«Είμαστε πεταλίδες κολλημένες στους βράχους» - Όσα σημαντικά ανέδειξε το κυκλαδίτικο συμπόσιο του Aegean Cuisine

Η αιγαιοπελαγίτικη κουζίνα δεν είναι μόνο μια κουζίνα ύμνος στη νοστιμιά και τη λιτότητα. Είναι πολιτισμός, είναι μνήμη, είναι ο διαρκής μόχθος, το πείσμα και η επινοητικότητα των ανθρώπων να υπάρξουν και να παράξουν κάτω από τον καυτό ήλιο και πάνω σε μια γη ξερική, θαλασσόδαρτη και σφόδρα ανεμοχτυπημένη. Ταυτόχρονα είναι οι καινούριες γενιές που ξαναγυρίζουν με περηφάνεια και αυτοπεποίθηση στο βοσκοτόπι, στο χωράφι, το αμπελάκι, το μιτάτο ή την κουζίνα των παππούδων και των γιαγιάδων τους. Γενιές που μεγάλωσαν με εικόνες και γεύσεις αυθεντικότητας χαραγμένες πια ανεξίτηλα μέσα τους. Έφυγαν, σπούδασαν και επέστρεψαν πανέτοιμες να δώσουν τις δικές τους μάχες απέναντι στις ουκ ολίγες προκλήσεις των καιρών και ως «θεματοφύλακες της παλιάς και νέας γνώσης» να κρατήσουν ζωντανή τη γαστρονομική παράδοση του νότιου Αιγαίου. Όχι σαν σκονισμένο μουσειακό έκθεμα κάποιου λιγότερο ή περισσότερο καλοστημένου λαογραφικού τραπεζιού, αλλά ως ολοζώντανη διαδιδικασία, ελεύθερη να εξελίσσεται, να προσαρμόζεται, να ενσωματώνει νέα δεδομένα και να αναπνέει το φρέσκο αεράκι τού σήμερα. 

Συμπόσιο ουσίας

Σκέψεις και διαπιστώσεις που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο προκύπτουν από όσα ενδιαφέροντα ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια του Συμποσίου του Δικτύου Aegean Cuisine Cyclades 2025 σε συνδιοργάνωση με το Επιμλητήριο Κυκλάδων και το Δίκτυο Νησιωτικών Επιμελητηρίων της Ε.Ε. (INSULEUR), με θέμα τη «Γεύση της Αυθεντικότητας», όπου παρουσιάστηκε μάλιστα και η ανανεωμένη ιστοσελίδα aegeancuisine.gr. Το Δίκτυο Aegean Cuisine αριθμεί 190 εστιατόρια και 101 παραγωγούς-μέλη, ενώ έχει καλύψει με το σήμα του 506 τοπικά προϊόντα. Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον συμπόσιο –τουλάχιστον για όσες και όσους δεν βιώνουμε τη νησιωτικότητα από πρώτο χέρι, αλλά τη γνωρίζουμε και την αντιμετωπίζουμε συνήθως με το βλέμμα του καλοκαιριού– πραγματοποιήθηκε στο ιστορικό Θέατρο Απόλλων της Ερμούπολης στις 18 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο διημέρου για την αγροδιατροφή και τη νησιωτική ανθεκτικότητα. Στο εμβληματικό τοπόσημο της Σύρου συναντήθηκαν παραγωγοί, τυροκόμοι, οινοποιοί, μελισσοκόμοι, σεφ, εστιάτορες, εκπρόσωποι συνεταιρισμών και παραγωγικών φορέων από τα νησιά με καθηγητές, συγγραφείς και δημοσιογράφους για να φωτίσουν πτυχές του παρελθόντος και να εντοπίσουν τα σημεία του παρόντος που θα κρίνουν το αύριο των γεύσεων του Αιγαίου. 

Η κυκλαδίτικη τυροκομία με πλώρη για την UNESCO

Στο επίκεντρο της κουβέντας βρέθηκε η παραδοσιακή τυροκομία των Κυκλάδων, με τα φημισμένα και τόσο διακριτά από νησί σε νησί τυράκια της, καθώς θεωρείται -όχι άδικα- από τους πλέον αντιπροσωπευτικούς άξονες του αιγαιοπελαγίτικου αγροδιατροφικού πολιτισμού. Τη συνοδεύει άλλωστε και μια πολύ ενδιαφέρουσα προοπτική. Η εγγραφή της στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2024 ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την UNESCO –μια τεράστια ευκαιρία για το καρίκι, την κοπανιστή, το κρασοτύρι, το λαδοτύρι, τη μανούρα, το μελίχλωρο, το ξινότυρο, το πέτρωμα, το Σαν Μιχάλη, το σκοτύρι και τόσα άλλα προϊόντα της κυκλαδίτικης κτηνοτροφίας και τυροκόμησης να συστηθούν με ένα ευρύτατο διεθνές κοινό, που αναζητεί την τοπικότητα και την αυθεντικότητα στο ταξίδι του στην Ελλάδα. 

Τα στοιχήματα

Η πλούσια συζήτηση δεν έφερε βέβαια στο φως μόνο τα καλά νέα και τις λαμπρές προοπτικές. Ανέδειξε και τα στοιχήματα που καλείται να κερδίσει τούτη η στρατιά των μικρών ως επί το πλείστον οικογενειακών μονάδων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της νησιωτικής ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας.

1. Θα μπορέσουν να αντισταθούν στην ισοπέδωση και την ομοιογένεια που επιφέρει ο τουρισμός ως μονοκαλλιέργεια, στερώντας όχι μόνο από τους προορισμούς κάθε έννοια αυθεντικότητας και εντοπιότητας, αλλά και από τους τόπους κάθε πιθανότητα να παραμείνουν υγιείς, ζωντανοί και βιώσιμοι;

2. Θα καταφέρουν να περισώσουν το χώμα, το αμπελάκι, την ξερολιθιά, τη φραγκοσυκιά από το ανεξέλεγκτο real estate, την οικοπεδοποίηση και την ξενοδοχοποίηση κάθε ελεύθερης σπιθαμής και να εμπνεύσουν τα παιδιά τους με ρεαλιστικούς όρους να συνεχίσουν την οικογενειακή τους παράδοση, όταν η πολιτεία σφυρίζει αδιάφορα ως προς τα ρυθμιστικά πλαίσια και την όποια παροχή κινήτρων; «Για να έχουμε βιώσιμη αγροτική γη, πρώτα απ' όλα πρέπει να έχουμε γη και μετά πρέπει να έχουμε και αγρότες» λέει χαρακτηριστικά Σαντορινιός οινοποιός, που ζει καθημερινά την ένταση του προβλήματος στο νησί του.  

3. Θα καταστεί δυνατό να δικτυωθούν πραγματικά οι παραγωγοί, ο τυροκόμος, ο μελισσοκόμος, ο οινοποιός, με τους μαγείρους και τους εστιάτορες στηρίζοντας ο ένας τον άλλον και όλοι μαζί την αιγαιοπελαγίτικη κουζίνα, όταν η διασύνδεση μεταξύ ακόμη και γειτονικών νησιών είναι τόσο ελλιπής, που το ενδεχόμενο να ταξιδέψει τοπικό προϊόν από το ένα νησί στο άλλο φαντάζει πρακτικά αδύνατο και οικονομικά ασύμφορο; Θα καλυφθεί η ανάγκη για ένα δίκτυο ναυσιπλοΐας που να ενώνει πραγματικά τα νησιά για να φτάσουν τα καλούδια του ενός στις ταβέρνες, τα εστιατόρια και τους καφενέδες του άλλου; 

4. Θα μπορέσουν μαζί με τα νησιά να ενωθούν και οι άνθρωποι, μοναδική περίπτωση να καταφέρουν να τα βάλουν με εχθρούς μεγάλους και συλλογικούς, πέρα πολύ από τα ατομικά μικροσυμφέροντα, όπως η κλιματική αλλαγή, η λειψυδρία, η δραματική μείωση των σοδειών και του πληθυσμού των ψαριών; 

5. Θα καταλάβουμε οι καταναλωτές τη σημασία του να ξαναστρέψουμε τη ματιά μας και την (όποια) αγοραστική μας δύναμη στον καλλιεργητή, τον παραγωγό, τον μανάβη, το ψαρά, τον τυροκόμο, τον μελισσοκόμο, τον συνεταιρισμό;

Οι φωνές των ντόπιων

Οι αφηγήσεις παραγωγών από μικρά νησιά είναι αποκαλυπτικές. Άνθρωποι της «άγονης γραμμής» που ζητούν βοήθεια να μη γίνουν τα νησιά τους τόποι με 4 μήνες ζωής, άλλοι που παλεύουν να μην εκτοπιστούν από τουριστικές μονάδες κρατώντας με νύχια και με δόντια τα κοπάδια, τα αμπέλια, τα μελίσσια τους. Καλλιεργητές που δίνουν μάχη με την κλιματική αλλαγή και τη λειψυδρία και καταφέρνουν να επιβιώνουν με λειψές σοδειές. Τυροκόμοι που μιλούν για τυριά «που βγαίνουν απ' την πέτρα». Νέες αγρότισσες και αγρότες που επιστρέφουν στο θαλασοδαρμένο, μοναχικό και συγκινητικά όμορφο τόπο τους κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες και όλα τα «καλά, σπούδασες για να αρμέγεις;». «Είμαστε πεταλίδες κολλημένες στους βράχους» λέει Αμοργιανός τυροκόμος σε μια αποστροφή του λόγου του. Είστε η ενσάρκωση κάθε έννοιας ανθεκτικότητας, νησιωτικότητας και βιωσιμότητας, σκέφτεσαι καθώς τον ακούς.

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!