Από τις μεγαλύτερες αστοχίες της Ελληνικής Κυβέρνησης: όταν απέρριψε πρόταση των Βρετανών για προσάρτηση της Κύπρου

Μια μέρα σαν σήμερα, 17 Οκτωβρίου του 1915, η Ελλάδα απορρίπτει την πρόταση της Μεγάλης Βρετανίας να της παραχωρήσει την Κύπρο. Η Βρετανία πρόσφερε την Κύπρο στην Ελλάδα ως δέλεαρ για να την παρακινήσει να λάβει μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και να σπεύσει σε βοήθεια της Σερβίας, που υπέστη επίθεση από τη Βουλγαρία.

Και τι θα απαντήσει η Ελλάδα; Επικαλούμενη την ουδετερότητα της χώρας, η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη θα αρνηθεί την προσφορά μετά τρεις ημέρες. Η Ελλάδα εκείνη την εποχή σπαράσσεται από τον Εθνικό Διχασμό.

Οι φιλομοναρχικοί, με τον Ίωνα Δραγούμη επικεφαλής και τον Ιωάννη Μεταξά ως εκπρόσωπο των στρατιωτικών υποστήριζαν τους Γερμανούς και τους συμμάχους τους. Ακραιφνής φιλογερμανός και γαμπρός του, κάιζερ Γουλιέλμου Β’ ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Αποτέλεσμα; Ο φιλοάγγλος Βενιζέλος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Και τα ηνία της Κυβέρνησης αναλαμβάνει ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, που ασυζητητί απέρριψε την πρόταση των Βρετανών (δια του πρέσβη της Αγγλίας στην Αθήνα, σερ Φράνσις Έλιοτ) για προσάρτηση της Κύπρου.

Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία μπήκε το 1914 στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο εναντίον της Αγγλίας, τότε οι Βρετανοί κήρυξαν άκυρη τη Συμφωνία του 1878 με την οποία ενοικίαζαν την Κύπρο από τους Οθωμανούς και την προσάρτησαν.
Η Ελλάδα πολέμησε τους εχθρούς των Άγγλων (και τους δικούς της) τελικά το 1917, θρήνησε την απώλεια 496 αξιωματικών και 23.834 οπλιτών, αλλά την Κύπρο δεν την προσάρτησε, όπως ευελπιστούσε ο Βενιζέλος.

Τα γύρισαν οι Βρετανοί...

Στο περιθώριο της Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, οι βρετανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο τον οποίο ενημέρωσαν ανεπίσημα για τη μη παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα· επισήμως ανακοινώθηκε από το αγγλικό υπουργείο των Αποικιών στις 26 Οκτωβρίου 1920.
Το πολιτικά παιχνίδια των Άγγλων ήταν πάντοτε ύπουλα και ελεεινά: το 1919 ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Λόιντ Τζωρτζ είχε δηλώσει απερίφραστα: «Επιθυμία μου είναι να δώσω το νησί της Κύπρου στην Ελλάδα» και Ελευθέριος Βενιζέλος έσπευσε να αποδεχτεί την προσφορά. Τι συνέβη μετά; Η Κύπρος, για τη Βρετανία, ήταν κομβικό στρατηγικό σημείο που εξυπηρετούσε (και εξυπηρετεί ακόμη) μέσω των βάσεων τα συμφέροντα της στη Μέση Ανατολή.

Όταν η Κυβέρνηση Ζαΐμη είχε απορρίψει την πρόταση για προσάρτηση της Κύπρου, ο Κωνσταντίνος Ζαβιτσάνος, πρόεδρος της Βουλής και βουλευτής είχε δηλώσει: «Η λέξις παραφροσύνη είναι η μόνη αρμόζουσα εξήγησις της απορρίψεως της προσφοράς της Κύπρου. Δεν υπήρξε μωρία που να μην υπεστηρίχθη ως δικαιολογία της απορρίψεως ταύτης»!
Για να ακριβολογούμε όμως, δεν ήταν η Ελλάδα που αρνήθηκε την Κύπρο, αλλά ο γερμανόφιλος (εθνικός μειοδότης) Βασιλιάς διά του ανδρείκελου Ζαΐμη!