Στα συρτάρια της Ιστορίας: η σφαγή γερμανών φρουρών του Νταχάου από Αμερικανούς και κρατούμενους του στρατοπέδου συγκέντρωσης

Στα συρτάρια της Ιστορίας βρίσκεις κηλίδες ξεραμένου αίματος, συνήθως... Η σφαγή γερμανών φρουρών του Νταχάου από Αμερικανούς και κρατούμενους του στρατοπέδου συγκέντρωσης έχει μείνει στα σκοτεινά... 

Αυτοδικία: η ικανοποίηση της αξίωσης από τον ίδιο τον δικαιούχο αυτοδύναμα και χωρίς τη βοήθεια της Αρχής. Με μια λέξη: εκδίκηση! Ποινικά κολάσιμη η αυτοδικία, όμως… Σε ταραγμένες περιόδους, αλλά και σε περιόδους πολεμικών συγκρούσεων, η αυτοδικία και η βιαιοπραγία είναι αυτονόητες και αναμενόμενες συμπεριφορές που τις υπαγορεύουν ανάγκες επιβίωσης, επικράτησης· τις επιτάσσει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και ο φόβος ότι αν δεν προφτάσεις να σκοτώσεις εσύ τον άλλο, θα σε σκοτώσει εκείνος.

Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε «αυτοδικία» το ό,τι συνέβη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου, όταν άνοιξαν οι πύλες του από αμερικανούς στρατιώτες; Σε εκείνη την περίπτωση μια λέξη δεν αρκεί για να περιγράψει κάποιος τα γεγονότα, ούτε για να χαρακτηρίσει μια σειρά από επακόλουθα. Η καταγραφή των όσων συνέβησαν ίσως να αποσαφηνίσει την υπόθεση.

Όταν άνοιξαν οι πύλες της Κολάσεως...

Στις 29 Απριλίου του 1945, δυο ημέρες πριν από την αυτοκτονία του Αδόλφου Χίτλερ στα ερείπια του Βερολίνου, αμερικανοί στρατιώτες άνοιξαν τις πύλες του στρατοπέδου του Νταχάου. Ο ταξίαρχος Χένινγκ Λίντεν ήταν ο ανώτατος αξιωματικός που ηγείτο της όλης επιχείρησης και στον οποίον παραδόθηκαν οι αξιωματικοί των SS που δεν είχαν εγκαταλείψει το στρατόπεδο.
Σε στρατόπεδα όπως το Άουσβιτς, το Μπούχενβαλντ, το Μπέργκεν-Μπέλσεν, οι Σύμμαχοι ανακάλυψαν χιλιάδες επιζώντες που ισορροπούσαν μεταξύ ζωής και θανάτου. Οι στρατιωτικοί γιατροί έκαναν ό,τι μπορούσαν για να σώσουν ημιθανείς ανθρώπους, αλλά πολλοί από εκείνους (εκατοντάδες) πέθαναν μετά την απελευθέρωση, λόγω ανηκέστου βλάβης της υγείας τους. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 32.000 άνθρωποι βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στο Νταχάου. Να συζητούμε, λοιπόν, για αυτοδικία;

Στο στρατόπεδο του Νταχάου δεκάδες ή και εκατοντάδες ναζί αξιωματικοί και στρατιώτες-φρουροί (σύμφωνα με πολλές πηγές σκοτώθηκαν 520 Γερμανοί) δολοφονήθηκαν από αμερικανούς στρατιώτες και κρατούμενους στρατοπέδου συγκέντρωσης.
Λίγες ημέρες πριν από την απελευθέρωση του Νταχάου, οι φρουροί είχαν υποχρεώσει περίπου 7.000 κρατούμενους να διανύσουν απόσταση πολλών χιλιομέτρων (Πορεία Θανάτου θα την γράψει η Ιστορία) στην οποία πολλοί πέθαναν είτε από τις κακουχίες είτε από πυροβολισμούς των δεσμωτών τους.

Όταν οι αμερικανοί στρατιώτες απελευθέρωσαν το Νταχάου, σοκαρίστηκαν, τρομοκρατήθηκαν και εξοργίστηκαν από τις εικόνες που χαράχτηκαν για πάντα στη μνήμη τους: στοιβαγμένα πτώματα κρατουμένων, άνθρωποι-σκελετοί να περιφέρονται σαν φαντάσματα, πόνος και θάνατος παντού. Επίσης ήταν προκλητική η αντίδραση κάποιων από τους εναπομείναντες φρουρούς που φέρεται να πυροβόλησαν εναντίον των Αμερικανών. Η οσμή των αποσυνθεμένων σορών και των περιττωμάτων, η θέα γυμνών, αποστεωμένων ανθρώπων και η απόγνωση των επιζώντων προκάλεσαν ακραία συναισθήματα στους στρατιώτες που εισέβαλλαν στο Νταχάου. «Η δυσοσμία του θανάτου ήταν ακατανίκητη», θυμόταν αργότερα ένας στρατιώτης. Οι προελαύνοντες στρατιώτες από τον Λόχο H’, του 22ου Συντάγματος, χρησιμοποίησαν ένα μεγάφωνο για να καλέσουν τους SS να παραδοθούν.

Ακούστηκε η κραυγή «Αμερικανοί!»

Ο αμερικανός ιστορικός Earl Ziemke περιγράφει το γεγονός: «Το μεσημέρι της Κυριακής το στρατόπεδο ήταν ήσυχο και οι φρουροί των SS βρίσκονταν στις θέσεις τους πάνω στους πυργίσκους όταν ακούστηκε η κραυγή «Αμερικανοί!». Ένας κρατούμενος έτρεξε προς την πύλη και ένας φρουρός τον πυροβόλησε. Έξω, ένας μόνο αμερικανός στρατιώτης στεκόταν κοιτάζοντας αδιάφορα, ενώ οι φρουροί τον παρατηρούσαν. Όταν οι Αμερικανοί άνοιξαν πυρ, οι φρουροί στον πυργίσκο της πύλης κατέβηκαν με τα χέρια ψηλά· ένας τους κρατούσε πιστόλι πίσω από την πλάτη του και ο Αμερικανός τον πυροβόλησε». Γερμανοί που αιχμαλωτίστηκαν- περίπου 50 τον αριθμό- περιορίστηκαν σε μια αποθήκη κάρβουνου. Κάποια στιγμή ακούστηκε η κραυγή: «Προσπαθούν να φύγουν!». Τότε απάντησαν τα πολυβόλα. Ο αμερικανός στρατιώτης-πυροβολητής, έκλαιγε υστερικά· είπε ότι οι κρατούμενοι είχαν προσπαθήσει να δραπετεύσουν.
Ο αντισυνταγματάρχης Φίλιξ Σπαρκς στην αναφορά του ήταν κάθετος: «Ο συνολικός αριθμός των γερμανών φρουρών που σκοτώθηκαν στο Νταχάου, εκείνη την ημέρα, σίγουρα δεν ξεπέρασε τους πενήντα, με τους τριάντα πιθανώς να είναι ένας πιο ακριβής αριθμός. Τα αρχεία του συντάγματος για εκείνη την ημερομηνία δείχνουν ότι πάνω από χίλιοι γερμανοί αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο σημείο συγκέντρωσης του συντάγματος». Με την αναφορά του Σπαρκς συμφωνούν και άλλοι πολλοί.

Αναφορά για εκατοντάδες νεκρούς Γερμανούς

Ο Χάουαρντ Μπούχνερ (υπολοχαγός του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών το 1945 και αξιωματικός ιατρός του 3ου Τάγματος, του 157ου Συντάγματος Πεζικού) στο βιβλίο του «Dachau: The Hour of the Avenger: An Eyewitness Account» γράφει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις σκότωσαν 520 γερμανούς στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων 346 που σκοτώθηκαν με εντολή του Υπολοχαγού Jack Bushyhead, σε μια φερόμενη ως μαζική εκτέλεση στην αποθήκη κάρβουνου.
Ο ιστορικός Ντέιβιντ Ίσραελ αμφισβήτησε αυτή την αφήγηση στο βιβλίο του The Day the Thunderbird Cried: «Οι ανακρίβειες του Μπούχνερ και η αυθαίρετη χρήση αριθμών στην αναληθή ιστορία του για την πλήρη εκκαθάριση όλων των στρατευμάτων των SS που βρέθηκαν στο Νταχάου, έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό από τους αναθεωρητές της Ιστορίας και αξιοποιήθηκαν για να επαληθεύσουν τις δικές τους διαστρεβλωμένες απόψεις για το Νταχάου». Άλλοι, πάλι, έχουν καταθέσει: «Μερικοί από τους Ναζί συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες μαζί με τα σκυλιά της φρουράς».

Οι κρατούμενοι παίρνουν το αίμα τους πίσω

Όμως τον ρόλο του «εκδικητή» δεν τον ερμήνευσαν μόνο αμερικανοί στρατιώτες· και κρατούμενοι ξέσπασαν εναντίων των δημίων του Νταχάου. Ο Walenty Lenarczyk, κρατούμενος στο Νταχάου, δήλωσε ότι μετά την απελευθέρωση του στρατοπέδου «κρατούμενοι μαζεύτηκαν στο συρματόπλεγμα, άρπαξαν τους Αμερικανούς και τους σήκωσαν στους ώμους τους... Άλλοι, πάλι, έπιασαν τους άνδρες των SS... Ένας SS έσπρωξε με τον αγκώνα κρατούμενους που εμπόδιζαν τον δρόμο του, αλλά το μίσος ξεχείλιζε: τον πέταξαν κάτω και τον ποδοπατούσαν».

Υπάρχουν αναφορές ότι άνδρες των SS, Kapos (εθελοντές είτε εξαναγκασμένοι συνεργάτες των φρουρών) και πληροφοριοδότες ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου με γροθιές, ξύλα και φτυάρια. Υπήρξε τουλάχιστον ένα περιστατικό όπου αμερικανοί στρατιώτες «σφύριζαν αδιάφορα» καθώς δύο κρατούμενοι ξυλοκοπούσαν έναν γερμανό φρουρό μέχρι θανάτου με ένα φτυάρι.
Ένας άλλος στρατιώτης κατέθεσε ότι είδε έναν κρατούμενο να ποδοπατά το πρόσωπο ενός στρατιώτη των SS μέχρι που «δεν είχε απομείνει τίποτα». Όταν ο στρατιώτης του είπε: «Έχεις πολύ μίσος στην καρδιά σου», εκείνος έγνεψε καταφατικά!
Ο αντισυνταγματάρχης Τζόζεφ Γουίτακερ, Βοηθός Γενικός Επιθεωρητής της 7ης Στρατιάς, διατάχθηκε να διερευνήσει την υπόθεση, αφού δεκάδες μάρτυρες έκαναν λόγο για δολοφονίες. Η έρευνα είχε ως αποτέλεσμα ο Αμερικανικός Στρατός να εξετάσει το ενδεχόμενο προσφυγής σε στρατοδικείο εναντίον των εμπλεκομένων.

Και η υπόθεση έκλεισε...

Ο συνταγματάρχης Τσαρλς Λ. Ντέκερ, αναπληρωτής δικαστής, κατέληξε στο συμπέρασμα, στα τέλη του 1945, ότι, ενώ τα αντίποινα αποτελούσαν έγκλημα πολέμου, στην παρούσα περίπτωση υπήρχαν ελαφρυντικά που δικαιολογούσαν το κλείσιμο της υπόθεσης χωρίς απαγγελία κατηγοριών: «Φαίνεται ότι υπήρξε παραβίαση του γράμματος του διεθνούς δικαίου, καθώς οι φρουροί των SS φαίνεται να πυροβολήθηκαν χωρίς δίκη. Αλλά υπό το φως των συνθηκών που αντιμετώπισαν τα πρώτα μάχιμα στρατεύματα που έφτασαν στο Νταχάου, δεν θεωρείται ότι η δικαιοσύνη απαιτεί να αναληφθεί τώρα το δύσκολο και ίσως αδύνατο έργο της αποκατάστασης της ατομικής ευθύνης»…

Πολλοί θα σχολιάσουν: «καλά τους έκαναν»… Άλλωστε η Παλαιά Διαθήκη είναι ξεκάθαρη: «Ο δίκαιος θέλει ευφρανθεί όταν ιδεί την εκδίκηση, και τους πόδας αυτού θέλει νίψει εν τω αίματι του ασεβούς» (Ψαλμοί 58:10). Υπάρχει όμως και η άποψη του άγγλου φιλοσόφου Φράνσις Μπέικον: «Όταν παίρνεις εκδίκηση γίνεσαι ίσος με τον εχθρό σου, όταν την ξεπερνάς, γίνεσαι ανώτερος».
Τα λόγια, όμως, δεν εξωραΐζουν τις πράξεις. Και οι Πράξεις των Αποστόλων του Κακού στα στρατόπεδα του θανάτου ήταν αδύνατον να αντιμετωπιστούν με φιλοσοφικές θεωρίες… Οι πράξεις απέδωσαν δικαιοσύνη!