Asaf Avidan: Ο καλλιτέχνης που αγαπά την Ελλάδα και νίκησε πολλές φορές τον θάνατο

Υπάρχουν καλλιτέχνες που, ακόμη κι όταν δεν βρίσκονται στη σκηνή, μοιάζουν να κουβαλούν μέσα τους έναν αόρατο παλμό, έναν ρυθμό που τους ακολουθεί παντού και τους προδίδει. Ο Asaf Avidan είναι ένας από αυτούς. Η παρουσία του έχει κάτι από την αύρα των ανθρώπων που έχουν περάσει μέσα από φωτιές και βγήκαν από την άλλη πλευρά πιο καθαροί, πιο αληθινοί. Ίσως γι’ αυτό το ελληνικό κοινό τον αναγνώρισε από την πρώτη στιγμή, τον αγκάλιασε σαν δικό του, πριν ακόμη ο ίδιος καταλάβει πόσο βαθιά θα ριζώσει η σχέση αυτή.

Στις συζητήσεις του επιστρέφει συχνά στην Ελλάδα. Μιλά για τη θάλασσα που καθαρίζει το μυαλό του, για την οικειότητα που αισθάνεται με τους ανθρώπους, για μια Μεσόγειο που λειτουργεί σαν κοινή μήτρα. Δεν είναι τυχαίο που εντοπίζει στους μύθους μας κομμάτια από τη δική του ζωή. Από την εφηβεία του ακόμη ένιωθε έλξη για την ελληνική κουλτούρα. Διάβαζε τους μύθους όχι σαν μαθήματα ιστορίας, αλλά σαν οδηγούς αυτογνωσίας.

Την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου, μαζί με τη μπάντα του, επιστρέφει στο Floyd Live Music Venue. Ο τραγουδιστής και τραγουδοποιός με τη σπάνια φωνή, που έχει αγαπηθεί βαθιά στη χώρα μας, θα παρουσιάσει δύο νέους δίσκους, μαζί με όλα τις μεγάλες επιτυχίες του, συνδυάζοντας πλήθος μουσικών επιρροών, θεατρικότητα και απίθανη σκηνική παρουσία. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το «Unfurling Dream» από το νέο του άλμπουμ «Unfurl», συνοδευόμενο από ένα συναρπαστικό video.

Στον όγδοο δίσκο του, ο αγαπημένος καλλιτέχνης διευρύνει τον ηχητικό του κόσμο, αναμειγνύοντας vintage κινηματογραφική ατμόσφαιρα και jazz πινελιές με το μεγαλείο της ορχήστρας, ενώ ραπ αποχρώσεις προσθέτουν απροσδόκητο βάθος, πάντα με την αλάνθαστη φωνή του στο επίκεντρο. Μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια καριέρας, έχει πλέον εδραιώσει τη θέση του μέσα από πολυάριθμες sold-out περιοδείες, συμμετοχές σε μεγάλα φεστιβάλ και μια γεωμετρική αύξηση του κοινού του, με κύρια χαρακτηριστικά την αυθεντικότητα και την κομψότητα που διακρίνει τη δουλειά του.

Η ρίζα ενός ταξιδιώτη

Γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ, γιος ενός διπλωμάτη. «Ήμουν ο γιος ενός ανθρώπου που ταξίδευε συνέχεια», λέει. «Αλλάζαμε διαρκώς σπίτι και δεν υπήρχε μια βάση που να θεωρούμε δική μας. Δεν είχαμε ούτε πολλά κοινά σημεία επαφής ως οικογένεια. Κι όταν εκείνος έφυγε από τη ζωή, συνειδητοποίησα ότι, θέλοντας και μη, εγώ πλέον είμαι ο μεγαλύτερος γιος. Ένιωσα την ευθύνη να συγκεντρώσω την οικογένεια, να μοιραστούμε τη ζωή μας». 

Από παιδί, η ταυτότητά του διαμορφωνόταν από το περιβάλλον όσο κι από τις εσωτερικές του ανησυχίες. Στα σχολικά του χρόνια κόλλησε με την ελληνική μυθολογία. Στο Πανεπιστήμιο παρακολούθησε μαθήματα κλασικής τέχνης, ιστορίας, φιλοσοφίας. Η Ελλάδα δεν ήταν για εκείνον εξωτικό τοπίο, αλλά πνευματική πατρίδα. Κάποτε είχε φυτέψει λευκές ορτανσίες στον κήπο του. Τον επόμενο χρόνο, τα λουλούδια άνθισαν μπλε. Πίστεψε ότι ο κηπουρός έκανε λάθος. Εκείνος, όμως, του εξήγησε ότι όλα εξαρτώνται από το χώμα, την οξύτητα, τα μέταλλα. Κι έτσι ο Asaf κατάλαβε κάτι που τον ακολουθεί μέχρι σήμερα: «Οι ρίζες μου βρίσκονται στη Μεσοποταμία και στη Μεσόγειο. Είμαι όμως και δυτικός καλλιτέχνης, φτιαγμένος από την ελληνορωμαϊκή παράδοση που ξεκινάει από εδώ. Το χρώμα μου αλλάζει ανάλογα με το έδαφος».

Η κουβέντα του έχει πάντα φιλοσοφική διάθεση, χωρίς να γίνεται ποτέ επιτηδευμένη. Μιλάει όπως γράφει. Με εικόνες. Με μικρές αλήθειες. «Ο σοφότερος άνθρωπος είναι αυτός που ξέρει πως δεν γνωρίζει τίποτα. Αυτή είναι η στιγμή της αναγνώρισης. Το ελληνικό δράμα έχει μια αρχή, μια μέση κι ένα τέλος. Η ζωή όμως; Η ζωή είναι ένα roller coaster, ένα νεφέλωμα από διαφορετικούς εαυτούς και αντικρουόμενα συναισθήματα που συνυπάρχουν».

Η δική του ζωή ποτέ δεν υπήρξε γραμμική. Υπηρέτησε στον στρατό, πιέστηκε, λύγισε. «Τρελάθηκα», λέει. «Έκανα έναν χρόνο αντί για τρία και υπήρξε στιγμή που σκέφτηκα να τελειώσω τα πάντα». Αργότερα, μια δραματική σχέση τον έφερε στο ίδιο σκοτάδι. Υπάρχουν δύο φορές, παραδέχεται, που θέλησε να τερματίσει τη ζωή του. «Δεν ντρέπομαι για τίποτα απ' όσα έχω ζήσει», λέει. Και όταν μιλάει έτσι, αντιλαμβάνεσαι πόσο βαθιά πέρασε μέσα από τον φόβο. Στη συνέχεια, ήρθε ο καρκίνος και η επίθεση από λύκο. Πάλι ο θάνατος πέρασε δίπλα του. Πάλεψε με το σώμα του, με το σκοτάδι, με όσα δεν μπορούσε να εξηγήσει. Και παρ’ όλα αυτά συνέχισε.

«Δεν χρειάζεται να ζεις μια ζωή γεμάτη ακρότητες για να βρεις τον εαυτό σου», λέει. «Αν ακούσεις τη σιωπή, ακούς τη συνείδησή σου. Όλα θα τελειώσουν κάποτε. Οχι μόνο η δική μας ζωή, ολόκληρος ο πλανήτης, το σύμπαν. Κι όμως, εμείς δημιουργούμε πολιτισμό, κοινωνίες, ερωτευόμαστε. Ουρλιάζουμε στο σύμπαν πως είμαστε εδώ». 

Η αγάπη για το περιβάλλον και τα ζώα

Η φύση είναι η σταθερά του. Πάντα χρειάζεται να φύγει από την πόλη για να γράψει. «Οι δίσκοι μου δεν γράφονται ποτέ εκεί όπου ζω. Χρειάζομαι φύση, χρειάζομαι νερό. Χρειάζομαι σιωπή». Γι’ αυτό και λίγο πριν από τα σαράντα αγόρασε ένα σπίτι στην Ιταλία. Βρέθηκε μέσα σε μια έκταση γεμάτη πράσινο. Σκόπευε να κάνει μόνο έναν χρόνο παύση, αλλά η πανδημία τον κράτησε εκεί τρία. Κι εκεί, μέσα στην ησυχία, άκουσε όλες τις εσωτερικές φωνές που έγιναν μετά μουσική. Η φύση έγινε δάσκαλος, συνομιλητής, παρηγορητής.

Η σχέση του με τα ζώα προέκυψε φυσικά. Είναι vegan εδώ και χρόνια, όχι από μόδα αλλά από συμπόνια. Έχει υιοθετήσει πολλά ζώα. Η σύντροφός του σπουδάζει την ευημερία των ζώων και μαζί ονειρεύονται ένα μικρό καταφύγιο για διασωσμένα πλάσματα. Θέλει το σπίτι του να γίνει πλήρως βιώσιμο, ενεργειακά αυτόνομο. «Αν βοηθήσει ο καθένας όπως μπορεί, έχουμε ελπίδα», λέει. «Δεν πιστεύω ότι οι μικρές πράξεις σώζουν τον κόσμο. Μας λένε ν' ανακυκλώνουμε ή να πηγαίνουμε στο σούπερ μάρκετ με υφασμάτινη τσάντα, σαν να είναι αυτό αρκετό. Μας αποσπούν από το πραγματικό πρόβλημα. Την ανάγκη για σοβαρούς νόμους απέναντι στις μεγάλες επιχειρήσεις που καταστρέφουν συστηματικά τον πλανήτη». 

Στις συναυλίες του, η θεατρικότητα έρχεται από την κίνηση και την αλήθεια του σώματος. Η φωνή του, αυτή η φωνή που αλλάζει χρώματα σαν τις ορτανσίες του κήπου του, στέκει πάντα στο επίκεντρο — άλλοτε ψιθυριστή, άλλοτε εκρηκτική, αλλά ποτέ αυτάρεσκη. Κάποιοι του ζητούν να γράφει πιο «πολιτικά». Εκείνος θεωρεί ότι κάθε τέχνη είναι πολιτική από μόνη της. «Είμαι από το Ισραήλ», λέει. «Έχω ζήσει πόλεμο, φόβο, απώλειες. Υπηρέτησα στον στρατό. Δεν θεωρώ όμως ότι η τέχνη πρέπει να σχολιάζει μόνο τα επιφανειακά επίπεδα. Οι αυτοκρατορίες που κάποτε φαίνονταν αιώνιες, εξαφανίστηκαν. Αυτό που μένει είναι το γιατί υπάρχουμε, τι κάνουμε εδώ». 

Αγαπάει τους μεγάλους δασκάλους. Αν μπορούσε να παίξει με κάποιον στη σκηνή, θα διάλεγε τον Leonard Cohen. «Η ευκαιρία χάθηκε» έχει δηλώσει. Αμέσως μετά, τον Dylan. «Όχι επειδή θα ήταν τέλειο καλλιτεχνικά. Αλλά επειδή δεν θα είναι εδώ για πάντα. Και η επίδραση που είχαν πάνω μου ήταν τεράστια. Δεν σχεδίαζα να γίνω μουσικός. Ήμουν animator. Εκείνοι άλλαξαν την πορεία μου». 

Το 2006, κυκλοφόρησε το «Now That You’re Leaving», εμπνευσμένο από έναν προσωπικό χωρισμό. Εξι τραγούδια γεμάτα ευθραυστότητα και πάθος. Στη συνέχεια, δημιούργησε το συγκρότημα Asaf Avidan & the Mojos, όπου κυκλοφόρησαν σημαντικά άλμπουμ όπως «The Reckoning», «Poor Boy/Lucky Man» και «Through the Gale». Το 2011, όμως, η μπάντα διαλύθηκε και ο Asaf ξεκίνησε την καριέρα του ως σόλο καλλιτέχνης.

Όταν τον ρωτούν τι κάνει έναν καλλιτέχνη ν' αντέχει στον χρόνο, δεν μιλάει για ταλέντο ή χάρισμα. «Είναι η ικανότητα να δέχεσαι χτύπημα και να συνεχίζεις», λέει. «Υπάρχουν φορές που τίποτα δεν λειτουργεί. Η υπερδύναμη είναι να συνεχίσεις μετά από αυτό». Και ίσως αυτό να είναι η μυστική ρίζα της επιμονής του.

«Η τελευταία φορά που ένιωσα ότι η ποπ ήταν σημαντική ήταν τη δεκαετία του ’90», λέει. «Σήμερα δυσκολεύεται να εκφράσει τον πλούτο της ανθρώπινης εμπειρίας. Οι μουσικοί των ’40 και ’50 γνώριζαν κλασική μουσική, χτίζανε νέες παραδόσεις. Αυτό τώρα δύσκολα το βρίσκεις». Κι όμως, δεν είναι απαισιόδοξος. Πιστεύει ότι ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι πιο σημαντικός από ποτέ. «Έχουμε ξεχάσει τις μεταφορές. Κοιτάμε τα σύμβολα και όχι τους συμβολισμούς. Ο καλλιτέχνης πρέπει να φτιάχνει τοπίο για να ταξιδέψει ο άλλος».

Διαβάστε ακόμη

Ο αντίκτυπος της ομιλίας Τσίπρα σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, η απάντηση Φάμελλου για τα περί ιδιοτέλειας και ο υπερ-γουρλής Μαγειρίας που πήρε δώρο μια Ferrari

Από το Καστέλι μέχρι τον ΒΟΑΚ και το μετρό: Αποζημιώσεις εκατοντάδων εκατ. ευρώ απειλούν μέχρι και να διπλασιάσουν το κόστος των μεγάλων έργων

Κακοκαιρία Byron: «Βροχή» τα 112 όλη τη νύχτα - Πώς θα κινηθούν οι καταιγίδες τις επόμενες ώρες

Αμετακίνητοι οι αγρότες στα μπλόκα - Ποιες κινήσεις εξετάζει η κυβέρνηση