Επιστροφή «ενοικίου»: Περιορισμένη στήριξη, αυστηρά κριτήρια, αβέβαιη αποτελεσματικότητα

Παρά τις κυβερνητικές εξαγγελίες περί «γενναίας στήριξης» των ενοικιαστών μέσω της επιστροφής ενός ενοικίου ετησίως, το νέο μέτρο στεγαστικής πολιτικής δείχνει να μην ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες της αγοράς και να στερείται ενός πιο ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού.

Το ζήτημα αυτό γίνεται ακόμη πιο εμφανές αν ληφθεί υπόψη ότι, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν, τα κράτη που επέλεξαν να ενισχύσουν αποκλειστικά τη ζήτηση -μέσω επιδοτήσεων ενοικίων ή στεγαστικών δανείων- χωρίς να αυξήσουν την προσφορά κατοικιών, τελικά είδαν τις τιμές να εκτοξεύονται.

Σε αυτό το πλαίσιο, το μέτρο με δημοσιονομικό κόστος που αγγίζει τα 230 εκατομμύρια ευρώ και με στόχο την ενίσχυση 948.000 νοικοκυριών - περίπου το 80% των ενοικιαστών της χώρας, αναμένεται να έχει «περιορισμένη» αποτελεσματικότητα.

Όταν οι αριθμοί δε βγαίνουν

Στην πράξη, το οικονομικό όφελος για κάθε δικαιούχο περιορίζεται κατά μέσο όρο στα 242 ευρώ ετησίως, δηλαδή το μέσο ποσό επιστροφής που προκύπτει για τους ενοικιαστές. Μάλιστα, αν κάποιος κάνει μια απλή διαίρεση του συνολικού δημοσιονομικού κόστους με τον αριθμό των νοικοκυριών που είχαν ανακοινωθεί, επιβεβαιώνεται ότι η μέση ενίσχυση δεν μπορεί να ξεπεράσει αυτό το ποσό. Κάτι που οδηγεί αναπόφευκτα στο συμπέρασμα ότι είτε οι δικαιούχοι δε θα φτάσουν τελικά τους 948.000 όπως αρχικά αναφέρθηκε, είτε το δημοσιονομικό κόστος δε θα παραμείνει στα 230 εκατομμύρια ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, τα 242 ευρώ απέχουν δραματικά από το ύψος ενός πραγματικού μηνιαίου μισθώματος και δε συνιστούν ουσιαστική στήριξη στο διαρκώς αυξανόμενο κόστος στέγασης.

Δηλωμένα ενοίκια που δεν αντανακλούν την πραγματικότητα

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, η μέση δηλωμένη ετήσια δαπάνη για ενοίκιο ανέρχεται μόλις στα 3.048 ευρώ – περίπου 254 ευρώ τον μήνα. Το νούμερο αυτό δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές τιμές της αγοράς και καταδεικνύει πιθανή εκτεταμένη υποδήλωση μισθωμάτων. Απαιτούνται άμεσες και στοχευμένες διασταυρώσεις στοιχείων για να διασφαλιστεί η φορολογική δικαιοσύνη.

Ο πληθωρισμός στα ενοίκια συνεχίζει να καλπάζει

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθωρισμός στα ενοίκια έφτασε το 10,9% τον Σεπτέμβριο και το 8,9% τον Οκτώβριο, επιβεβαιώνοντας την επιδείνωση του κόστους στέγασης. Οι ενοικιαστές αντιμετωπίζουν ολοένα υψηλότερες επιβαρύνσεις χωρίς ουσιαστική προστασία.

«Επίδομα» χωρίς διαρθρωτικό χαρακτήρα

Το μέτρο παραμένει ένα απλό επίδομα χωρίς καμία διαρθρωτική προοπτική. Δεν μπορεί να συγκρατήσει την ανοδική πορεία των ενοικίων - αντίθετα, ακόμη και μια αύξηση 10% αρκεί για να εξανεμίσει την όποια προσωρινή ανακούφιση. Παράλληλα, αποδυναμώνει τη θέση των ενοικιαστών απέναντι στους ιδιοκτήτες, περιορίζοντας ουσιαστικά τη δυνατότητά τους να εξασφαλίσουν χαμηλότερο μίσθωμα σε ενεργές μισθώσεις, σε ανανεώσεις ή στη σύναψη νέων συμβολαίων.

Πολλοί ενοικιαστές μένουν εκτός του μέτρου

Παρότι χιλιάδες ενοικιαστές προσδοκούν την ενίσχυση, αρκετοί θα διαπιστώσουν πως δεν εντάσσονται στο μέτρο, λόγω των αυστηρών εισοδηματικών και περιουσιακών προϋποθέσεων.

Ποιοι μένουν εκτός – Τα νέα εισοδηματικά και περιουσιακά όρια

α) Εισοδηματικά κριτήρια (ετήσιο οικογενειακό εισόδημα)

• Άγαμοι: έως 20.000 ευρώ
• Έγγαμοι ή μέλη συμφώνου συμβίωσης: έως 28.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 4.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο
• Μονογονεϊκές οικογένειες: έως 31.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 5.000 ευρώ για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο πέραν του πρώτου

β) Περιουσιακά κριτήρια

Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας (βάσει των εκκαθαριστικών ΕΝΦΙΑ 2025) δεν πρέπει να υπερβαίνει:

• 120.000 ευρώ για άγαμους
• 120.000 ευρώ, προσαυξημένα κατά 20.000 ευρώ για τον/τη σύζυγο ή το μέλος συμφώνου συμβίωσης και για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο

Τι ποσό δικαιούται κάθε νοικοκυριό

Το ύψος της ενίσχυσης υπολογίζεται στο 1/12 του συνολικού ενοικίου του 2024, με ανώτατο πλαφόν τα 800 ευρώ. Προστίθενται 50 ευρώ ανά εξαρτώμενο τέκνο.

Η ενίσχυση:

• δε φορολογείται
• δεν κατάσχεται
• δε συμψηφίζεται με οφειλές προς Δημόσιο ή τράπεζες

Παρά τα θετικά αυτά στοιχεία, το μέτρο δεν αντιμετωπίζει την ουσία του προβλήματος.

Αναγκαία μια πραγματική στεγαστική πολιτική

Η στεγαστική πολιτική δεν μπορεί να στηρίζεται σε αποσπασματικές παροχές. Χρειάζονται δράσεις με πραγματικό κοινωνικό αντίκτυπο και μακροπρόθεσμη στόχευση. Με το ίδιο ετήσιο κονδύλι των 230 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι το μέτρο προβλέπεται ως μόνιμο, θα μπορούσαν να υλοποιηθούν παρεμβάσεις με σαφώς μεγαλύτερη ουσιαστική απόδοση:

• Κατασκευή 2.045 κατοικιών 75 τ.μ. ετησίως σε οικόπεδα του Δημοσίου, ώστε να διατεθούν σε προσιτά ενοίκια χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών σε καθεστώς κοινωνικής αντιπαροχής
• Εναλλακτικά, κατασκευή 4.380 φοιτητικών κατοικιών 35 τ.μ. ετησίως, προσφέροντας άμεση λύση στο οξύ στεγαστικό πρόβλημα των νέων και της ακαδημαϊκής κοινότητας
• Φορολογικά κίνητρα προς τους ιδιοκτήτες, με στόχο τη μείωση ή τη συγκράτηση του μισθώματος κατά την ανανέωση των συμβολαίων με τον ίδιο ενοικιαστή
• Επιδότηση ανακαίνισης κλειστών ή παλαιών κατοικιών, ιδίως σε περιοχές υψηλής ζήτησης, για ιδιοκτήτες που δε διαθέτουν ίδια κεφάλαια ή πρόσβαση σε δανεισμό. Με προϋπόθεση τα ακίνητα να διατεθούν σε κοινωνικά προσιτές τιμές, αυξάνοντας τη διαθεσιμότητα προσιτής κατοικίας

Στέγαση: θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα

Οι παραπάνω λύσεις δεν απαντούν μόνο στο σήμερα, αλλά χτίζουν τις βάσεις για ένα δίκαιο και βιώσιμο στεγαστικό σύστημα. Διότι η στέγη δεν είναι προνόμιο – είναι θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα.

Διαβάστε ακόμη

Αυτά είναι τα πρόσωπα που αναζήτησαν περισσότερο οι Έλληνες στη Google - «Πρωτιά» για την Klavdia

Είναι επίσημο: Η Netflix εξαγοράζει την Warner Bros για αστρονομικό ποσό

Παράνομες συνταγογραφήσεις με κέρδη πάνω από 100.000 ευρώ: Τρεις συλλήψεις - Η ανακοίνωση του ΕΟΠΥΥ

Έφηβος εξομολογείται πώς κατέληξε σε ηλικία 13 ετών να κάνει 11 γραμμαρία κεταμίνης την ημέρα