Τα «χαστούκια» της Κομισιόν για τη μη συμμόρφωση της Ελλάδας - Τι απαντά η ΥΠΑ στις κατηγορίες των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας για τα απαρχαιωμένα συστήματα αεροναυτιλίας

«Η αντιμετώπιση θεμάτων για τη βελτίωση των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας γίνεται με ταχείς ρυθμούς»

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 12 λεπτά ┋

Με επίθεση κατά των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, τους οποίους κατηγορεί για «παλαιάς κοπής» συνδικαλισμό, επέλεξε να απαντήσει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) στις σοβαρές καταγγελίες που έκαναν το βράδυ της Παρασκευής (31/1) για τη χρήση απαρχαιωμένου εξοπλισμού με συνέπεια ακόμα και στην τερματική περιοχή της Αθήνας να μη λαμβάνουν από το σύστημα καμία ειδοποίηση ούτε για το αν αεροσκάφη βρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης.

Η ΥΠΑ επιμένει ότι η αντιμετώπιση θεμάτων για τη βελτίωση των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας γίνεται με ταχείς ρυθμούς.

Βεβαίως η Ευρωπαική Επιτροπή δεν είχε διαπιστώσει αυτήν την ταχύτητα στους ρυθμούς, όταν έστελνε στην Ελλάδα τρεις αυστηρές προειδοποιήσεις για τη μη συμμόρφωση στους κανονισμούς το περασμένο καλοκαίρι. Η Κομισιόν μάλιστα επανήλθε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο με νέα προειδοποιητική επιστολή για ένα από τα συστήματα, ενώ προχώρησε ένα βήμα παραπάνω αποστέλλοντας αιτιολογημένη γνώμη για τα συστήματα PBN, τελευταίο στάδιο πριν την παραπομπή μιας χώρας στο Ευρωπαικό Δικαστήριο. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει καταδικαστεί για τη μη συμμόρφωσή της στους κανόνες για τη ζεύξη δεδομένων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον Απρίλιο του 2024.

Στην απάντησή της η ΥΠΑ επισημαίνει σκωπτικά ότι παρατηρεί με λύπη πως «κάθε δύο χρόνια, και δη λίγο πριν από τις εκλογές του συλλογικού οργάνου των Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας (ΕΕΚ), μεμονωμένες φωνές θεωρούν σκόπιμη την ανάσυρση δηλώσεων παλαιάς συνδικαλιστικής κοπής».

Ωστόσο και από την ίδια την απάντηση προκύπτει ότι ακόμα και σήμερα κρίσιμα συστήματα δεν είναι διαθέσιμα, ενώ επιβεβαιώνονται οι καθυστερήσεις στις διαγωνιστικές διαδικασίες και τη δημοπράτηση των έργων.

Ως προς το επίμαχο ζήτημα της προσέγγισης ασφαλείας και των καταγγελιών των ελεγκτών για τη μη επιχειρησιακή λειτουργία του διχτυού ασφαλεία, γνωστό ως Short Term Conflict Alert (STCA), η ΥΠΑ σημειώνει πως είναι διαθέσιμο σε όλες τις φάσεις της πτήσης και έχει τεθεί σε συγκεκριμένη παραμετροποίηση, προσαρμόζοντας το σύστημα σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε φάσης της πτήσης, ενημερώνοντας εγκαίρως τους Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας για πιθανή παραβίαση των ορίων διαχωρισμού. Το εν λόγω σύστημα ενισχύει την ασφάλεια των πτήσεων, και στο πλαίσιο της αναβάθμισης του κεντρικού συστήματος ελέγχου (DPS) θα ενισχυθεί έτι περαιτέρω.

Από την πλευρά τους οι ελεγκτές επιμένουν ότι το σύστημα δεν είναι σε επιχειρησιακή κατάσταση. Οπως επισημαίνει στο «Εθνος» ο πρόεδρος της Ενωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας (ΕΕΕΚΕ), Παναγιώτης Ψαρρός, «το σύστημα δεν έχει τη σωστή παραμετροποίηση ώστε να λειτουργήσει. Τα μάτια των ελεγκτών που παρακολουθούν τα αεροπλάνα από το ραντάρ και τα καθοδηγούν είναι η τελευταία γραμμή άμυνας. Λείπει η επιπλέον ασφάλεια», σημειώνει. Για το λόγο αυτό, όπως είχαν επισημάνει και στην ανακοίνωσή τους, η αποφυγή συμβάντων επαφίεται αποκλειστικά στην επιχειρησιακή δεινότητα και ετοιμότητα του ελεγκτή.

Για τις ελλείψεις συστημάτων στη χώρα μας και τη λειτουργία ραντάρ 25ετίας είχε μιλήσει σε Επιτροπή της Βουλής ο κ. Ψαρρός πριν λίγο καιρό: «Στο θέμα των συστημάτων έχουμε μείνει πολύ πίσω. Είμαστε οι τελευταίοι της Ευρώπης. Στην κάλυψη για το ραντάρ, το mod S, το οποίο είναι μια τεχνολογία που δίνει πολύ περισσότερες πληροφορίες για τα αεροπλάνα και είναι υποχρεωτική εδώ και χρόνια για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, με ευρωπαϊκό κανονισμό, είμαστε οι τελευταίοι σε όλη την Ευρώπη που δεν το έχουμε βάλει ακόμα. Έχουν βάλει οι Τούρκοι δίπλα μας, έχουν βάλει στα νότια οι Αιγύπτιοι. Αν δει κάποιος το χάρτη της κάλυψης του mod S, είμαστε μια μαύρη τρύπα στην ευρύτερη περιοχή», ανέφερε ο κ. Ψαρρός.

Τι υποστηρίζει η ΥΠΑ

Αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων εναέριας κυκλοφορίας, η ΥΠΑ επισημαίνει στην απάντησή της πως η Ελλάδα υλοποιεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επενδύσεων σε συστήματα αεροναυτιλίας μέσα από δεκατρία κομβικά έργα εκσυγχρονισμού για την προσεχή πενταετία 2025 - 2029 προϋπολογισμού 313 εκατομμυρίων ευρώ.

Τονίζει ότι από το σύνολο των 13 έργων, τα 8 ήταν στάσιμα μόλις ένα έτος πριν και σε δικαστικές διαδικασίες που κάποιες εξ’ αυτών διήρκεσαν περισσότερο από 6 έτη. «Πλέον, όλα τα έργα επανεκκινούν, συμβασιοποιούνται και εκτελούνται απρόσκοπτα, ξεπερνώντας τις αγκυλώσεις του παρελθόντος με ταχείς ρυθμούς, προκειμένου να ενισχυθούν περαιτέρω οι επιχειρησιακές δυνατότητες της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και η ασφάλεια πτήσεων».

Αναλυτικά για τα συστήματα αυτά αναφέρει:

Εκσυγχρονισμός του βασικού συστήματος διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας (Data Processing System – DPS) και συστημάτων επιτήρησης (radar): Η ΥΠΑ είναι στο τελικό στάδιο διαπραγμάτευσης και αναμένονται αποφάσεις εντός του Φεβρουαρίου 2025, ύστερα από μια πολύμηνη διαδικασία διαβούλευσης επί των τεχνο-οικονομικών παραμέτρων του συστήματος, με γνώμονα το καλύτερο σύστημα στη βέλτιστη τιμή και όχι ένα μέτριο σύστημα σε ασύμφορη προσφορά. Σκοπός είναι η ταχύτερη αναβάθμιση των υπηρεσιών αεροναυτιλίας και η κανονιστική συμμόρφωση μέσω της υλοποίησης του Common Project 1 (CP1). Σημειώνεται ότι το εν λόγω έργο είχε εκκινήσει από το 2016.

Επιπλέον, η μετεγκατάσταση της Προσέγγισης (Approach) της Τερματικής Περιοχής Αθηνών έχει κατακυρωθεί στην ανάδοχο εταιρεία. Η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ και η συμβασιοποίηση αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου 2025. Με την ολοκλήρωση του έργου, θα υλοποιηθεί η μετεγκατάσταση της Προσέγγισης στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, με νέο εξοπλισμό επικοινωνιών και διαστάσεις που θα καλύπτουν τις αυξανόμενες απαιτήσεις της αεροπορικής κίνησης.

Νέα Διαγωνιστική Διαδικασία για Επιπλέον Ραντάρ Mode S

Σε συνέχεια της δικαστικής διένεξης μεταξύ υποψήφιων αναδόχων, η οποία οδήγησε στη ματαίωση του προηγούμενου διαγωνισμού για την προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων ραντάρ με δυνατότητα Mode S σε επτά επιπλέον τοποθεσίες, η ΥΠΑ πρόκειται να επαναπροκηρύξει τον διαγωνισμό εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, με επικαιροποιημένες προδιαγραφές σύμφωνες με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο.

Εγκατάσταση radar εδάφους και συστημάτων επιτήρησης:

Στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών Ελ. Βενιζέλος έχει ήδη ολοκληρωθεί η εγκατάσταση συστήματος radar επιφανείας SMR/A-SMGCS/MLAT με τις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές ασφάλειας, αναβαθμισμένες δυνατότητες και λειτουργικότητα.

Υποστήριξη πλοήγησης σε δύσκολες συνθήκες ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών:

Επιδιώκεται η θωράκιση της ασφάλειας στην πλοήγηση σε περιβάλλον αυξημένων παρεμβολών στο δορυφορικό σήμα GNSS (κυρίως λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή και στα όρια του ελληνικού FIR, νότια, ανατολικά και βόρεια). Η Σύμβαση προμήθειας και εγκατάστασης 29 συστημάτων πλοήγησης VOR, DME και ILS σε όλη την ελληνική επικράτεια είχε εκκινήσει το 2021 και παρουσίαζε σημαντικές καθυστερήσεις για τεχνικούς λόγους. Τα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν το τελευταίο έτος και πλέον η σύμβαση εκτελείται απρόσκοπτα μετά την τροποποίησή της.

Σύστημα Data Link Services (DLS):

‘Έγινε ήδη η κατακύρωση του διαγωνισμού τον Ιανουάριο 2025, ύστερα από πολύμηνη δικαστική εμπλοκή, και αναμένεται η συμβασιοποίηση του έργου εντός του πρώτου διμήνου 2025. Ταυτόχρονα αξιολογούνται από την ΥΠΑ εναλλακτικοί πάροχοι υπηρεσιών DLS για την άμεση διαθεσιμότητα σύγχρονων υπηρεσιών επικοινωνίας δεδομένων DLS. Σημειώνεται ότι η προμήθεια του συστήματος και η κανονιστική συμμόρφωση εκκρεμούσε από το 2015.

Συστήματα Επικοινωνίας Φωνής (VCRS) των 19 μεγαλύτερων αεροδρομίων της χώρας και των Κέντρων Ελέγχου Περιοχής Αθηνών – Μακεδονίας:

Η πρώτη Σύμβαση ήταν στάσιμη από το 2023, τροποποιήθηκε και ήδη εκτελείται, ενώ η δεύτερη βρίσκεται στο τελικό στάδιο τροποποίησης, μετά την επίλυση τεχνικών θεμάτων ασφάλειας που εκκρεμούσαν από το 2018.

Προμήθεια και εγκατάσταση πομποδεκτών VHF τεχνολογίας VoIP:

Η προμήθεια ξεπέρασε τις δικαστικές εμπλοκές. Είναι υπό ένταξη στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Μεταφορές 2021-2027» και έτοιμη για συμβασιοποίηση εντός του πρώτου τριμήνου του 2025.

Υλοποίηση του σχεδίου καθιέρωσης διαδικασιών PBN (Performance Based Navigation):

Είναι ήδη σε εξέλιξη το δεύτερο στάδιο της Σύμβασης για διαδικασίες PBN στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και η εκπόνηση διαδικασιών PBN για τον Διεθνή Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης, ενώ στις 29 Ιανουαρίου 2025 ολοκληρώθηκε η φάση της υποβολής προσφορών στη διαγωνιστική διαδικασία για την υλοποίηση διαδικασιών PBN σε 31 Αεροδρόμια της χώρας.

Απαιτούνται 2-5 χρόνια για να πιάσει πλήρως μικρόφωνο ο ελεγκτής

Σε ό,τι αφορά την υποστελέχωση του κλάδου των Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας, η ΥΠΑ επισημαίνει ότι έχει δρομολογηθεί η λύση με σύγχρονη διαγωνιστική διαδικασία, η οποία δημιουργεί μια δεξαμενή επιτυχόντων, για τη συνεχή ροή νέων ΕΕΚ τα επόμενα τρία έτη, εξασφαλίζοντας την κάλυψη υφιστάμενων κενών σε οργανικές θέσεις ΕΕΚ, καθώς και μελλοντικών αναγκών λόγω αποχωρήσεων. Η πρώτη διαγωνιστική διαδικασία με αυτή τη μέθοδο (2Γ/2024) ολοκληρώθηκε ήδη στις 28 Ιανουαρίου 2025, όπου υποβλήθηκαν 1.732 υποψηφιότητες.

Υπενθυμίζουμε ότι από τον Ιούλιο του 2024 η ΥΠΑ ενίσχυσε το έμψυχο δυναμικό της με 9 Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας.

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι όπως αναφέρουν οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας ένας νεοπροσλαμβανόμενος θα χρειαστεί διάστημα εκπαίδευσης 2 – 5 ετών προκειμένου να είναι πλήρως λειτουργικός ώστε να πιάσει μόνος του μικρόφωνο.

Ως προς τις κατηγορίες των ελεγκτών για την προσπάθεια μονομερούς διεύρυνσης του ωραρίου από την ΥΠΑ, η Υπηρεσία απαντά ότι «ουδέποτε υπήρξε «μονομερής» ενέργεια της Υπηρεσίας σχετικά με το ωράριο εργασίας, ένα πυροτέχνημα που ανασύρουν κάποιοι από το παρελθόν», ενώ προσθέτει ότι γίνεται «αυτονόητη σύγκριση» με το ωράριο που ακολουθούν οι πλέον σύγχρονοι πάροχοι υπηρεσιών αεροναυτιλίας στον κόσμο, όπως ενδεικτικά είναι ο Οργανισμός Ασφάλειας Αεροναυτιλίας της Ευρώπης (EUROCONTROL), οι πάροχοι Αγγλίας, Γερμανίας, Καναδά, Ιταλίας, Αυστραλίας, Αμερικής, Σιγκαπούρης κ.ά., οι οποίοι λειτουργούν σε 8-ωρες βάρδιες. Το βασικό ωράριο για τους Ελεγκτές της ΥΠΑ είναι 6ωρο, εκ του οποίου, βάσει κανονιστικών προτύπων, εργάζονται τις 4,5 ώρες περίπου.

Σύμφωνα, πάντως, με τους ελεγκτές, μπορεί το ημερήσιο ωράριο να εμφανίζει κάποιες διαφορές, αλλά αυτές σχεδόν εξανεμίζονται σε επίπεδο εβδομάδας διότι σε όλες τις χώρες το ωράριο κυμαίνεται από 30 εως 36 ώρες την εβδομάδα και στην Ελλάδα έχει καθοριστεί στις 33. Να σημειωθεί επίσης ότι κατά την τουριστική περίοδο συνήθως το ωράριο αυξάνεται ύστερα από συμφωνία των δύο μερών, καθώς σε διαφορετική περίπτωση δε θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί η αυξημένη κίνηση αεροσκαφών.

Η ΥΠΑ απαντά και για την πειθαρχική δίωξη μέλους της Ενωσης τονίζοντας ότι ουδέποτε επιχείρησε να παρουσιάσει στρεβλά την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στην αεροπορική αγορά, με την οποία συνεργάζεται συστηματικά.

Οι κίτρινες κάρτες της Κομισιόν

Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει δεύτερη διαδικασία επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Ελλάδα λόγω μη εφαρμογής της απαιτούμενης τεχνολογίας αναγνώρισης αεροσκάφους, όπως ορίζει ο κανονισμός (ΕΕ) 2017/373.

«Η ικανότητα αυτή είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση των υπηρεσιών επιτήρησης και την αύξηση της αποτελεσματικότητας του ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας, με την εξασφάλιση ακριβέστερης ιχνηλάτησης των αεροσκαφών», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Η Κομισιόν εξηγεί ότι παρά τη συμφωνία το 2020 μεταξύ του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA) και της Ελληνικής Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) για την προμήθεια, εγκατάσταση και ανάθεση των απαραίτητων συστημάτων ραντάρ, εξακολουθούν να εκκρεμούν τα διορθωτικά μέτρα.

«Οι πληροφορίες που παρασχέθηκαν από την ΑΠΑ ως απάντηση στο αίτημα της Επιτροπής δεν παρέχουν ικανοποιητικές πληροφορίες σχετικά με το πότε θα εφαρμοστεί αποτελεσματικά η ικανότητα αναγνώρισης αεροσκαφών στην Ελλάδα» και για το λόγο αυτό δόθηκε δίμηνη προθεσμία στην Ελλάδα να ανταποκριθεί και να άρει τις ελλείψεις που επισημάνθηκαν από την Επιτροπή.

Η Επιτροπή, εάν δεν λάβει ικανοποιητική απάντηση, μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Ένα βήμα πιο πέρα πήγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο ζήτημα της εφαρμογής διαδικασιών προσέγγισης βάσει επιδόσεων στους ελληνικούς αερολιμένες στέλνοντας αιτιολογημένη γνώμη επειδή δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα για να εφαρμόσει διαδικασίες πλοήγησης βάσει επιδόσεων (PBN) στους ελληνικούς αερολιμένες, όπως απαιτείται από τους εκτελεστικούς κανονισμούς.

Η Επιτροπή σημειώνει ότι οι τρέχουσες δραστηριότητες προσγείωσης στα ελληνικά αεροδρόμια είναι ασφαλείς. Προσθέτει ωστόσο ότι η εφαρμογή των διαδικασιών προσέγγισης PBN που λείπουν από τους ελληνικούς αερολιμένες θα επιτρέψει στους πιλότους να προσγειωθούν με κατακόρυφη καθοδήγηση, βελτιώνοντας περαιτέρω την ασφάλεια.

Υπενθυμίζεται ότι για το ζήτημα αυτό η Επιτροπή είχε αποστείλει τον Απρίλιο του 2024 προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα. Όπως όμως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν, η απάντηση της Ελλάδας, της 19ης Ιουνίου, δεν παρείχε ικανοποιητικά αποδεικτικά στοιχεία, ούτε σχετικά με την εφαρμογή των διαδικασιών PBN στους ελληνικούς αερολιμένες, ούτε σχετικά με την εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων που συμφωνήθηκαν μεταξύ του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας και της Ελληνικής Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας.

Να σημειωθεί ότι οι ελλείψεις της χώρας μας σε εξοπλισμό αεροναυτιλίας είναι τεράστιες, όπως περιέγραψε τη Δευτέρα στη Βουλή και ο πρόεδρος της Ένωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας, Παναγιώτης Ψαρρός στο πλαίσιο της ακρόασης φορέων επί του νομοσχεδίου του υπουργείου Υποδομών και μεταφορών για τον σιδηρόδρομο, στο οποίο έχουν συμπεριληφθεί και διατάξεις για την αεροναυτιλία.

Διαβάστε ακόμη