Νίκος Καμτσής στο ethnos.gr: «Η κλιματική κρίση είναι πια μέσα στα σπίτια μας»

Ανάμεσα σε γυμνά δέντρα και πληγωμένα τοπία, εκεί που η τέχνη ενώνεται με την αγωνία της ύπαρξης, γεννιέται το «Fallen Trees – the agony of existence». Ένα φεστιβάλ-κραυγή, που από τις 18 έως τις 22 Ιουνίου καταλαμβάνει το Άλσος Γαλατσίου, μεταμορφώνοντάς το σε πεδίο έκφρασης, μνήμης και δράσης.

Στο επίκεντρο: ο άνθρωπος και η φύση. Ή, πιο σωστά, η διαταραγμένη τους σχέση. Επτά κορυφαία θέατρα απ' όλη την Ευρώπη, από τη Νορβηγία έως την Ισπανία κι από την Ιρλανδία έως τη Σερβία, ενώνονται με κοινό νήμα την αγωνία για το αύριο και το όραμα για μια τέχνη που δεν αρκείται στο να παρατηρεί — αλλά πράττει. Η είσοδος για όλες τις παραστάσεις και τις δράσεις είναι δωρεάν. 

Πίσω από την καλλιτεχνική επιμέλεια, ο εξαιρετικός Νίκος Καμτσής, σκηνοθέτης, δραματουργός και ιδρυτής του Θεάτρου Τόπος Αλλού και της παιδικής σκηνής Αερόπλοιο, ενορχηστρώνει ένα κάλεσμα συνειδητοποίησης και συμμετοχής. «Ζώντας στην Αττική, δεν μπορεί κανείς να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στην απώλεια των δασών, στον θάνατο των δέντρων, στο βίαιο μετασχηματισμό του τοπίου. Τα καμένα βουνά δεν είναι πια εικόνα ειδήσεων. Είναι μέρος της καθημερινής μας εμπειρίας. Η τέχνη δεν μπορεί να σιωπά μπροστά σε αυτό» υπογραμμίζει ο ίδιος στο ethnos.gr.

Σε μια εποχή που οι φυσικές καταστροφές παύουν να μοιάζουν εξαιρέσεις και η περιβαλλοντική κατάρρευση γίνεται καθημερινότητα, ο ρόλος του θεάτρου επανατοποθετείται ως καταλύτης αλλαγής, πλατφόρμα διαλόγου και χώρος κοινής ανάσας.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το «Fallen Trees – the agony of existence»; 

Η ιδέα για το «Fallen Trees – the agony of existence» γεννήθηκε μέσα από μια βαθιά ανάγκη ώστε να μιλήσουμε για την αγωνία της ύπαρξης μέσα σ' έναν κόσμο που καίγεται, καταρρέει, αλλά και παλεύει ν' αναγεννηθεί. Το ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ σαν θέατρο αλλά και σαν κοινωνική οντότητα δεν είναι ξεκομμένο από τα κοινωνικά και όχι μόνο φαινόμενα που το περιβάλουν. Το αντίθετο: αντλεί από αυτά και εμπνέεται από αυτά. Η κλιματική κρίση είναι πια μέσα στα σπίτια μας και δεν θα είμασταν εμείς εκείνοι που θα κλείναμε τα μάτια μπροστά της.

Ζώντας στην Αττική, δεν μπορεί κανείς να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στην απώλεια των δασών, στον θάνατο των δέντρων, στον βίαιο μετασχηματισμό του τοπίου. Τα καμένα βουνά δεν είναι πια εικόνα ειδήσεων. Είναι μέρος της καθημερινής μας εμπειρίας. Η τέχνη δεν μπορεί να σιωπά μπροστά σε αυτό. Οφείλει να καταγράψει, να ερμηνεύσει και να πυροδοτήσει τη σκέψη. Σε αυτό το μήκος κύματος βρίσκονται και άλλοι ευαίσθητοι θεατρικοί οργανισμοί στην Ευρώπη. Βρεθήκαμε, κουβεντιάσαμε και το αποφασίσαμε. Έτσι, θα πραγματοποιηθούν 3 φεστιβάλ σε Αθήνα, Φρανκφούρτη και Σεβίλλη. Το πρώτο είναι της Αθήνας 18-22 Ιουνίου στο Άλσος Γαλατσίου όπου ο Δήμος το είδε με πολύ ενδιαφέρον και έτσι πραγματοποιείται κάτω από την Αιγίδα του.

Τι σηματοδοτεί ο τίτλος του φεστιβάλ;

Ο τίτλος «Fallen Trees» με υπότιτλο the agony of resistance (Πεσμένα Δέντρα- η αγωνία για αντίσταση) λειτουργεί ως σύμβολο. Αναφέρεται βέβαια στα δέντρα που χάθηκαν, αλλά και στους ανθρώπους που κουβαλούν το βάρος της απώλειας, της αγωνίας, της ανασφάλειας. Είναι μια μεταφορά για την εύθραυστή μας ισορροπία — την πτώση της ίδιας της ύπαρξής μας, αν δεν επανασυνδεθούμε με τη φύση και τις ρίζες μας.

Το δεύτερο μέρος του τίτλου, «the agony of existence», έρχεται να υπογραμμίσει αυτήν τη βαθιά υπαρξιακή διάσταση: πώς να υπάρξουμε μέσα σ' έναν κόσμο που αλλάζει βίαια; Ποια είναι η θέση του ανθρώπου όταν η φύση τον προειδοποιεί; Το φεστιβάλ είναι μια κραυγή, αλλά και μια πρόσκληση. Να μην προσπεράσουμε άλλο. Να σταθούμε, ν' ακούσουμε, να θυμηθούμε, να δημιουργήσουμε. Να ξαναβρούμε την Ανάσα της Γης μέσα μας. Αυτός είναι και ο ελληνικός τίτλος της δικής μας παράστασης (22 Ιουνίου, 9.00 μμ)

Ποιο ήταν το μεγαλύτερο στοίχημα στην οργάνωση; 

Το μεγαλύτερο στοίχημα ήταν να στήσουμε ένα ολόκληρο φεστιβάλ μέσα στη φύση, σε έναν χώρο που δεν είναι θεατρικός εξ ορισμού, αλλά έχει μέσα του όλη την ποίηση και τη δύναμη που χρειάζεται ένα ζωντανό καλλιτεχνικό γεγονός. Το Άλσος Γαλατσίου, το σημείο πάνω από το κολυμβητήριο (και όχι το οργανωμένο ανοιχτό του θέατρο) δεν διαθέτει τις υποδομές ενός θεάτρου. Και όμως, επιλέξαμε το Άλσος συνειδητά. Γιατί αυτό το φεστιβάλ δεν ήθελε να «βολευτεί» μέσα σε τέσσερις τοίχους. Ήθελε να γίνει μέσα στη γη, δίπλα στα δέντρα, εκεί που ο άνθρωπος ξαναθυμάται ότι δεν είναι ξεκομμένος από τη φύση. Αυτό το ρίσκο, όσο δύσκολο κι αν ήταν, μας δικαίωσε. Ευτυχώς που ο αντιδήμαρχος πολιτισμού ο Κος Αργυρός και ο διευθυντής Κος Παπαδάτος το κατάλαβαν και το υποδέχθηκαν με μεγάλη προθυμία και αγάπη.

Επίσης ένα άλλο στοίχημα στην οργάνωση του «Fallen Trees – the agony of existence» ήταν και είναι να καταφέρουμε να φέρουμε το κοινό κυριολεκτικά μέσα στη φύση και να δημιουργήσουμε μια ουσιαστική συνάντηση τέχνης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Δεν θέλαμε ένα φεστιβάλ που απλώς «μιλάει» για τη φύση. Θέλαμε ένα φεστιβάλ μέσα στη φύση, που οι θεατές να την περπατούν, να την ακούν, να την αφουγκράζονται, να τη νιώθουν ζωντανή — ή και πληγωμένη.

Γιατί επιλέχτηκε το Άλσος Γαλατσίου ως χώρο διεξαγωγής;

Το Άλσος Γαλατσίου επιλέχθηκε ακριβώς γιατί ενώνει τη γεωγραφία της πόλης με την ανάσα του δάσους. Είναι ένας χώρος που πολλοί Αθηναίοι απολαμβάνουν ή προσπερνούν κι αγνοούν, και όμως έχει μια εξαιρετική φυσική ομορφιά και δυνατότητα φιλοξενίας πολύμορφων δράσεων: από θεατρικές παραστάσεις και performances, μέχρι συναυλίες, εργαστήρια και ανοιχτές συζητήσεις. Η επιλογή του Άλσους ήταν και μια συμβολική πράξη: γιατί όταν φέρνεις τον θεατή μέσα στο φυσικό τοπίο, του θυμίζεις ότι δεν είναι θεατής της καταστροφής. Είναι μέρος του κόσμου που πρέπει να σωθεί.

Πώς αλλάζει η εμπειρία του θεάτρου όταν μεταφέρεται μέσα στη φύση;

Η εμπειρία του θεάτρου αλλάζει ριζικά όταν μεταφέρεται μέσα στη φύση. Το θέατρο, ως τέχνη του «εδώ και τώρα», είναι ούτως ή άλλως μια ζωντανή εμπειρία, αλλά όταν παύει να στεγάζεται μέσα σε τέσσερις τοίχους και βρίσκει καταφύγιο σ’ ένα δάσος, σ’ ένα άλσος, τότε η αίσθηση του πραγματικού γίνεται σχεδόν ιερή. Ο ήχος των πουλιών, το θρόισμα των φύλλων, το φως που αλλάζει ώρα με την ώρα — όλα αυτά δεν είναι απλώς σκηνικά εφέ? είναι συνεργοί της παράστασης, οργανικά στοιχεία της δράσης. Η φύση δεν «συνοδεύει» το θέατρο, συνυπάρχει μαζί του. Η παρουσία του θεατή μεταμορφώνεται επίσης. Δεν είναι πια ένα σώμα καθηλωμένο σε κάθισμα, αλλά ένας περιπατητής, ένας συνοδοιπόρος της ιστορίας που εκτυλίσσεται μπροστά του ή δίπλα του.

Το φεστιβάλ «Fallen Trees – the agony of existence» αξιοποιεί αυτήν την εμπειρία όχι μόνο ως αισθητική επιλογή, αλλά και ως πολιτική και υπαρξιακή πράξη. Το να ακούς μια ιστορία για την απώλεια των δέντρων κάτω από τα ίδια τα δέντρα ή πάνω από το καμένο χώμα, δεν είναι απλώς συγκινητικό — είναι κάλεσμα σε συνείδηση. Το υπαίθριο θέατρο σε φέρνει πιο κοντά στο αρχέγονο, εκεί που η τέχνη δεν ήταν διαχωρισμένη από τη ζωή. Μας ξανασυνδέει με κάτι που ξεχάσαμε: ότι το θέατρο γεννήθηκε στην ύπαιθρο, κοντά στα στοιχεία της φύσης, όχι για να μας απομακρύνει από τον κόσμο, αλλά για να μας φέρει πιο κοντά στην ουσία του.

Τι ρόλο παίζει η πολυπολιτισμικότητα στο φεστιβάλ;

Η πολυπολιτισμικότητα βρίσκεται στον πυρήνα του φεστιβάλ «Fallen Trees – the agony of existence», όχι ως απλή θεματική, αλλά ως τρόπος σκέψης και δημιουργίας. Από την πρώτη στιγμή θέλαμε το φεστιβάλ να είναι ένα ζωντανό πεδίο ανταλλαγής, όπου διαφορετικές γλώσσες, αισθητικές, παραδόσεις και πολιτισμικές διαδρομές θα συναντηθούν με κοινό σημείο αναφοράς την οικολογική αγωνία και την ανάγκη για αναστοχασμό του τρόπου που υπάρχουμε στον κόσμο.

Η πολυπολιτισμικότητα, όμως, δεν είναι για εμάς μια βιτρίνα ποικιλίας. Είναι εργαλείο κατανόησης. Κάθε ομάδα που συμμετέχει φέρει τη δική της ιστορική, κοινωνική και περιβαλλοντική εμπειρία, και με αυτόν τον τρόπο εμπλουτίζει τον κοινό διάλογο. Από τη Σκανδιναβία μέχρι τη Μεσόγειο, και από την Κεντρική Ευρώπη μέχρι τα Βαλκάνια, οι παραστάσεις του φεστιβάλ αφηγούνται τοπικές ιστορίες με παγκόσμια σημασία.

Ποια είναι η διαδικασία επιλογής των ξένων θεατρικών έργων που συμμετέχουν;

Η διαδικασία επιλογής των ξένων έργων δεν έγινε με βάση τη φήμη ή τη θεατρική «μόδα». Αντιθέτως, βασίστηκε σε βαθιά καλλιτεχνική και ιδεολογική συνάφεια. Επιλέξαμε έργα και ομάδες που εργάζονται με βιωματικές μεθόδους, που πειραματίζονται με νέες μορφές θεάτρου, και που έχουν συγκεκριμένο ενδιαφέρον για την περιβαλλοντική, κοινωνική και ανθρωπολογική διάσταση της εποχής μας. Στο τέλος, αυτό που μας ένωνε ήταν μια κοινή γλώσσα — όχι η αγγλική, η γαλλική ή η ελληνική — αλλά η γλώσσα της αγωνίας, της ποίησης και της ανάγκης για αλλαγή.

Υπάρχουν διαφορετικές καλλιτεχνικές προσεγγίσεις ανάμεσα σε Βορρά και Νότο;

Ναι, υπάρχουν διακριτές καλλιτεχνικές προσεγγίσεις ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο της Ευρώπης — και αυτό δεν είναι περιορισμός, αλλά πλούτος. Το φεστιβάλ είχε ως στόχο ακριβώς ν' ανιχνεύσει τις διαφορές αυτές και να τις μετατρέψει σε πεδίο διαλόγου και σύνθεσης. Στον ευρωπαϊκό Βορρά, παρατηρείται συχνά μια υψηλή δομική ακρίβεια, έντονη χρήση της τεχνολογίας και μεγάλη έμφαση στο εικαστικό και εννοιολογικό επίπεδο. Οι παραστάσεις είναι ενεργειακά έντονες, συχνά άγριες στην έκφρασή, όχι τόσο ψυχρές αισθητικά όσο ίσως έχουμε στο μυαλό μας, και βαθιά στοχαστικές, με αυστηρό δραματουργικό σχεδιασμό και αφαιρετική φόρμα.

Αντίθετα, στον ευρωπαϊκό Νότο, και ιδιαίτερα στη Μεσόγειο επικρατεί το πάθος. Το πάθος της αρχαίας τραγωδίας και η ποίηση της δημοτικής μας παράδοσης (στοιχεία πάνω στα οποία βασίστηκε η δική μας παράσταση αλλά και το πάθος του φλαμένγκο και Η θεατρική πράξη είναι πιο σωματική, πιο συναισθηματικά φορτισμένη, πιο άμεση, με ριζωμένη σχέση με τη μουσική, τον μύθο και την προφορικότητα. Η παράδοση και η κοινότητα παίζουν συχνά πιο έντονο ρόλο.

Αυτό το «θερμό αίμα» του Νότου και η «ψυχρή διαύγεια» του Βορρά συναντήθηκαν στο φεστιβάλ όχι σαν αντίπαλοι, αλλά σαν δυο διαφορετικές όψεις της ίδιας αγωνίας: πώς να μιλήσουμε για έναν πλανήτη που καίγεται, πώς να σταθούμε καλλιτεχνικά μπροστά στην απώλεια, πώς να ξανασκεφτούμε την ίδια την έννοια της ύπαρξης. Η σύνθεση αυτών των αντιθέσεων δεν οδηγεί σε εξομάλυνση, αλλά σε κάτι πιο πολύτιμο: σε μια νέα κοινή γλώσσα, που γεννιέται από τη διαφορά, όχι παρά την ύπαρξή της.

Πώς θ' αξιοποιηθούν οικολογικά υλικά και εγκαταστάσεις στο φεστιβάλ;

Στο «Fallen Trees – the agony of existence», η οικολογική ευαισθησία δεν είναι μόνο θέμα περιεχομένου, αλλά και πράξης. Όλες οι σκηνικές κατασκευές, οι εγκαταστάσεις και τα σημεία φιλοξενίας του κοινού δημιουργούνται με ανακυκλώσιμα ή φυσικά υλικά, όπως ξύλο, ύφασμα, πέτρα και άχυρο, αποφεύγοντας το πλαστικό και τις βιομηχανικές πρώτες ύλες. Οι καλλιτέχνες καλούνται να δημιουργήσουν έργα σε διάλογο με το τοπίο, όχι επάνω του ή εις βάρος του. Παράλληλα, εφαρμόζονται πρακτικές ελάχιστης παρέμβασης, ώστε το φυσικό περιβάλλον να παραμείνει ανέπαφο μετά το πέρας του φεστιβάλ.

Ακόμη και ο φωτισμός γίνεται με χαμηλής κατανάλωσης πηγές, ενώ η κατανάλωση νερού και ρεύματος είναι αυστηρά ελεγχόμενη. Στόχος μας είναι το φεστιβάλ να λειτουργήσει και ως πρότυπο βιώσιμης πολιτιστικής διοργάνωσης, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα: η τέχνη μπορεί να σέβεται τη γη που τη φιλοξενεί.

Ποια είναι η ευθύνη των καλλιτεχνών απέναντι στην περιβαλλοντική κατάρρευση;

Η ευθύνη των καλλιτεχνών απέναντι στην περιβαλλοντική κατάρρευση είναι, σήμερα, βαθιά ηθική και απολύτως αναπόφευκτη. Δεν μπορούμε πια να δημιουργούμε σ' έναν κόσμο που καταρρέει, σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια. Είναι εργαλείο συνείδησης, αντίστασης κι αναγέννησης. Οι καλλιτέχνες έχουν τη δύναμη να δώσουν μορφή στο άρρητο, να μεταφράσουν την επιστημονική ψυχρότητα των δεδομένων σε ανθρώπινη συγκίνηση. Να αφηγηθούν την απώλεια των δασών, των ειδών, της ισορροπίας του πλανήτη, με τρόπο που να αγγίζει το σώμα, το βλέμμα, την ψυχή του θεατή. Και ταυτόχρονα, να φανταστούν ξανά το μέλλον. Όχι με ουτοπική αφέλεια, αλλά με τόλμη και ποιητικό ρεαλισμό.

Δεν αρκεί πια να δημιουργούμε όμορφα έργα. Πρέπει να δημιουργούμε υπεύθυνα. Να σκεφτόμαστε πού, με τι υλικά, με ποιους όρους παραγωγής. Να δουλεύουμε με οικολογική συνείδηση, χωρίς να κάνουμε «οικο-τέχνη βιτρίνας». Πρέπει να ομολογήσω από την εμπειρία και την πληροφόρηση μου ότι τα θέατρα τουλάχιστον στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό απ΄ όσο ξέρω έχουν βαθύτατη οικολογική συνείδηση. Πραγματικά δεν ξέρω τι γίνεται στα εμπορικά θέατρα και στις μεγάλες σκηνές που ποντάρουν στον «πλούτο» και στην «φαντασμαγορία» (καλώς ή κακώς εννοούμενη) αλλά οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί ανακυκλώνουν και με κάθε τρόπο έχουν και καλλιεργούν μια οικολογική συνείδηση. Η τέχνη μπορεί να γίνει φωνή για όσους δεν έχουν φωνή — για τα ποτάμια, τα δέντρα, τα πουλιά, για τον ίδιο τον πλανήτη. Και σ’ αυτό, η ευθύνη μας είναι μεγάλη. Γιατί ίσως είμαστε οι τελευταίοι που μπορούμε ν’ αφηγηθούμε τον κόσμο όχι όπως ήταν, αλλά όπως θα μπορούσε να είναι.

Ποια ήταν η πρώτη στιγμή στη ζωή σας που νιώσατε έντονα ότι η φύση απειλείται;

Η ερώτηση σας με κάνει ν' ανατρέξω σε μνήμες θαμμένες και ξεχασμένες. Θυμάμαι μια καλοκαιρινή μέρα, ήμουν ακόμα παιδί, στην Έδεσσα την πόλη του πατέρα μου όπου πήγαμε για λίγες μέρες από τη Θεσσαλονίκη. Καλοκαίρι και ξυπνήσαμε από τον ήχο ενός μαύρου ουρανού (Ναι, ο ουρανός είχε ήχο) που δεν ήταν σύννεφα, αλλά καπνός. Η φωτιά είχε ξεσπάσει στο κοντινό δάσος. Οι μεγάλοι έτρεχαν με λάστιχα, κλαδιά, κουβάδες. Κι εγώ, παγωμένος, έβλεπα τα δέντρα να καίγονται σαν κορμιά και τα ζώα να τρέχουν πανικόβλητα προς το χωριό. Μια χελώνα προσπαθούσε να ανέβει ένα μικρό σκαλοπάτι και να μπει στην αυλή. Την έπιασα με τα χέρια μου και την έβαλα κάτω από έναν θάμνο. Υπάρχουν και άλλες λεπτομέρειες αλλά θα μου επιτρέψετε ν' αποφύγω να γίνω μελοδραματικός. Και να φανταστείτε ότι η πυρκαγιά που περιγράφω δεν είχε καμία σχέση με τις σημερινές πυρκαγιές. Εκείνη τη μέρα κατάλαβα, με τρόπο βίαιο και ανεξίτηλο, ότι η φύση δεν είναι δεδομένη. Ότι μπορεί να χαθεί. Ότι μπορούμε να τη χάσουμε εμείς.

Ήταν η πρώτη φορά που η μυρωδιά του καμένου μου έφερε φόβο, ενοχή, και μια σιωπηλή υπόσχεση πως, όταν μεγαλώσω, κάτι πρέπει να κάνω. Από τότε, αυτή η εικόνα με συνοδεύει. Σαν εσωτερικό τοπίο. Και ίσως τελικά όλη η τέχνη που κάνω — στο θέατρο, στη σκηνογραφία, στο γράψιμο — να είναι ένας τρόπος να προστατεύσω εκείνο το δάσος που κάηκε, ή όσα δεν κάηκαν ακόμα. Να μην ξεχάσουμε ποτέ ότι χωρίς τη φύση, δεν υπάρχει καμία σκηνή να σταθούμε επάνω της.

Έχετε κάποιο αγαπημένο φυσικό τοπίο που λειτουργεί για εσάς σαν «καταφύγιο»;

Μου αρέσει το βουνό και σαν βορειοελλαδίτης αγαπώ πολύ και πηγαίνω κάθε χρόνο σ' ένα χωριό ξεχασμένο με πολύ λίγους κατοίκους στην οροσειρά της Ροδόπης. Δεν είναι τουριστικός προορισμός, δεν έχω τηλεόραση εκεί, έχω όμως internet και είναι τόσο για μένα όσο και για τη γυναίκα μου, αλλά και για μερικούς φίλους που αποφασίζουν ν' ανηφορίσουν προς τα εκεί, ένα κρυφό καταφύγιο, απ’ αυτά που ανακαλύπτεις μόνο αν περπατήσεις ή αν χαθείς.

Εκεί, η φύση δεν είναι «εικόνα», αλλά παρουσία. Τα δέντρα έχουν ηλικία και σιωπή. Το νερό μιλάει, όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να σε παρηγορήσει. Εκεί νιώθω κάτι σπάνιο: ότι δεν χρειάζεται να δημιουργήσω τίποτα. Ότι όλα υπάρχουν ήδη. Ότι μπορώ απλώς να ακούσω. Αυτός ο τόπος είναι για μένα αντίσταση στον θόρυβο του κόσμου, στην ταχύτητα, στην υπερέκθεση. Είναι ένα σημείο όπου η ψυχή ανασαίνει χωρίς να σκέφτεται, κι αυτό είναι ίσως το πιο πολύτιμο δώρο. Και πάντα, όταν επιστρέφω από εκεί, νιώθω πιο καθαρά γιατί κάνω θέατρο. Για να δημιουργήσω στιγμές τόσο αληθινές όσο ένα πλατάνι που στέκεται σιωπηλό χίλια χρόνια.

Αντιμετωπίζετε τον εαυτό σας ως περιβαλλοντικά συνειδητό πολίτη στην καθημερινότητα;

Προσπαθώ. Και η λέξη «προσπαθώ» εδώ είναι κρίσιμη, γιατί η περιβαλλοντική συνείδηση δεν είναι κατάσταση, είναι διαρκής αγώνας. Δεν γεννιόμαστε έτοιμοι. Καθημερινά παλεύουμε με τις αντιφάσεις μας. Ζούμε σε μια πόλη που δεν ευνοεί την οικολογική ζωή, σε μια κοινωνία που μας ωθεί στην κατανάλωση, στην ταχύτητα, στο βολικό. Αλλά μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, κάνω συνειδητές επιλογές. Περιορίζω το πλαστικό, καταναλώνω λιγότερο, δεν πετάω εύκολα, το αντίθετο θα έλεγα, επιλέγω τοπικά προϊόντα, υποστηρίζω πρωτοβουλίες αλληλεγγύης και ανακύκλωσης. Κυρίως όμως, προσπαθώ να ζω με λιγότερα και πιο ουσιαστικά.

Και ίσως το πιο σημαντικό: προσπαθώ να μιλάω για το περιβάλλον όχι σαν ειδικός, αλλά σαν πολίτης που νοιάζεται, που θυμώνει, που αγωνιά. Η συνείδηση γεννιέται από το βίωμα και τον λόγο. Από το να κάνουμε το περιβάλλον όχι θέμα για λίγους, αλλά ζήτημα κοινού πολιτισμού. Δεν είμαι «τέλειος» περιβαλλοντικά, αλλά κάθε μέρα — όπως και στην τέχνη — δίνω μία μικρή μάχη να είμαι πιο υπεύθυνος απέναντι στη γη που με φιλοξενεί.

Τι ελπίζετε να πάρει ένα παιδί φεύγοντας από το φεστιβάλ;

Για τα παιδιά και τους γονείς τους έχουμε δημιουργήσει εργαστήρια κατασκευών. Φυσικά και μπορούν να δουν τις παραστάσεις που είναι διάρκειας 60 λεπτών. Τα παιδιά λοιπόν ελπίζω να φύγουν με μια σπίθα μέσα τους. Όχι μόνο με εικόνες ή ήχους, αλλά με κάτι πιο βαθύ: ένα πρώτο, ανεπαίσθητο δέος για τη φύση. Να αισθανθούν ότι τα δέντρα έχουν φωνή, ότι το χώμα «μιλάει», ότι το θέατρο δεν είναι μόνο σκηνή, αλλά τρόπος να βλέπεις τον κόσμο αλλιώς.

Δεν θέλω να τους δώσουμε έτοιμες απαντήσεις. Θέλω να τους ξυπνήσουμε ερωτήσεις. Γιατί καίγονται τα δάση; Γιατί αλλάζει ο καιρός; Γιατί είναι σημαντικό να σώσουμε ένα δέντρο; Παιδιά που φεύγουν με ερωτήσεις, γίνονται ενήλικες που αναζητούν και δεν αδιαφορούν. Και ταυτόχρονα, θέλω να πάρουν χαρά. Να γελάσουν, να παίξουν, να χορέψουν, να ζωγραφίσουν, να νιώσουν ότι η οικολογία δεν είναι μόνο αγωνία, αλλά και μια γιορτή ζωής. Αν το φεστιβάλ καταφέρει να χαραχτεί στη μνήμη τους ως μια μέρα όπου ένιωσαν κάτι αληθινό — ένα δέντρο, μια ιστορία, μια ανάσα — τότε ίσως, κάποτε, να θελήσουν να το υπερασπιστούν. Και αυτό είναι το σπουδαιότερο.

Υπάρχει πρόθεση αυτό το φεστιβάλ να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο; Κι αν ναι, πώς θα θέλατε να εξελιχθεί;

Ναι, υπάρχει πρόθεση αυτό το φεστιβάλ να συνεχίσει — όχι απλώς ως θεσμός, αλλά ως οργανισμός εν εξελίξει, ζωντανός, όπως ένα δέντρο που κάθε χρόνο ριζώνει πιο βαθιά και απλώνει νέα κλαδιά. Βλέπετε, τα φεστιβάλ δεν λείπουν. Κάθε δήμος, κάθε κωμόπολη έχει και από ένα. Δόξα τω Θεώ, για να υπάρχει και δουλειά για τα θέατρα και τους ηθοποιούς που με μια βαλίτσα γυρίζουν την Ελλάδα κάθε καλοκαίρι.

Θα ήθελα όμως το «Fallen Trees» να μην είναι σαν τ' άλλα. Θα ήθελα να μεταμορφώνεται χρόνο με τον χρόνο, κρατώντας σταθερή την καρδιά του — τη σύνδεση Τέχνης και Φύσης — αλλά ανοίγοντας νέα μονοπάτια: σε διαφορετικά δάση, σε άλλες μορφές τέχνης, σε νέους καλλιτέχνες και κοινότητες. Θα ήθελα να γίνει ένας διαρκής χώρος ανταλλαγής, έρευνας και πράξης, όπου δημιουργοί, επιστήμονες, εκπαιδευτικοί και πολίτες να συναντιούνται γύρω από κοινά ερωτήματα: πώς δημιουργούμε χωρίς να καταστρέφουμε; πώς μιλάμε για τον πλανήτη χωρίς διδακτισμό; πώς εμπνέουμε πραγματική αλλαγή;

Ονειρεύομαι ένα φεστιβάλ που θα φυτεύει ιδέες — κυριολεκτικά και μεταφορικά. Που κάθε του έκδοση θα αφήνει πίσω ένα ίχνος: μια νέα παράσταση, ένα δέντρο, μια συνεργασία, έναν νέο θεατή που έμαθε κάτι για τον εαυτό του και τον κόσμο. Δεν επιθυμώ να γίνει «μεγάλο» με την έννοια του θεάματος. Θέλω να γίνει αναγκαίο. Να έχει ρίζες στην κοινότητα, στην εκπαίδευση, στην αλήθεια των καλλιτεχνών του. Και να θυμίζει κάθε χρόνο, με ευαισθησία και δύναμη, ότι τα πεσμένα δέντρα δεν είναι το τέλος, αλλά το κάλεσμα για μια νέα αρχή.

Διαβάστε ακόμη

Η σφαίρα που πήρε την αθωότητα μιας γενιάς: 17 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη και η μνήμη δεν σβήνει

Αυτά είναι τα ακριβά φάρμακα που θα διατίθενται και σε ιδιωτικά φαρμακεία από τον Ιανουάριο

Ανατροπή στη δολοφονία Καρυώτη: «Μου δώσανε φράγκα για να ομολογήσω, να μείνει μεταξύ μας»

Δώρο Χριστουγέννων για όλους; Παλιά ιστορία που πονάει – Πώς καθιερώθηκε