Ένας εκλεγμένος μαρξιστής πρόεδρος στην αμερικανική ήπειρο είναι αγκάθι στην πατούσα των ΗΠΑ…

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 4 Σεπτεμβρίου του 1970, όταν συνέβη κάτι αδιανόητο: ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, ένας χιλιανός γιατρός και πολιτικός εξελέγη πρόεδρος της χώρας του· ήταν ο πρώτος μαρξιστής που αναδείχθηκε σε ανώτατο άρχοντα μέσα από την κάλπη!

Ο Αλιέντε είχε γεννηθεί στο Βαλπαράιζο το 1908, σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο από όπου αποφοίτησε το 1932· ασχολήθηκε με την πολιτική και στράφηκε στον μαρξισμό. Το 1937 χρημάτισε για τέσσερα χρόνια υπουργός Υγείας.

Στις 4 Σεπτεμβρίου του 1970 πραγματοποιήθηκαν στη Χιλή κρίσιμες προεδρικές εκλογές, καθώς για πρώτη φορά διαφαινόταν το ενδεχόμενο να εκλεγεί πρόεδρος ο 62χρονος Αλιέντε, επικεφαλής της Λαϊκής Ενότητας, που συνεργαζόταν με σοσιαλιστές, κομμουνιστές και ριζοσπάστες καθολικούς. Η Χιλή ήταν χώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θεωρούσαν σαν την «πίσω αυλή» τους. Η προεκλογική περίοδος διεξήχθη σε κλίμα οξύτατης πόλωσης, ενώ στις συχνές συγκρούσεις μεταξύ φανατικών και εγκάθετων έχασαν τη ζωή τους 6 άνθρωποι και τραυματίστηκαν πάνω από 200. Το βράδυ της 4ης Σεπτεμβρίου το Σαντιάγο «βάφτηκε» κόκκινο: σημαίες της Λαϊκής Ενότητας και σφυροδρέπανα κυμάτιζαν παντού!

Το Κόμμα της Αριστεράς εξελέγη πρώτο με σαφές προβάδισμα: 36,3% των ψήφων, έναντι 34,9% του δεξιού υποψηφίου. Το Εθνικό Κόμμα της Δεξιάς είχε μόνο το 21% των βουλευτών, ενώ τα Κόμματα της Αριστεράς είχαν το 45% των εδρών. Στις 5 Οκτωβρίου, το συνέδριο του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος αποφάσισε, με 271 ψήφους σε σύνολο 462, να υποστηρίξει τον Αλιέντε. Τρία χρόνια μετά κι έπειτα από μακρά περίοδο ταραχών, δολοφονιών και αστάθειας, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε θα έπεφτε νεκρός στο Προεδρικό Μέγαρο LaMoneda. Ο στρατιωτικός Αουγκούστο Πινοσέτ θα αναλάμβανε την εξουσία.

Γράφει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο: «Σαντιάγο, Χιλή, Προεδρικό μέγαρο, Σεπτέμβριος του 1973. Δεν γνωρίζουμε το όνομα του φωτογράφου. Είναι η τελευταία εικόνα του Σαλβαδόρ Αλιέντε: φοράει κράνος, βαδίζει με το όπλο στο χέρι, κοιτάζει τον ουρανό· τα αεροπλάνα ρίχνουν βόμβες. Ο πρόεδρος της Χιλής, εκλεγμένος με ελεύθερες εκλογές, είχε πει: “Δεν θα βγω ζωντανός από εδώ μέσα”. Στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής, είναι μια φράση ρουτίνας: την έχουν προφέρει πολλοί πρόεδροι που, την ώρα της αλήθειας, προτιμούν να επιβιώσουν, για να εξακολουθήσουν να τη λένε. Ο Αλιέντε δεν βγήκε ζωντανός από εκεί»…

Επίσης σαν σήμερα…

1682: Ο Βρετανός αστρονόμος Έντμουντ Χάλεϊ παρατηρεί για πρώτη φορά τον κομήτη, ο οποίος πήρε το όνομά του.
1886: Έπειτα από μάχες 30 χρονών, ο ηγέτης των ινδιάνων Απάτσι, Τζερόνιμο παραδίδεται με τους τελευταίους πολεμιστές της φυλής του στον Αμερικανό στρατηγό Νέλσον Μάιλς, στο Σκέλετον Κάνιον της Αριζόνα.
1919: Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ πραγματοποιεί συνέδριο στη Σεβάστεια προκειμένου να λάβει αποφάσεις για το μέλλον της Μικράς Ασίας και της Θράκης.
1944: Ο δημοδιδάσκαλος Κωνσταντίνος Καζάνας μαζί με τον Αστέριο Αστεριάδη υποστέλλουν τη βουλγαρική σημαία και υψώνουν την ελληνική, στην κεντρική πλατεία της Προσοτσάνης.
1972: Ο Αμερικανός Μαρκ Σπιτς γίνεται ο πρώτος αθλητής που κερδίζει 7 χρυσά μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες στην κολύμβηση.
1958: Στην Ελλάδα ψηφίζεται ο Νόμος 4000 περί τεντιμποϊσμού…