Τέλλος Άγρας: η θυσία του ήρωα Μακεδονομάχου που ξεσήκωσε τους Έλληνες

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 7 Ιουνίου του 1907, όταν άφησε την τελευταία του πνοή με τρόπο μαρτυρικό στα χέρια των βουλγάρων δημίων του ο Μακεδονομάχος Τέλλος Άγρας.

Είναι ο ήρωας του μυθιστορήματος της Πηνελόπης Δέλτα «Στα μυστικά του Βάλτου», ήταν ο οπλαρχηγός που ενέπνευσε με τον ηρωισμό, τη ζωή και τον μαρτυρικό θάνατό του τους σκλαβωμένους Έλληνες, ήταν ο Σαράντος Αγαπηνός, που είχε το ψευδώνυμο Τέλλος Άγρας για τις ανάγκες του Αγώνα.

Ο Σαράντος Αγαπηνός είχε γεννηθεί στο Ναύπλιο, αν και τόπος γέννησης είχαν δηλωθεί οι Γαργαλιάνοι Μεσσηνίας. Οι οικογένεια των Αγαπηνών είχε προσφέρει πολλά στην Επανάσταση του 1821: και υλικά αγαθά και ανθρώπινο δυναμικό, που πήρε μέρος σε επικές μάχες.
Ο Σαράντος σπούδασε στη Σχολή Ευελπίδων και πρώτη του μετάθεση ήταν στη Φρουρά των Αθηνών, όμως το πάθος του για περιπέτειες και για την απελευθέρωση υπόδουλων ακόμα ελληνικών εδαφών, τον οδήγησαν στις περιοχές της Μακεδονίας, όπου δρούσαν οι βούλγαροι κομιτατζήδες (ο όρος Κομιτατζής αναφέρεται σε αντάρτες- μέλη μυστικής επαναστατικής οργάνωσης που δρούσαν εναντίον των Τούρκων στα Βαλκάνια κατά τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Ο Σαράντος Αγαπηνός έγινε «Τέλλος Άγρας» και σύντομα τέθηκε επικεφαλής ανταρτικού σώματος. Και το φθινόπωρο του 1906, ο Άγρας και η ομάδα του δρουν πλέον με την (σιωπηλή) συγκατάθεση του διαδόχου Κωνσταντίνου στην Μακεδονία.

Ο θρύλος του Βάλτου

Ο Άγρας, σύντομα έγινε θρύλος για τους υπόδουλους και επικηρυγμένος για Βούλγαρους και Τούρκους· έδρασε στην περιοχή του Βάλτου, στη λίμνη των Γιαννιτσών. Ο Βάλτος ήταν μια έκταση περίπου 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων νότια από τα Γιαννιτσά. Η πυκνή βλάστηση και οι αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή είχαν δημιουργήσει την τέλεια κρυψώνα για τους Μακεδονομάχους, αλλά και για ληστές, φυγόδικους και λιποτάκτες· αυτό ήταν το ορμητήριο του Τέλλου Άγρα. Οι Βούλγαροι επίσης, καταδιωκόμενοι από τουρκικό στρατό, είχαν βρει καταφύγιο στη λίμνη, όπου εκτόπισαν τους ντόπιους ψαράδες και καταδυνάστευαν τα γύρω χωριά κλέβοντας, καίγοντας και σκοτώνοντας. Ο Άγρας είχε ως αποστολή να εκδιώξει από τον Βάλτο τους κομιτατζήδες. Ο έλληνας αξιωματικός πολέμησε, τραυματίστηκε, κακόπαθε η υγεία του από τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν στο βάλτο αλλά δεν το έβαλε κάτω: συνέχισε να αγωνίζεται.

Η Πηνελόπη Δέλτα περιγράφει τον ήρωά της, ως έναν «βραχύσωμο, νευρώδη νεαρό, που δεν χάνει το κέφι του και τον ενθουσιασμό του, ακόμη κι όταν πολεμάει, άρρωστος από ελονοσία, στις αντίξοες συνθήκες του Μακεδονικού αγώνα».

Στις 3 Ιουνίου του 1907 ο Άγρας συνελήφθη με δόλιο τρόπο από τους Βούλγαρους. Ο καπετάν Άγρας, έπεσε θύμα της ευπιστίας του: προσκεκλημένος από τον Βοεβόδα του Βουλγαρικού κομιτάτου, Ζλάταν, για να συζητήσουν, τάχα, το ενδεχόμενο προσχώρησης του Ζλάταν, στην ελληνική πλευρά, συνελήφθη μαζί με τον συναγωνιστή του Αντώνη Μίγγα. Ο θρυλικός Μακεδονομάχος και ο συναγωνιστής του διαπομπεύθηκαν ως δήθεν αιχμάλωτοι στα γύρω χωριά της περιοχής και το βράδυ της 7ης Ιουνίου απαγχονίστηκαν ανάμεσα στα χωριά Τέχοβο (σημερινή Καρυδιά) και Βλάδοβο, που σήμερα ονομάζεται Άγρας. Και ο Τέλλος Άγρας ταξίδεψε στα σύννεφα του θρύλου, ξεσήκωσε τους Έλληνες και η θυσία του έγινε πυρκαγιά που θέριεψε και κατέκαψε τους εχθρούς…