Η σφαίρα που πήρε την αθωότητα μιας γενιάς: 17 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη και η μνήμη δεν σβήνει

Το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου 2008 ο ειδικός φρουρός -και χρυσαυγίτης- Επαμεινώνδας Κορκονέας πυροβόλησε και σκότωσε τον 15χρονο Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο στα Εξάρχεια. Ήταν η στιγμή που σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά, άνοιξε μια βαθιά πληγή στην ελληνική κοινωνία και αποκάλυψε, με τον πιο ωμό τρόπο, το πρόσωπο μιας αστυνομίας που λειτουργεί χωρίς έλεγχο.

Η δολοφονία και όσα ακολούθησαν έγιναν το σημείο μηδέν για την αστυνομική βία στην Ελλάδα. Ήταν όμως και η αρχή μιας άλλης ιστορίας: της ιστορίας των ανθρώπων που βρέθηκαν εκείνο το βράδυ λίγα μέτρα από τον Αλέξη και κουβάλησαν, από τότε, το βάρος αυτής της στιγμής.

Ανάμεσά τους και ο 18χρονος τότε φίλος του, Νίκος Ρωμανός -ο άνθρωπος που κράτησε το φέρετρο του Αλέξη και που, τόσα χρόνια μετά, βρίσκεται στη φυλακή για ένα δαχτυλικό αποτύπωμα σε μια πλαστική σακούλα.

Η νύχτα της δολοφονίας

Η συνάντηση του 15χρονου Αλέξη και του χρυσαυγίτη Κορκονέα έγινε λίγο μετά τις 21:00 το βράδυ του Σαββάτου της 6ης Δεκέμβρη στη διασταύρωση των οδών Τζαβέλλα και Μεσολογγίου. Αρχικά, υπήρξε μια αντιπαράθεση μεταξύ ομάδας νεαρών, του ειδικού φρουρού και του συνάδελφού του Βασίλη Σαραλίωτη. Έπειτα, οι δυο άνδρας έλαβαν τη διαταγή να αποσυρθούν. Για λίγο υπάκουσαν. Ωστόσο, επανήλθαν πεζή στην Τζαβέλλα. Εκεί βρισκόταν η παρέα των νεαρών, ανάμεσά τους και ο Νίκος Ρωμανός -που ακόμα και σήμερα είναι αντιμέτωπος με το στρεβλό σύστημα της ΕΛΑΣ.

Τότε, συνεχίστηκε η φραστική αντιπαράθεση και ο Κορκονέας, ξαφνικά, έβγαλε το υπηρεσιακό του όπλο και πυροβόλησε τρεις φορές. Μία από τις σφαίρες χτύπησε τον 15χρονο Αλέξη, που μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου και διαπιστώθηκε ο θάνατός του...

Το πρώτο ψέμα της ΕΛΑΣ

Οι δυο ειδικοί φρουροί αμέσως μετά τους πυροβολισμούς ενημέρωσαν την υπηρεσία τους για το συμβάν, υποστηρίζοντας πως δέχθηκαν επίθεση με πέτρες και μπουκάλια. Τουλάχιστον αυτό ήταν το σενάριο που διακινούσε η ΕΛΑΣ τις πρώτες ώρες. Στις ανακοινώσεις της έκανε λόγο για «εξοστρακισμό της σφαίρας» που προκάλεσε τον θάνατο του Γρηγορόπουλου. Οι δύο ειδικοί φρουροί συνελήφθησαν και τέθηκαν σε διαθεσιμότητα. Το ίδιο και ο διοικητής του αστυνομικού τμήματος Εξαρχείων.

Ο δράστης στην πρώτη του κατάθεση υποστήριξε πως πυροβόλησε τρεις φορές, δύο στον αέρα και μία στο έδαφος. Αυτόπτες μάρτυρες, ωστόσο, τον διέψευσαν καταθέτοντας πως πυροβόλησε κατευθείαν προς την πλευρά των νεαρών, οι οποίοι δεν προκάλεσαν τους δύο αστυνομικούς.

Οι πολιτικές αντιδράσεις και η δημόσια οργή

Ο τότε υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος και πολιτικός προϊστάμενος της αστυνομίας εκείνη την περίοδο και ο υφυπουργός του Παναγιώτης Χηνοφώτης υπέβαλαν για λόγους ευθιξίας τις παραιτήσεις τους στον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, ο οποίος δεν τις έκανε αποδεκτές. Ο κ. Παυλόπουλος, αφού εξέφρασε την οδύνη του για το θάνατο του μαθητή, διαβεβαίωσε ότι οι υπεύθυνοι θα τιμωρηθούν παραδειγματικά και... χαρακτήρισε μεμονωμένο το περιστατικό. Μαντέψτε.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. Την επομένη, 7 Δεκεμβρίου, σε συλλυπητήριο τηλεγράφημα προς την οικογένεια του μαθητή, χαρακτήρισε το θάνατό του ως τραύμα στη λειτουργία του κράτους δικαίου και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα αποδοθούν ευθύνες. Από την πλευρά της, η Εισαγγελία Αθηνών άσκησε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση και παράνομη οπλοχρησία σε βάρος του Επαμεινώνδα Κορκονέα και για απλή συνέργεια στον Βασίλη Σαραλιώτη.

Από εκείνη τη μέρα (7 Δεκεμβρίου) έως και τον Ιανουάριο η Αθήνα πήρε φωτιά. Η νέα γενιά έκανε την εξέγερσή της. Κατέκλυσε τους δρόμους, με συγκρούσεις με την αστυνομία, καταστροφές και διαδηλώσεις που σήκωσαν ψηλά την οργή και το πένθος για τον Αλέξη -μια εξέγερση που σημάδεψε την ελληνική κοινωνία.

Το δικαστικό χρονικό και οι δύο αποφάσεις

Το δικαστικό σκέλος της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου ξεκίνησε στις 10 Δεκεμβρίου 2008, όταν οι δύο ειδικοί φρουροί, Επαμεινώνδας Κορκονέας και Βασίλειος Σαραλιώτης, κρίθηκαν προφυλακιστέοι μετά την απολογία τους. Έκτοτε, ακολούθησε μια μακρά διαδικασία με αντιπαραθέσεις στην έρευνα και δύο δικαστικές αποφάσεις (πρωτόδικη και εφετειακή) με διαφορετικές κρίσεις για τους κατηγορουμένους.

Οι απολογίες και οι αντιφατικοί ισχυρισμοί

Οι δύο κατηγορούμενοι παρέδωσαν στον ανακριτή, δια του συνηγόρου τους Αλέξη Κούγια, απολογητικά υπομνήματα. Ο Κορκονέας ισχυρίστηκε ότι δεν είχε πρόθεση να δολοφονήσει τον Γρηγορόπουλο. Υποστήριξε ότι έριξε δύο προειδοποιητικές βολές στον αέρα, καθώς ο ίδιος και ο συνάδελφός του βρίσκονταν σε καθεστώς φόβου, έχοντας δεχθεί επίθεση με πέτρες και δοκάρια από ομάδα τριάντα αναρχικών.

Ο κατηγορούμενος ανέφερε επίσης ότι οι επιτιθέμενοι ήταν «γόνοι πλούσιων οικογενειών» που σύχναζαν στα Εξάρχεια και σε διάφορα γήπεδα, προκαλώντας επεισόδια. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι ο θανών είχε αποβληθεί από τη Σχολή Μωραΐτη και άλλαζε συχνά σχολεία, γεγονός που χαρακτήρισε ως αποκλίνουσα συμπεριφορά. Η Σχολή Μωραΐτη, ωστόσο, διέψευσε τους ισχυρισμούς του αστυνομικού με ανακοίνωσή της.

Η αντιπαράθεση για τον εξοστρακισμό της σφαίρας

Στις 18 Δεκεμβρίου 2008 κατατέθηκε στον ανακριτή το πόρισμα της βαλλιστικής εξέτασης, το οποίο έκανε λόγο για «στοιχεία απολύτως συμβατά με πρόσκρουση της βολίδας σε σκληρή - ανένδοτη επιφάνεια με το πλαϊνό τμήμα της και στη συνέχεια εξοστρακισμού της από την επιφάνεια αυτή».

Η έκθεση βλητικής αυτοψίας, που παραδόθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2009, δέχθηκε ότι η σφαίρα εξοστρακίστηκε σε τσιμεντένια μπάλα και στη συνέχεια έπληξε το θύμα. Αντίθετα, οι τεχνικοί σύμβουλοι της οικογένειας Γρηγορόπουλου απέρριψαν τον ισχυρισμό του εξοστρακισμού, κρίνοντας ότι πρόκειται για έναν όρο που «δεν προσδιορίζει τίποτα».

Η πρωτόδικη καταδίκη (Άμφισσα)

Στις 24 Αυγούστου 2009, το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών επικύρωσε την παραπομπή των δύο ειδικών φρουρών στο Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο. Ο Κορκονέας παραπέμφθηκε για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο και ο Σαραλιώτης για απλή συνέργεια.

Η δίκη ξεκίνησε τελικά στις 20 Ιανουαρίου 2010 στην Άμφισσα (μετά από μεταφορά από τη Χαλκίδα για λόγους ασφαλείας). Η ακροαματική διαδικασία διήρκεσε σχεδόν δέκα μήνες, με 84 συνεδριάσεις.

Στις 11 Οκτωβρίου 2010, το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Άμφισσας έκρινε και τους δύο ενόχους:

• Ο Κορκονέας κρίθηκε ένοχος για ανθρωποκτονία με άμεσο δόλο (μετατροπή της κατηγορίας σε αυστηρότερη) και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και 15 μήνες φυλάκιση.
• Ο Σαραλιώτης κρίθηκε ένοχος για συνέργεια και καταδικάστηκε σε πρόσκαιρη κάθειρξη δέκα ετών. Ο Σαραλιώτης αποφυλακίστηκε με περιοριστικούς όρους μετά από ένα χρόνο.

Το σκεπτικό της απόφασης του δικαστηρίου της Άμφισσας χαρακτήρισε τη συμπεριφορά του Κορκονέα ως «εριστική, ανάρμοστη και προκλητική», αναφέροντας ότι η «ακατάσχετη επιθυμία του Επαμεινώνδα Κορκονέα να προκαλέσει με κάθε τρόπο άοπλα νεαρά άτομα και να κάνει επίδειξη ισχύος» ήταν μία από τις αιτίες της δολοφονίας.

Η αποφυλάκιση

Η κατ’ έφεση δίκη, η οποία επρόκειτο να αρχίσει το 2014, αναβλήθηκε δύο φορές (λόγω απεργίας δικαστικών υπαλλήλων και άλλης αναβολής) και τελικά ξεκίνησε στις 9 Νοεμβρίου 2016 στο Μικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας.

Η δίκη ολοκληρώθηκε στις 28 Ιουλίου 2019 με την έκδοση της εφετειακής απόφασης:

• Ο Επαμεινώνδας Κορκονέας καταδικάστηκε σε κάθειρξη 13 ετών, καθώς το δικαστήριο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του προτέρου συννόμου βίου. Αποφυλακίστηκε δύο ημέρες αργότερα.
• Ο Βασίλειος Σαραλιώτης κρίθηκε ομόφωνα αθώος λόγω αμφιβολιών.

Η πλευρά της πολιτικής αγωγής, μέσω της Ζωής και του Νίκου Κωνσταντόπουλου, εξέφρασε ενστάσεις και προανήγγειλε αναίρεση στον Άρειο Πάγο.

Αναίρεση στον Άρειο Πάγο (2020)

Μετά την εφετειακή απόφαση της Λαμίας, η οποία αναγνώρισε στον Επαμεινώνδα Κορκονέα το ελαφρυντικό του «προτέρου συννόμου βίου», ο Άρειος Πάγος -ύστερα από αίτηση αναίρεσης της οικογένειας Γρηγορόπουλου- εξέτασε την υπόθεση.

Τον Ιούνιο του 2020, ο Άρειος Πάγος ανέτρεψε την απόφαση του Εφετείου Λαμίας, κρίνοντας ότι το ελαφρυντικό είχε αποδοθεί χωρίς επαρκή αιτιολογία. Άρα, η υπόθεση έπρεπε να ξαναδικαστεί ως προς το σκέλος της ποινής.

Νέα δίκη στο Εφετείο Λαμίας (2022-2023)

Η δίκη επαναλήφθηκε με βάση την απόφαση του Αρείου Πάγου.

Τον Ιούνιο του 2022, το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας απέρριψε εκ νέου το εφεύρημα του ελαφρυντικού, κρίνοντας ότι ο Κορκονέας δεν δικαιούται καμία ελαφρυντική περίσταση.

Οριστική απόφαση - Ισόβια κάθειρξη (2023)

Τον Ιούλιο του 2023, 13 χρόνια μετά τη δολοφονία του Αλέξη, το δικαστήριο ανακοίνωσε λεπτομερώς την ποινή:

Ο Επαμεινώνδας Κορκονέας καταδικάστηκε ξανά σε ισόβια κάθειρξη για την ανθρωποκτονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.

Το δικαστήριο δεν αναγνώρισε κανένα ελαφρυντικό. Ο Βασίλης Σαραλιώτης είχε ήδη αθωωθεί οριστικά από το 2019.

Ο Κορκονέας επέστρεψε στις φυλακές Δομοκού και εξέτιε την ποινή του υπό το νέο καθεστώς. Η απόφαση του 2023 θεωρείται οριστική και τελεσίδικη, καθώς δεν υπήρχε πλέον δυνατότητα νέας αναίρεσης επί της ουσίας.

Κι όμως, νέα αποφυλάκιση

Παρά την οριστική καταδίκη σε ισόβια κάθειρξη το 2023, ο Επαμεινώνδας Κορκονέας αποφυλακίστηκε εκ νέου, αυτή τη φορά όχι λόγω ελαφρυντικών, αλλά λόγω συμπλήρωσης του απαιτούμενου χρόνου πραγματικής και ευεργετικής έκτισης, όπως προβλέπεται από το ισχύον σωφρονιστικό πλαίσιο.

Ο καταδικασμένος ειδικός φρουρός είχε ήδη εκτίσει μεγάλο μέρος της ποινής του από το 2010 έως το 2019, καθώς και από το 2019 έως την εκ νέου κράτησή του μετά την ανατροπή της εφετειακής απόφασης. Με βάση τις ευεργετικές διατάξεις (εργασία στις φυλακές, μεροκάματα κ.λπ.), θεωρήθηκε ότι είχε συμπληρώσει το ελάχιστο όριο πραγματικής παραμονής για ισόβια κάθειρξη.

Έτσι, το 2024 κατατέθηκε αίτημα υπό όρους απόλυσης, και στις αρχές του 2025, το αρμόδιο συμβούλιο το ενέκρινε, οδηγώντας στην αποφυλάκισή του με περιοριστικούς όρους.

Η απόφαση προκάλεσε νέες αντιδράσεις από την πλευρά της οικογένειας Γρηγορόπουλου.

Ο Νίκος Ρωμανός

Και μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει και μια ακόμη ανθρώπινη διαδρομή που μπλέκεται αξεδιάλυτα με τη δολοφονία του Αλέξη: εκείνη του Νίκου Ρωμανού.

Ήταν εκεί, λίγα μέτρα μακριά το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου. Ήταν εκεί και στις επόμενες μέρες, κουβαλώντας το φέρετρο του φίλου του.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, ο Ρωμανός βρίσκεται στη φυλακή -γιατί βρέθηκε ένα δαχτυλικό του αποτύπωμα σε μια πλαστική σακούλα.

Μια διαδρομή που, όσο κι αν διαφωνεί κανείς πολιτικά μαζί του, μοιάζει να συμβολίζει με τον πιο σκληρό τρόπο το πώς η ελληνική Πολιτεία επέλεξε να αντιμετωπίσει εκείνους που σήκωσαν στις πλάτες τους τη μνήμη εκείνης της νύχτας.

Διαβάστε ακόμη

Η σφαίρα που πήρε την αθωότητα μιας γενιάς: 17 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη και η μνήμη δεν σβήνει

Αυτά είναι τα ακριβά φάρμακα που θα διατίθενται και σε ιδιωτικά φαρμακεία από τον Ιανουάριο

Ανατροπή στη δολοφονία Καρυώτη: «Μου δώσανε φράγκα για να ομολογήσω, να μείνει μεταξύ μας»

Δώρο Χριστουγέννων για όλους; Παλιά ιστορία που πονάει – Πώς καθιερώθηκε