Φεστιβάλ Οικολογικού Κινηματογράφου στην Τένεδο: Μια φωνή για τη σωτηρία του πλανήτη μας

Τα τελευταία χρόνια, στην Τουρκία πραγματοποιείται κάθε Οκτώβριο ένα Διεθνές Οικολογικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου με την ονομασία BIFED (Bozcaada International Festival of Ecological Documentary).

Το φεστιβάλ λαμβάνει χώρα στο μικρό νησί της Τενέδου (Bozcaada) και προσελκύει ταινίες από όλο τον κόσμο.

Στόχος του BIFED είναι η προβολή κινηματογραφικών έργων που προσεγγίζουν και αναδεικνύουν ζητήματα σχετικά με το σπίτι μας -τον «οίκο» μας- δηλαδή το περιβάλλον. Για πέντε ημέρες το νησί μετατρέπεται σε μια μεγάλη γιορτή: προβολές, συζητήσεις, καλλιτεχνικά δρώμενα, εργαστήρια, μουσική και γαστρονομία, όλα αφιερωμένα στην οικολογία και στη συνύπαρξη ανθρώπων από διαφορετικές χώρες.

Το φεστιβάλ δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε έργα που εξετάζουν προβλήματα σχετικά με την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου, την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα. Παράλληλα επιδιώκει να αναδείξει την αλήθεια και να επιβραβεύσει δημιουργούς που καταθέτουν ουσιαστικές και τεκμηριωμένες προτάσεις.

Τα Βραβεία του Φεστιβάλ

Στο φεστιβάλ απονέμονται δύο βασικά βραβεία:

• Fethi Kayaalp Grand Award

Το πρώτο βραβείο φέρει το όνομα του ζωγράφου και μέλους της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Ιστάμπουλ, Αλί Ρετζέπ Φετχί Καγιαάλπ. Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Τένεδο το 1923, κατά την περίοδο της ανταλλαγής πληθυσμών, προερχόμενη από τα Γιάννενα και την Κρήτη. Ο Καγιαάλπ είναι σημαντικός συντηρητής έργων τέχνης, έχοντας διασώσει πολυάριθμα έργα που κινδύνευαν να χαθούν.

• Madam Melpo Award

Το δεύτερο βραβείο είναι αφιερωμένο στη Μαντάμ Μέλπω (Μελπομένη Παπαδοπούλου–Μουράτογλου), που γεννήθηκε στην Τένεδο το 1908. Μεγάλωσε σε ένα καλλιεργημένο περιβάλλον, περιτριγυρισμένη από βιβλία και μουσική, χάρη στον πατέρα της, γιατρό του νησιού και λάτρη της τέχνης. Η πρώτη φωτογραφική μηχανή στο νησί λέγεται πως ανήκε στην οικογένειά της.

Με την ονομασία αυτού του βραβείου προς τιμήν της Μαντάμ Μέλπως, οι διοργανωτές θέλησαν να τιμήσουν τη μνήμη της ελληνικής κοινότητας που υπήρξε αναπόσπαστο μέρος της Τενέδου για πολλές δεκαετίες. Το βραβείο υπενθυμίζει την αξία της ειρηνικής συνύπαρξης διαφορετικών εθνοτήτων και θρησκειών.

Στο φετινό, 12ο κατά σειρά, φεστιβάλ συμμετείχαν πάνω από 500 ντοκιμαντέρ από περισσότερες από 70 χώρες. Τα βασικά θέματα που κυριάρχησαν ήταν:

• η υπερβολική εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου και η καταστροφή περιβαλλοντικών πόρων,
• η διαχείριση των απορριμμάτων και οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και την άγρια ζωή,
• οι επιβλαβείς δοκιμές ραδιενεργών ουσιών και όπλων και οι μακροχρόνιες συνέπειές τους,
• η ανθρώπινη και περιβαλλοντική καταστροφή από τον πόλεμο στη Γάζα.

Βραβεύσεις

• Fethi Kayaalp Grand Award

Απονεμήθηκε στην ταινία The Falling Sky (2024), συμπαραγωγή Βραζιλίας και Ιταλίας, των Eryk Rocha και Gabriela Carneiro da Cunha.

Η ταινία παρουσιάζει τους Γιανομάμι, έναν ιθαγενή λαό που ζει στο δάσος του Αμαζονίου, και την προσπάθειά τους να διατηρήσουν τον τρόπο ζωής τους μέσα από τελετουργίες, παραδόσεις και την πνευματική τους σχέση με τη φύση. Η παράνομη υλοτομία και η εξόρυξη χρυσού απειλούν την ύπαρξή τους, αναδεικνύοντας τη σύγκρουση ανάμεσα στον πνευματικό κόσμο της κοινότητας και στον σύγχρονο υλικό κόσμο που εισβάλλει στο περιβάλλον τους.

• Madam Melpo Award

Απονεμήθηκε στην καναδική ταινία Yintah (2024) των Michael Toledano, Jennifer Wickham και Brenda Michell.

Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί τον πολυετή αγώνα των ιθαγενών Wet’suwet’en ενάντια στη δημιουργία μεγάλου αγωγού στα εδάφη τους.

• Jury Special Mention

Η ειδική μνεία απονεμήθηκε στην πολωνική ταινία The Town That Drove Away (2025) των Natalie Pietsch και Grzegorz Piekarski.

Το έργο καταγράφει τη βύθιση της αρχαίας πόλης Hasankeyf, στη Νοτιοανατολική Τουρκία, λόγω της κατασκευής φράγματος στον Τίγρη ποταμό. Το ντοκιμαντέρ αφηγείται την ιστορία χωρίς συνεντεύξεις ή αφήγηση· ακούγονται μόνο οι φυσικοί ήχοι, οι διάλογοι και οι ανακοινώσεις, αναδεικνύοντας τη μετάβαση από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των κατοίκων σε μια σύγχρονη πραγματικότητα.

• Naci Guchan Award – Student Competition

Απονεμήθηκε στη μικρού μήκους ταινία Bloodline του νεαρού Πολωνού σκηνοθέτη Wojciech Weglarz.

Πρόκειται για μια ποιητική, ατμοσφαιρική ταινία χωρίς λόγια: μέσα από τα μάτια ενός βίσονα, ο θεατής παρακολουθεί την επίδραση του ανθρώπου πάνω στη φύση και τις συνέπειες της ανθρώπινης παρέμβασης.

Το Φεστιβάλ στην Ίμβρο / Gokceada

Φέτος, για δεύτερη φορά, το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε και στο νησί της Ίμβρου, τις τελευταίες μέρες του Μαΐου. Διήρκεσε τέσσερις ημέρες και οι προβολές διεξάγονταν κάθε μέρα σε διαφορετικό χωριό, ώστε οι κάτοικοι να έχουν πρόσβαση στις ταινίες κυριολεκτικά… από την αυλή του σπιτιού τους.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η συμμετοχή των παιδιών, που έδειχναν πραγματικά να διψούν για κινηματογραφικά ερεθίσματα.

Το φεστιβάλ ξεκίνησε με την προβολή του ελληνικού ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου, «Ο Μανάβης» (2013). Η ταινία παρακολουθεί τον πλανόδιο μανάβη Νίκο Αναστασίου και τη σύζυγό του, οι οποίοι από το 1980 επισκέπτονται τα απομονωμένα χωριά της νοτιοδυτικής Πίνδου, προμηθεύοντας τους κατοίκους με τα απαραίτητα.

Ανάμεσα στις ενδιαφέρουσες ταινίες ξεχώρισε το λετονο-εσθονικό-νορβηγικό ντοκιμαντέρ «Το Κουτάλι» (2019) της Laila Pakalnina, το οποίο αναδεικνύει τη χρονοβόρα και ενεργοβόρα παραγωγή των πλαστικών μιας χρήσης. Ένα πλαστικό κουτάλι, που χρειάζεται μήνες για να παραχθεί, χρησιμοποιείται συχνά για μόλις δύο λεπτά – αφήνοντας όμως το αποτύπωμά του στο περιβάλλον για δεκαετίες.

Παράλληλα με το φεστιβάλ διοργανώνονται δράσεις φιλικές προς τη φύση: ομαδικοί περίπατοι, μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις ζωγραφικής με θέμα την προστασία του περιβάλλοντος, εργαστήρια πηλού και εργαστήρια ανθρωπολογικής προσέγγισης και γνωριμίας με το διαφορετικό.

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!