Πρέσβεις των ΗΠΑ στην Ελλάδα: κάποτε έδιναν χαστούκια κι έριχναν κυβερνήσεις, τώρα λάμπουν στα μπουζούκια

Πρέσβεις των ΗΠΑ στην Ελλάδα, μια παλιά πονεμένη ιστορία... Θα μπορούσε να γράψει κάποιος -αβασάνιστα και αφελώς ίσως- ότι ο πρέσβης, που αποφασίζει μια χώρα να τον στείλει για να την εκπροσωπεί σε μιαν άλλη χώρα μακρινή, αντανακλά την άποψή της για τον λαό και τον τόπο στον οποίο διορίζεται… Για παράδειγμα: αν οι ΗΠΑ θεωρούν την Ελλάδα τσίρκο, διορίζουν στον τόπο μας έναν κλόουν ή ένα θηρίο... Παλιά έρχονταν τα θηρία, τώρα…

Κίμπερλι Γκίλφοϊλ 2025, και δεν είναι διόλου τυχαίο ότι η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στον τόπο του μπουζουκιού και της ασύνορης «νύχτας», πρώτα επισκέφθηκε τον Κωνσταντίνο Αργυρό στο «Κέντρο Αθηνών» και μια μέρα μετά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό! Ένα από τα πρώτα τραγούδια του Αργυρού ήταν το Μια Νύχτα Κόλαση…

Και η Κίμπερλι, ντυμένη με απαστράπτουσες παγέτες, με ένα γουνάκι στους ώμους- φθινόπωρο με 25 βαθμούς θερμοκρασία- ψηλοτάκουνα παπούτσια και για τσαντάκι μια μικρή ντισκόμπαλα, έζησε την πρώτη νύχτα της στην Αθήνα σαν να ‘ταν στον Παράδεισο… Αυτά.

Πάει καιρός που η αμερικανική διπλωματία μοίραζε χαστούκια κυριολεκτικά και μεταφορικά, «ανέβαζε και κατέβαζε» Κυβερνήσεις στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες «μικρές» χώρες του Κόσμου, απροκάλυπτα. Τώρα η Αστερόεσσα κυματίζει απέραντη δίχως αναταράξεις…

«Τα αγκιστρωμένα ψαράκια», όπως αποκαλούσε ο πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ τους «υπηκόους» των ΗΠΑ ανά τον Κόσμο, δεν τσιμπάνε πια όπως παλιά τα «δολώματα», όμως παραμένουν στη γυάλα, με ελάχιστο ζωτικό χώρο και πάντα- μα πάντα- με το κεφάλι προς τον πάτο· αναζητώντας τροφή ή σε ένδειξη υποταγής;

Μην πάτε μακριά· η απόσταση που μας χωρίζει από εκείνο το βδελυρό «Θέλω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τη βοήθειά τους» του πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη είναι 29 χρόνια-νύχτες και ένας αμανές του Αργυρού, ο «Περήφανος Αετός» ίσως…
Κάποτε οι πρέσβεις έριχναν χαστούκια στους Έλληνες, κυριολεκτικά, σήμερα ρίχνουν ζεϊμπεκιές. Ε, αυτό μπορείς να το πεις και μια κάποια πρόοδο!

Χαστούκι στον υπουργό!

Ελλάδα 1947, Εμφύλιος και καταχνιά και πείνα και μιζέρια και πρέσβης των ΗΠΑ στη χώρα μας κάποιος Πολ Πόρτερ που ως αποστολή είχε να επιβλέπει το πως θα κατανεμηθεί η οικονομική βοήθεια στους έχοντες ανάγκη. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν υπήρχε τότε, αλλά από τότε, και από πιο παλιά, τα αρπακτικά πετούσαν στους ελληνικούς ουρανούς αναζητώντας πτώματα και χρήμα. Και από πτώματα η Ελλάδα; Σωρός!

Η εφημερίδα της ελληνικής ομογένειας του Σικάγου «The Greek Star», δια των αναμνήσεων του Ουίλιαμ Ρούσις, Ελληνοαμερικανού που υπηρετούσε τότε στην Ελλάδα ως αξιωματούχος του οργανισμού που συντόνιζε το έργο της αμερικανικής βοήθειας προς την Ευρώπη, απότοκο του το Δόγματος Τρούμαν, περιγράφει τον Πολ Πόρτερ: «Όταν πήγε στην Αθήνα έγινε ένας διαφορετικός άνθρωπος, ένας δικτάτορας. Η συμπεριφορά του προς τους έλληνες αξιωματούχους, αρχίζοντας από τον πρωθυπουργό, ήταν βλοσυρή και κάποτε τραχιά, προκαλώντας αλγεινή εντύπωση στη σκέψη του ελληνικού λαού. Ο Πόρτερ, συζητώντας για οικονομικό θέμα με τον Στέφανο Στεφανόπουλο, τότε υπουργό Συντονισμού, οργίστηκε τόσο ώστε σήκωσε το χέρι του και του κατάφερε ένα ηχηρό ράπισμα στο πρόσωπο, τόσο που ο υπουργός ξέσπασε σε κλάματα! Ο υπουργός αποχώρησε από το γραφείο και λίγες ημέρες αργότερα δώρισε στην κυρία Πόρτερ ένα διαμαντένιο περιδέραιο, για να κατευνάσει τον Πόρτερ, ο οποίος προφανώς ακολουθούσε τη θεωρία του Θεόδωρου Ρούζβελτ “μίλα μαλακά, αλλά κουβάλα μαζί σου ένα μεγάλο ραβδί” και τη συμβουλή του Γουίλιαμ Χάουαρντ Ταφτ να χρησιμοποιεί τη “διπλωματία του δολαρίου”». Χαστούκι στην Ελλάδα από τον τοποτηρητή του αφέντη; Αμέ:! Τι πιο σύνηθες;

Ο Χένρι έδινε διαταγές στους Έλληνες!

Το 1948, Εμφύλιος, καταχνιά, πείνα και μιζέρια στην Ελλάδα, καταφθάνει κάποιος ευτραφής κύριος (χοντρό τον έλεγαν τότε, που το «political correctness» ήταν άγνωστος όρος) Χένρι Γκρέιντι. Ο Τάσος Βουρνάς στην «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας» του, καταγράφει: «Ο αυστραλός πρωθυπουργός Έβατ, τον Νοέμβριο του 1948, ανέλαβε πρωτοβουλία για να σταματήσει ο Ελληνικός Εμφύλιος και για συνδιαλλαγή μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών. Η εντολή του στρατηγού Μάρσαλ προς τον Γκρέιντι ήταν σαφής: “Κάθε τέτοια προσπάθεια θα εθεωρείτο εχθρική πράξη κατά της Αμερικής”. Όταν παλαιοί πολιτικοί: τέως υπουργοί και βουλευτές, αλλά και ο βουλευτής εν ενεργεία Γεώργιος Βοραζάνης απέστειλαν συγχαρητήριο τηλεγράφημα στον πρωθυπουργό της Αυστραλίας, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελλάδα κύριος Γκρέιντι απαίτησε να ληφθούν δραστικά μέτρα κατά των «εχθρών των ΗΠΑ». Συνεχίζει ο Βουρνάς: «Ο Βοραζάνης διεγράφη από το Kόμμα των Φιλελευθέρων, ενώ στην αίθουσα της Βουλής ομάδα βουλευτών-κεκραχτών των Αμερικανών τού επετέθησαν λυσσαλέα και τον κακοποίησαν μέχρις αναισθησίας»!

Για τον χοντροκομμένο, σε φτιαξιά και τρόπους, Χένρι Γκρέιντι, γράφει και ο ιστορικός και δημοσιογράφος Σπύρος Λιναρδάτος: «Περιοδεύοντας τις διάφορες πόλεις, όπου τον σήκωναν και στα χέρια όπως τους εκλεκτούς τους υποψήφιους βουλευτές, ο αμερικανός πρεσβευτής εκλαΐκευε την αξία της αμερικανικής βοήθειας στην Ελλάδα, αλλά και “δίδασκε” στους Ελληνες το “αλφαβητάριο της Δημοκρατίας”»! Ο πρέσβης των ΗΠΑ είχε αναλάβει προσωπικά εκστρατεία σε όλη την Ελλάδα για την προπαρασκευή των επικείμενων εκλογών.

Βαρυσήμαντος επιστολή στον Πρωθυπουργό

Όμως ο Γκρέιντι έμεινε στην Ιστορία ως ο πρεσβευτής των ΗΠΑ που έστειλε «βαρυσήμαντον επιστολή», όπως έγραφε η «Καθημερινή» προς τον Πρωθυπουργό Σοφοκλή Βενιζέλο με την οποία αποδοκίμαζε την Κυβέρνηση! «[...] Κατά τη γνώμην μου, μόνον μία σταθερά και ικανή κυβέρνησις, χαίρουσα της υποστηρίξεως του λαού και της Βουλής, θα δύναται να ενεργήση με το θάρρος και την σταθερότητα μακροπνόου πολιτικής, άτινα είναι απαραίτητα διά την συνετήν χρησιμοποίησιν της βοήθειας την οποία παρέχει ο αμερικανικός λαός. Ανευθυνολογίαι περί διακοπής των εργασιών της Βουλής ή προσφυγής εις νέας εκλογάς πριν ακόμη δοθή εις την νέαν Βουλήν η ευκαιρία να αρθή εις το ύψος των ευθυνών της, μόνον ατμόσφαιραν πολιτικής αβεβαιότητας είναι ικαναί να δημιουργήσουν, ατμόσφαιραν ήτις δύναται να παραβλάψη σοβαρώς το μέλλον της χώρας. [...]», έγραφε ο αμερικανός πρέσβης και η Ελλάδα αναστατώθηκε… Εκείνη η επιστολή θεωρήθηκε «Βαρύνουσα αποφασιστικώς επί της τύχης της κυβερνήσεως». Οι Αμερικανοί «άδειασαν» τον Βενιζέλο ανοίγοντας δρόμο στον Πλαστήρα, με «την πιο δριμεία φρασεολογία που εχρησιμοποιήθη έως τώρα υπό Αμερικανών αντιπροσώπων εις μίαν χώραν του Σχεδίου Μάρσαλ»... Και ο Βενιζέλος άφησε την Κυβέρνηση και το 'ριξε στο μπριτζ...

Ο Τζον και οι Μπανανίες...

Και κάποτε ο Γκρέιντι μάζεψε τις βαλίτσες του και έφυγε και το «παιδί θαύμα» της αμερικανικής διπλωματίας, ο Τζον Πιουριφόι πήρε τη σκυτάλη. Ο Πιουριφόι ήταν εκείνος που χαρακτήριζε συχνά τον πρωθυπουργό Σοφοκλή Βενιζέλο «μικρό μπάσταρδο»! Έχουν γράψει για τον αμερικανό πρέσβη: «Ο Πιουριφόι εννοούσε να φέρεται προς τις ελληνικές κυβερνήσεις σαν να ήταν υποταγμένες, όπως στα πολεμικά χρόνια του 1946-49».

Αντικομουνιστής μέχρις εμμονής, ο Πιουριφόι, αποφάσιζε και διέτασσε· έμεινε στην αμερικανική πρεσβεία στην Ελλάδα ως το 1953. Ο Πιουριφόι, μετά την Ελλάδα, μετατέθηκε στη Γουατεμάλα όπου οργάνωσε το Πραξικόπημα της Μπανάνας, ανατρέποντας τον Αριστερό Τζιάκομπο Ερμπεντ Γκούζμαν και εγκατέστησε δικτατορία! Ο Πιουριφόι σκοτώθηκε σε τροχαίο, μαζί με τον εννιάχρονο γιό του, στην Ταϊλάνδη…

Και τα χρόνια περνούν και όλα τριγύρω αλλάζουνε μα στην Ελλάδα όλα τα ίδια μένουν και ένα πρωί στην αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας ενθρονίζεται κάποιος Έλις Μπριγκς. Ο Μπριγκς συμπαθούσε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, σιχαινόταν τον Γεώργιο Παπανδρέου και είχε πάντα μια… καλή κουβέντα να πει για τους Βασιλείς: «Η ελληνική βασιλική οικογένεια είναι βασιλικός αναχρονισμός»! «Η βασίλισσα Φρειδερίκη, γλωσσού». Για τον τότε διάδοχο Κωνσταντίνο έλεγε ο αμερικανός πρέσβης: «Είναι περισσότερο γιος της μητέρας του παρά του πατέρα του. Ασχολείται με τις υποθέσεις του κράτους με την ίδια αφέλεια με την οποία επιδίδεται στον αθλητισμό». Και δίκιο είχε ο άνθρωπος!

Το δυστύχημα έλυσε το πρόβλημα...

Ο Φίλιπς Τάλμποτ αφίχθηκε στην Ελλάδα το 1965 μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης Στεφανόπουλου· ήταν εκείνος που εισηγήθηκε την παρέμβαση της CIA, ουσιαστικά πραξικόπημα, δηλαδή, αν η Ενωση Κέντρου κέρδιζε τις εκλογές του Μαΐου 1967. Εκλογές δεν έγιναν γιατί «ψήφισαν» οι Απριλιανοί και αποφάσισαν Ελλάδα Ελλήνων Χριστιανών!

Και μετά ήρθε ο Χένρι Τάσκα· από το Μαρόκο κατ’ ευθείαν στο βορειότερο κομμάτι της Αφρικής, την Ελλάδα… Μετά την αποχώρησή του από τη θέση του, το 1974, ο Τάσκα προσπάθησε να εκδώσει βιβλίο όπου θα κατονόμαζε αξιωματούχους της CIA που βοήθησαν τον Ιωαννίδη να ανατρέψει τον Παπαδόπουλο· δεν πρόλαβε. Ο Τάσκα έχασε τη ζωή τους σε περίεργο αυτοκινητικό δυστύχημα.

Με την άνοιξη της Μεταπολίτευσης φθάνει και ο... σκληρός χειμώνας της αμερικανικής πρεσβείας που άκουγε στο όνομα Τζακ Κιούμπιτς· ήταν ο «hard liner», που στην πρώτη πορεία προς την πρεσβεία κατά τον εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου , είχε δώσει διαταγή να ακροβολιστούν στην ταράτσα του κτιρίου πάνοπλοι πεζοναύτες!
Και μετά και μετά; Μετά οι πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχουν πια αντικείμενο… Η Ελλάδα έχει πλήρως υποταχτεί και όλοι απλώς διεκπεραιώνουν τα της θέσης τους.

Ο παλιός καλός Πρέσβης...

Κάποιοι δημοσιογράφοι θα θυμούνται τον Τόμας Νάιλς όχι για τίποτε άλλο παρά για το πάθος του για τον σκύλο του. Υπάλληλοι του ξενοδοχείου «Αμαλία» στη Μεθώνη δεν ξεχνούν: «Μας έκανε εντύπωση ότι όταν του προσφέραμε χαλβά μετά το γεύμα έδωσε την πρώτη κουταλιά στον σκύλο του και με το ίδιο κουτάλι έφαγε αμέσως μετά και ο ίδιος»! Τέτοια αγάπη.

Και στη συνέχεια μας τιμά κάποια χρονιά με την παρουσία του και ο Νίκολας Μπερνς, ο άνθρωπος που ήταν εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ την εποχή της Κρίσης των Ιμίων. Τι είχε πει ο Μπερνς στην πρώτη του επαφή με τους έλληνες δημοσιογράφους; Απολαύστε: «Οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν τα 10 ναυτικά μίλια του ελληνικού εναέριου χώρου, ότι θεωρούν, όμως, τη Γαύδο και τους Καλόγερους ελληνικά νησιά, ενώ δεν θέλουν να πάρουν θέση για τα Ίμια! Και μερικές εβδομάδες μετά τη συνέντευξη Τύπου προχώρησε σε νέες δηλώσεις, παρεμβαίνοντας αυτή τη φορά ευθέως στα εσωτερικά της χώρας. Από το βήμα διεθνούς συμποσίου επιχειρηματιών στη Θεσσαλονίκη χαρακτήρισε τους ελληνικούς εργατικούς νόμους «άκαμπτους» και ζήτησε την αλλαγή τους, «αν θέλει η Ελλάδα να προσελκύσει ξένες επενδύσεις»!

Τότε ήταν που ο Πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης είχε πει από του βήματος του ελληνικού κοινοβουλίου: «Είναι αμερικανός πρέσβης και συμπεριφέρεται ως ανθύπατος. Και πρέπει να τον μαζέψετε…»!

Κι’ αν ο Μπερνς «μαζεύτηκε» μετά όλα εκείνα, άντε να μαζέψεις τη κυρία Γκιλφόι από τα μπουζούκια και τα πανηγύρια.
Γιατί ακόμα, στον 21ο αιώνα, είμαστε χώρα για τα πανηγύρια με κλαρίνα και βιολιά, και οι Αμερικανοί το γνωρίζουν αυτό καλά και γι’ αυτό μας στέλνουν εκπροσώπους τους με ανάλογα προσόντα… Άλλωστε μην ξεχνάμε, οι Αμερικανοί πάντα πράττουν το σωστό, αφού, όμως, έχουν εξανλήσει κάθε άλλο μέσον...

Στοιχεία αντλήθηκαν από το ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Παναγιώτας Μπίτσικα από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ του ΔΟΛ το 2008