Γάζα: Η Χαμάς εξετάζει το σχέδιο Τραμπ - Γιατί όλα εξαρτώνται από την απάντησή της και τα 5 προβλήματα

Το ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ για τη Λωρίδα της Γάζας -ένα πλαίσιο 20 σημείων που παρουσίασε ο Λευκός Οίκος- μεταφέρεται πλέον στη Χαμάς από τους διαμεσολαβητές του Κατάρ και της Αιγύπτου.

Η παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου στο πλευρό του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και η δημόσια δήλωσή του ότι στηρίζει το σχέδιο έδωσαν διεθνή ώθηση στην πρωτοβουλία. Οι μεσολαβητές της Χαμάς δηλώνουν ότι η οργάνωση «θα το εξετάσει» και θα δώσει απάντηση -αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επίσημη αποδοχή.

Το σχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, άμεση εκεχειρία, απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων εντός 72 ωρών σε περίπτωση αποδοχής, σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων, αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς και την τοποθέτηση μιας τεχνοκρατικής διοίκησης στη Γάζα υπό την εποπτεία ενός διεθνούς «Συμβουλίου Ειρήνης». Οι ΗΠΑ προειδοποίησαν επίσης ότι, αν η Χαμάς απορρίψει τη συμφωνία, θα στηρίξουν το Ισραήλ «να κάνει ό,τι χρειάζεται».

Πολλοί παράγοντες -περιφερειακοί και διεθνείς- χαιρέτισαν την πρόταση, ενώ άλλοι ήταν επιφυλακτικοί: πηγές της Χαμάς καταγγέλλουν μεροληψία υπέρ του Ισραήλ και «αδύνατους όρους» που στοχεύουν στην εξάρθρωση της οργάνωσης. Αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, καθώς και μέρη της διεθνούς κοινότητας, εξέφρασαν εν μέρει υποστήριξη, αλλά η κρίσιμη απάντηση μένει να έρθει από την ίδια τη Χαμάς -και αυτή θα καθορίσει αν το σχέδιο θα οδηγήσει σε αποκλιμάκωση ή σε νέα κλιμάκωση.

Τι προβλέπει, με μια ματιά

• Άμεση κατάπαυση πυρός εφόσον υπάρξει συμφωνία.
• Απελευθέρωση όλων των Ισραηλινών ομήρων εντός 72 ωρών μετά την αποδοχή.
• Απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων ως αντάλλαγμα.
• Σταδιακή αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων από τον θύλακα.
• Αφοπλισμός/αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς και καταστροφή της υποδομής της (τούνελ, όπλα, εγκαταστάσεις).
• Δημιουργία τεχνοκρατικής παλαιστινιακής διοίκησης για την καθημερινή διαχείριση της Γάζας, η οποία θα επιλεγεί από διεθνές μεταβατικό όργανο («Συμβούλιο Ειρήνης») και όχι απευθείας από τον πληθυσμό.
• Σχηματισμός διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης (ISF) για την ασφάλεια της Γάζας, σε συνεργασία με Ισραήλ και Αίγυπτο και με νεοεκπαιδευμένες παλαιστινιακές αστυνομικές δυνάμεις.
• Διεθνής ευθύνη για την ανοικοδόμηση και επενδυτικά σχέδια, με στόχο οικονομική αναζωογόνηση.

Γιατί το σχέδιο αντιμετωπίζεται ως «τελεσίγραφο» από κάποιους; Οι 5 βασικοί προβληματισμοί

Παρά το εύρος του, το εγχείρημα εγείρει σοβαρές αμφιβολίες. Ακολουθούν οι πέντε κύριοι λόγοι ανησυχίας που καθιστούν το σχέδιο επισφαλές:

1. Έλλειψη εμπιστοσύνης

Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη ανάμεσα στις πλευρές. Ιστορικά, εκεχειρίες έχουν καταρρεύσει σύντομα — η τελευταία διήρκεσε μόνο δύο μήνες πριν ο Νετανιάχου κατηγορήσει τη Χαμάς για μη τήρηση υποσχέσεων. Η αοριστία πολλών όρων αυξάνει τον κίνδυνο αλληλοκατηγοριών για παραβιάσεις.

2. Ασύμμετρος χαρακτήρας της πρότασης

Το σχέδιο θεωρείται κατά κύριο λόγο ευνοϊκό για το Ισραήλ: απαιτεί από τη Χαμάς ταυτόχρονα την παράδοση ομήρων και τον πλήρη αφοπλισμό της, αφήνοντάς την πολιτικά και στρατιωτικά εκτεθειμένη. Η Χαμάς, που δεν συμμετείχε στη διαμόρφωση των όρων, φαίνεται να αντιμετωπίζει «αποδοχή ή σύγκρουση». Η προσφερόμενη αμνηστία για όσους αφοπλιστούν ίσως δεν αρκεί για να εξουδετερώσει τους φόβους περί μελλοντικής επίθεσης.

3. Λείπουν κρίσιμες λεπτομέρειες

Η «στρατηγική εφαρμογής» είναι ασαφής: ποια κράτη θα στελεχώσουν τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης; Ποιο το χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων; Τι ακριβώς σημαίνουν οι «μεταρρυθμίσεις» που θα πρέπει να κάνει η Παλαιστινιακή Αρχή ώστε να αναλάβει τη Γάζα μακροπρόθεσμα; Το γεγονός ότι ο Τραμπ αυτοπροτείνεται ως επικεφαλής του «Συμβουλίου Ειρήνης», με τον Τόνι Μπλερ και άλλους στη σύνθεση, αφήνει ερωτήματα για τη νομιμότητα, την αποδοχή και την αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας διεθνούς διοίκησης.

4. Η Δυτική Όχθη παραμένει εκτός πλαισίου

Το σχέδιο επικεντρώνεται στη Γάζα· ωστόσο η Δυτική Όχθη είναι βασική παράμετρος της συνολικής διευθέτησης. Οι συνεχιζόμενες εντάσεις, οι εποικισμοί και οι πρόσφατες αποφάσεις για νέες επεκτάσεις καθιστούν την παράμετρο αυτή σημείο ανάφλεξης που δεν μπορεί να αγνοηθεί.

5. Αντιδράσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ

Οι σκληροπυρηνικοί υπουργοί στο υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου (π.χ. Σμότριχ, Μπεν-Γκβιρ) δηλώνουν ότι απαιτούν την πλήρη ήττα της Χαμάς — όχι «συμβιβασμούς». Η ίδια η κυβέρνηση Νετανιάχου μπορεί να δεχθεί ή να αποσυρθεί από όρους εάν κρίνει ότι δεν εξυπηρετούν τους σκοπούς της. Η υπόσχεση του Τραμπ για πλήρη στήριξη του Ισραήλ σε περίπτωση απόρριψης του σχεδίου μπορεί προσωρινά να καθησυχάσει αυτούς τους κύκλους, αλλά δεν εξαλείφει την εσωτερική αντίθεση.

Τι μπορεί να συμβεί, ανάλογα με την απάντηση της Χαμάς

Αποδοχή από τη Χαμάς: Σύντομη εκεχειρία, γρήγορη απελευθέρωση ομήρων, έναρξη της απόσυρσης ισραηλινών δυνάμεων και σταδιακή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Απαραίτητη προϋπόθεση: αυξημένη διεθνής εποπτεία και συνεχής πίεση προς όλες τις πλευρές για τήρηση των όρων. Το σχέδιο θα χρειαστεί μεγάλο διπλωματικό και επιχειρησιακό «στήσιμο» για να λειτουργήσει.

Μερική αποδοχή ή «υπογραφή με επιφυλάξεις»: Κίνδυνος επιλεκτικών εφαρμογών, αλληλοκατηγοριών και γρήγορης κατάρρευσης της συμφωνίας. Μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη ανασφάλεια και σε νέα κύματα βίας, αν κάποιος εκ των εμπλεκομένων κρίνει ότι η άλλη πλευρά «δεν τήρησε».

Απόρριψη από τη Χαμάς: Ο Τραμπ επαναλαμβάνει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν το Ισραήλ «να κάνει ό,τι χρειάζεται». Αυτό πρακτικά σημαίνει πράσινο φως για νέα, ενισχυμένη στρατιωτική δράση από το Ισραήλ, με κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης και ανθρωπιστικής κρίσης.

Μπορεί δηλαδή το σχέδιο να λειτουργήσει;

Το σχέδιο Τραμπ αποτελεί μια εκτενή πρόταση που επιχειρεί να δώσει λύσεις «σε ένα πακέτο». Ωστόσο, χωρίς εμπιστοσύνη, χωρίς σαφείς μηχανισμούς εφαρμογής και χωρίς τη ρητή, χωρίς επιφυλάξεις αποδοχή των βασικών πλευρών -ιδίως της Χαμάς- οι πιθανότητες επιτυχίας είναι περιορισμένες. Επιπλέον, οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στο Ισραήλ και η ανάγκη για διεθνή συμμετοχή σε επικίνδυνες αποστολές (ISF) καθιστούν την υλοποίηση δύσκολη.

Αντίθετα, εάν διατηρηθεί πολιτική βούληση από ΗΠΑ, αραβικά κράτη, Αίγυπτο και Κατάρ -και αν όλα τα μέρη δεσμευθούν με σαφείς, επαληθεύσιμους όρους- υπάρχει η σπάνια πιθανότητα το σχέδιο να φέρει άμεση ανακούφιση. Προς το παρόν, όμως, όλα εξαρτώνται από την απάντηση της Χαμάς -και από το κατά πόσον η διεθνής κοινότητα και οι περιφερειακοί παίκτες θα μπορέσουν να μετατρέψουν μια πολιτική δήλωση σε εφαρμόσιμη συμφωνία.

Διαβάστε ακόμη

Κραυγή απόγνωσης Έλληνα κτηνοτρόφου στο OPEN: «Ποια φέτα; Σε λίγο δε θα έχουμε γάλα ούτε για γιαούρτι»

Δύσκολες ώρες για τον πατέρα της Μέγκαν Μαρκλ - Ακρωτηριάστηκε το πόδι του και νοσηλεύεται στην εντατική

Κλήρωση Μουντιάλ 2026: Οι 12 όμιλοι για το μεγάλο ποδοσφαιρικό ραντεβού του καλοκαιριού

«Η Τουρκία εγκαταλείπει τα S-400 και ξεκινάει να προμηθεύεται F-35», λέει ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα