με τις Ηνωμένες Πολιτείες, καταγγέλλοντας τις «υπερβολές» του σταλινισμού. Το 1959, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης συγκλόνισαν τον κόσμο ανακοινώνοντας ότι ο Χρουστσόφ θα επισκεφθεί την Αμερική και θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ.

«Με ανοιχτή καρδιά και καλές προθέσεις»

Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1959, ο Νικίτα Χρουτσόφ προσγειώθηκε στην αεροπορική βάση Andrews στις 12:21, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του, τις κόρες και τον γιό του, αλλά και μέλη της Κυβέρνησης. Από το αεροδρόμιο κιόλας, ο Χρουστσόφ, ανακοίνωσε ότι έφτασε στην Αμερική «με ανοιχτή καρδιά και καλές προθέσεις. Ο σοβιετικός λαός θέλει να ζήσει ειρηνικά και φιλικά με τον αμερικανικό λαό».
Ο ηγέτης της ΕΣΣΔ κινήθηκε με αυτοκινητοπομπή από το αεροδρόμιο προς την Ουάσιγκτον καθισμένος δεξιά σε μια λιμουζίνα Linkoln κάμπριο έχοντας στη μέση τον Αϊζενχάουερ και στην άλλη άκρη τη σύζυγό του, ενώ πλήθη αμερικανών πολιτών τον χειροκροτούσαν σε όλη τη διαδρομή! «Ο πιο απίθανος τουρίστας της Αμερικής» έγραψε ο Τύπος την επομένη!

Κατά το επίσημο δείπνο στον Λευκό Οίκο ο Χρουστσόφ δώρισε στον Αϊζενχάουερ ένα αντίγραφο- σε μικρογραφία- του διαστημικού σκάφους Luna2 που είχε προσσεληνωθεί (το πρώτο στην Ιστορία) στο φεγγάρι μόλις την προηγούμενη μέρα. Το Luna2 συμβόλιζε τη μεγάλη νίκη των Σοβιετικών για την κατάκτηση του Διαστήματος. Και μετά ο Χρουτσόφ άρχισε την περιοδία του στις ΗΠΑ.
Στο Μπέλτσβιλ του Μέριλαντ, ο σοβιετικός ηγέτης φέρεται να παραπονέθηκε ότι τα γουρούνια ήταν πολύ παχιά και οι γαλοπούλες πολύ αδύνατες!

Πανικός στο Λος Άντζελες!

Ο Χρουτσόφ επισκέφθηκε το Λος Άντζελες όπου του παρατέθηκε γεύμα από τον Πρόεδρο της 20th Century Fox Σπύρο Σκούρα με καλεσμένους τον Γκάρι Κούπερ, τον Φρανκ Σινάτρα, την Ελίζαμπεθ Τέιλορ,τη Μέριλιν Μονρόε… Όταν ο Ουκρανός ηγέτης της ΕΣΣΔ έμαθε ότι η επίσκεψή του στη Ντίσνεϊλαντ ακυρώθηκε για λόγους ασφαλείας, δεν κρατήθηκε: «Έχετε βάσεις εκτόξευσης πυραύλων εκεί; Τι είναι; Υπάρχει επιδημία χολέρας ή πανώλης εκεί ή έχουν καταλάβει τον τόπο γκάνγκστερ;»… Και έγιναν κι άλλα τραγελαφικά στην Καλιφόρνια, που έφεραν τον Χρουτσόφ στο όριο να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ!

Ο Χρουτσόφ παρευρέθηκε σε ένα συμπόσιο που διοργάνωσε ο δήμαρχος του Λος Άντζελες, Νόρις Πούλσον στο ξενοδοχείο Ambassador. Κατά την ομιλία του, ο Δήμαρχος τόνισε: «Κύριε Πρόεδρε, δεν συμφωνούμε με τη φράση σας «Θα σας θάψουμε» (μια φράση που χρησιμοποίησε ο σοβιετικός ηγέτης ενώ απευθυνόταν σε δυτικούς πρεσβευτές κατά τη δεξίωση στην πολωνική πρεσβεία στη Μόσχα το 1956. «Η Ιστορία είναι με το μέρος μας Θα σας θάψουμε!» είχε πει). Αυτό το γεγονός, μαζί με άλλες κριτικές κατά του κομμουνισμού, πρόσβαλλαν τον Χρουστσόφ, ο οποίος απειλησε να διακόψει το ταξίδι του και να επιστρέψει στη Σοβιετική Ένωση. Όμως ο απρόβλεπτος ηγέτης δεν έχασε την ευκαιρία να απαντήσει στο κοινό που τον άκουσε έκπληκτο στην αίθουσα χορού του ξενοδοχείου Ambassador: «Είμαι το πρώτο κεφάλι, είτε της Ρωσίας, είτε της Σοβιετικής Ένωσης, που επισκέφθηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μπορώ να αποχωρήσω. Αλλά δεν ξέρω πότε- αν ποτέ- κάποιος άλλος σοβιετικός ηγέτης θα επισκεφτεί ξανά τη χώρα σας».

Αργότερα το ίδιο βράδυ ο Χένρι Κάμποτ Λοτζ τζούνιορ (Πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στα Ηνωμένα Έθνη) προσπάθησε να εξομαλύνει την κατάσταση διαβεβαιώνοντας τους σοβιετικούς αξιωματούχους ότι τα σχόλια των τοπικών αρχόντων δεν απηχούν τις απόψεις της κυβέρνησης.
Ο Χρουτσόφ θα παραδεχόταν αργότερα ότι δεν είχε σκοπό να φύγει, αλλά ένιωθε ότι «ήταν απαραίτητο να τρίξει τα δόντια σ’ αυτό το αντικομμουνιστικό άτομο». Και η... περιπέτεια συνεχίστηκε. 

Σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας κρέατος στο Des Moines, ο Χρουστσόφ απόλαυσε το πρώτο του χοτ-ντογκ και δεν κρατήθηκε και πάλι: «Σας έχουμε νικήσει από εδώ μέχρι το φεγγάρι, αλλά εσείς μας έχεις ξεπεράσει στην παρασκευή λουκάνικων»...

Δέκα ημέρες μετά, στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Χρουτσόφ συναντήθηκε ξανά με τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ στο Καμπ Ντέιβιντ και συζήτησαν σημαντικά θέματα όπως ο αφοπλισμός, η κατάσταση στο Βερολίνο και το εμπόριο μεταξύ των δύο εθνών. Αργά το βράδυ, στις 27 Σεπτεμβρίου ο Χρουτσόφ και η συνοδεία του αναχώρησαν για τη Μόσχα.

Μπορεί ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση μην βρήκαν κοινή γραμμή πλεύσης στα βασικά προβλήματα που απασχολούσαν τον Κόσμο, όμως ο ηγέτης της ΕΣΣΔ είχε κερδίσει τον αμερικανικό λαό, που όπου κι αν πήγε τον αποθέωσε!