Typhoon Project: Ένας «Τυφώνας» που καθαρίζει τις ελληνικές ακτές από τα σκουπίδια

Έξι χρόνια συνεχούς παρουσίας, χιλιάδες καθαρισμένες παραλίες, εκατοντάδες τόνοι απορριμμάτων λιγότεροι από το ελληνικό θαλάσσιο τοπίο. Αυτός είναι με μια φράση ο απολογισμός του «Τυφώνα», του προγράμματος καθαρισμού δυσπρόσιτων παραλιών που τρέχει το Κοινωφελές Ιδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη.

Οχημα το ομώνυμο πλοίο, ένα παλιό «τσιμεντάδικο» που απέκτησε νέα ζωή και δεύτερη... καριέρα: να απαλλάξει τις πιο απομονωμένες ακτές από σκουπίδια που αποσυντίθενται αργά και επικίνδυνα παρατημένα από σκάφη ή ξεβρασμένα από ρεύματα συχνά εδώ και δεκαετίες.

Το Typhoon μήκους 72 μέτρων, το οποίο κατασκευάστηκε στη Νορβηγία έχει μετατραπεί σε ένα σύγχρονο πλοίο περιβαλλοντικής αποστολής. Ενα πλοίο που εδώ και έξι χρόνια επί 365 μέρες δεν πιάνει ποτέ στεριά με το 35μελές πλήρωμα να συνεχίζει ασταμάτητα τους καθαρισμούς αντιμετωπίζοντας ως μοναδικό εμπόδιο τον καιρό.

Από το 2019 μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του Typhoon Project, το πλοίο έχει βρεθεί σε κάθε γωνιά του Αιγαίου και του Ιονίου, πραγματοποιώντας 1.810 ημέρες δράσης, καθαρίζοντας 4.426 ακτές συνολικής έκτασης 20.963.600 τετραγωνικών μέτρων.
Στο διάστημα αυτό, απομακρύνθηκαν πάνω από 22 εκατομμύρια τεμάχια απορριμμάτων, συνολικού βάρους 903 τόνων — όσο, δηλαδή, το βάρος δεκατριών επιβατικών αεροσκαφών Airbus A320 και όγκου που ισούται με 18 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων.

Κάθε σκουπίδι από το μικρότερο μέχρι το μεγαλύτερο αποτελεί μία οδυνηρή υπενθύμιση ότι η θάλασσα κρατά στη μνήμη της όχι μόνο τα ίχνη της ιστορίας μας, αλλά και το αποτύπωμα της αμέλειάς μας. Στους σάκους του Τυφώνα στο πέρασμα των χρόνων έχουν ταξινομηθεί και αποθηκευτεί χιλιάδες παιδικά παιχνίδια, με τα ευρήματα να περιλαμβάνουν μία μεγάλη γκάμα αντικειμένων από βλήματα και πυρομαχικά που εντοπίστηκαν στο Ιόνιο μέχρι 260 προσφυγικές λέμβους που κάποτε μετέφεραν όνειρα κι ελπίδες κατατρεγμένων ανθρώπων με άγνωστη κατάληξη...

Η ταυτότητα πολλών από τα απορρίμματα μάλιστα καταδεικνύει ότι η θαλάσσια ρύπανση δεν έχει σύνορα, ταξιδεύει αέναα παρασυρμένη από ρεύματα. Συσκευασίες τρόφίμων από την Τουρκία εντοπίστηκαν στη Λήμνο, ενώ οι καθαριστές του Τυφώνα εντόπισαν ακόμα και κουτάκι αναψυκτικού από το Μουντιάλ της μακρινής δεκαετίας του ΄80, περισυλλέγοντας ταυτόχρονα διαβατήρια και ταυτότητες που ήταν για χρόνια θαμμένα στην άμμο, σιωπηλοί μάρτυρες πως τα σημεία δεν είχαν καθαριστεί ποτέ μέχρι τώρα.

Από τις πιο απαιτητικές περιοχές δράσης αναδείχτηκε η Λήμνος, νησί που πλήττεται έντονα από τη ρύπανση που μεταφέρουν τα ρεύματα. Αν και συνήθως το πλήρωμα παραμένει σε μία περιοχή για διάστημα ενός έως δύο μηνών έως ότου την καθαρίσει τελείως, στη Λήμνο η αποστολή διήρκησε 121 ημέρες. Συνολικά καθαρίστηκαν 206 ακτές και συλλέχθηκαν 57.800 κιλά απορριμμάτων σε 468.448 τεμάχια κάθε είδους: πλαστικά, δίχτυα, φελιζόλ, υλικά ναυτιλίας και οικοδομής.

Σήμερα, πολλές από τις ακτές αυτές διατηρούνται καθαρές, χάρη στη συμμετοχή των κατοίκων και την ευαισθητοποίηση που προκάλεσε η δράση.

.

Η Μαγνησία μετά τον Daniel

Το φθινόπωρο του 2023, ο Τυφώνας ανέλαβε ίσως την πιο δύσκολη αποστολή του: τη μετα-καταστροφική καθαριότητα της Μαγνησίας μετά την κακοκαιρία «Daniel».

Μέσα σε 167 ημέρες, και ενώ οι περισσότερες οργανώσεις αποχωρούσαν την τρίτη μέρα, το πλήρωμα καθάρισε 89 ακτές, απομακρύνοντας 46.618 κιλά απορριμμάτων που αντιστοιχούν σε περισσότερα από 4 εκατομμύρια τεμάχια.
Η αποστολή δεν αφορούσε μόνο πλαστικά ή θαλάσσια απόβλητα, αλλά και φερτά υλικά, οικοδομικά υπολείμματα, ακόμα και ολόκληρα κομμάτια οικοσκευών και επίπλων που παρασύρθηκαν από τα νερά.

Στην αποστολή βοήθησε σημαντικά η λιμενική αρχή, η οποία είχε φροντίσει να χαρτογραφήσει με drones την καταστροφή ανοίγοντας τον δρόμο για τους καθαρισμούς.

Το πλήρωμα ξεκίνησε τους καθαρισμούς, αλλά γρήγορα αντιλήφθηκε ότι ανάμεσα στα φερτά υλικά κρυβόταν και σημαντικό κομμάτι ξυλείας που είχε κατέβει στις παραλίες: «Μια ομάδα πήρε αμέσως πριόνια και έκοψε τα ξύλα και τα στοίβαξε προκειμένου να διανεμηθούν στους πολίτες», σημειώνει η Πέγκυ Ξηροταγάρου, εκτελεστική διευθύντρια του Ιδρύματος και «ψυχή» των προγραμμάτων καθαρισμού. Υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της συγκεκριμένης αποστολής για τους κατοίκους: «Είδαν ότι κάποιοι προσπαθούσαν και δεν έφυγαν μέχρι να ολοκληρωθεί ο καθαρισμός παρά τις δύσκολες συνθήκες. Η κατάσταση ήταν τέτοια που δεν μπορούσες να καταλάβεις ούτε τη μορφολογία των ακτών. Σκάβαμε επί ώρες για να καταλάβουμε εάν μια παραλία ήταν αμμώδης ή πετρώδης».

Η πραγματικότητα σε αριθμούς

Σήμερα ο Τυφώνας αποτελεί ένα project μοναδικό στη Μεσόγειο καθώς προχωρεί σε καταγραφή ακόμα και του μικρότερου τμήματος πλαστικού που μαζεύεται, σε ταξινόμηση, συμπίεση και αποθήκευση απορριμμάτων μέχρι την παράδοσή τους στην οργάνωση «Antipollution».

Εχει αναδειχθει στη μεγαλύτερη βάση δεδομένων για τα απορρίμματα στη Μεσόγειο έχοντας προβεί σε ακριβή ανάλυση των αντικειμένων, η οποία και αποκαλύπτει με ακρίβεια το πρόβλημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία:

• 35,6% των απορριμμάτων είναι μικρά πλαστικά κομμάτια (κάτω των 2,5 εκατοστών)
• 28% φελιζόλ και πολυστερίνη
• 7,7% καπάκια και πλαστικοί δακτύλιοι
• 4,5% πλαστικά μπουκάλια
• 4,4% σχοινιά, δίχτυα και είδη αλιείας
• 3,4% πλαστικά υλικά οικοδομής
• ενώ το υπόλοιπο 16% περιλαμβάνει μεταλλικά αντικείμενα, γυαλί, καουτσούκ, υφάσματα και οργανικά υπολείμματα.

Από το 2023, το πρόγραμμα ξεκίνησε επαναληπτικούς καθαρισμούς στις ίδιες παραλίες που είχαν καθαριστεί τα πρώτα χρόνια.
Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά με τον μέσο όρο της βελτίωσης να υπολογίζεται σε περίπου 80%. Καλύτερες ήταν οι επιδόσεις στην Ίο, στην Ιθάκη και στη Νάξο, στην Κρήτη, η μείωση της ρύπανσης αγγίζει το 78%, ενώ στο Άγιο Όρος, η βελτίωση φτάνει το 88%.

Αυτή η αλλαγή στην εικόνα είναι που ανανεώνει την αισιοδοξία των υπευθύνων του προγράμματος: «Όταν επιστρέφουμε σε μια ακτή και τη βρίσκουμε καθαρή, ξέρουμε ότι κάτι έχει αλλάξει ουσιαστικά», τονίζει η κυρια Ξηροταγάρου υπογραμμίζοντας ότι «η δουλειά του Τυφώνα δεν είναι να μαζεύει σκουπίδια για πάντα, αλλά να δημιουργήσει εκείνες τις συνθήκες ώστε να μη χρειάζεται να το κάνει».

Το «ethnos.gr» βρέθηκε σε έναν από τους καθαρισμούς του Τυφώνα. Μέσα σε μόλις μία ημέρα, από την παραλία του νησιού Δοκός, πλήρωμα και εθελοντές καταφέραμε να συγκεντρώσουμε μισό τόνο απορριμμάτων.

Ωστόσο η συμβολή του Τυφώνα δεν τελειώνει εκεί καθώς το πλοίο έχει εξελιχθεί πλέον σε κινητό ερευνητικό κέντρο.
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πολυτεχνείο Κρήτης και σύντομα με το Imperial College του Λονδίνου, καταρτίζει τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων ρύπανσης ακτών στη Μεσόγειο.

Τα δεδομένα αφορούν όχι μόνο την ποσότητα, αλλά και τη σύσταση των απορριμμάτων, τη συχνότητα εμφάνισης μικροπλαστικών, τη γεωγραφική τους προέλευση και τη συσχέτιση με τις θαλάσσιες ροές, στοιχεία τα οποία θα επιτρέψουν την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών που θα κλείσουν κατά το δυνατόν τη στρόφιγγα της ρύπανσης.

Στην κατεύθυνση αυτή το Ιδρύμα «τρέχει» και μια σειρά άλλων προγραμμάτων. Σε ό,τι αφορά τη θάλασσα, ξεχωρίζει το έργο Fishing for Litter που υλοποιείται σε συνεργασία με το iSea. Στα έξι χρόνια της δράσης με τη βοήθεια 54 αλιέων, στους οποίους αποδίδεται ένα ποσό από το Ιδρυμα, έχουν συλλεχθεί 186.000 κιλά απορριμμάτων σε 21 περιοχές. Πρόκειται για σκουπίδια που πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων και υπό άλλες συνθήκες θα ξαναπετάγονταν στη θάλασσα από τους ίδιους τους επαγγελματίες.

Το Ιδρυμα πίσω από τον...Τυφώνα

Το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, που ιδρύθηκε το 2016, χρηματοδοτεί πλήρως το Typhoon Project αποκλειστικά με δικούς του πόρους, ενώ αποτελεί το μοναδικό ίδρυμα με παρουσία στο πεδίο.

Οι δράσεις του εστιάζουν στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την κοινωνική συνοχή, την εκπαίδευση και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, ενώ το Typhoon project αποτελεί το εμβληματικό του πρόγραμμα.

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!