Η Συρία μετά τον Άσαντ: Μια νέα αρχή ή μια νέα αυταρχική διακυβέρνηση;

Ποιά θα είναι η επόμενη μέρα και γιατί θα είναι δύσκολη η μετάβαση

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋

Η κόκκινη, άσπρη, πράσινη και μαύρη σημαία του Ελεύθερου Συριακού Στρατού κυματίζει από χθες πάνω από τη Δαμασκό ενώ οι πανηγυρισμοί των κατοίκων δεν έχουν σταματήσει - μετά την πτώση και φυγή του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ από την εξουσία.

Μέσα σε 11 ημέρες, οι αντάρτες διέσχισαν τη Συρία και έφτασαν στην πρωτεύουσα δίνονται τέλος μετά από δεκαετίες στη βάναυση βασιλεία της δυναστείας Άσαντ.

«Πρόκειται για μια σημαντική στιγμή, όχι μόνο για τον συριακό λαό, αλλά και για τους λαούς της Μέσης Ανατολής, Λιβανέζους, Παλαιστίνιους, Σύριους ή άλλους», δήλωσε στο CNN την Κυριακή ο Firas Maksad, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής με έδρα την Ουάσινγκτον.

«Πρόκειται για ένα καθεστώς που, για πάνω από 50 χρόνια καταπίεσε, βασάνισε και εξαφάνισε πολλά εκατομμύρια ανθρώπους στη Συρία».

Τώρα, καθώς ο αντι-καθεστωτικός συνασπισμός αρχίζει να διαλύει τον στρατό του Άσαντ και να διατυπώνει το όραμά του για μια Συρία μετά τον Άσαντ, οι ειδικοί αναρωτιούνται αν η επόμενη φάση θα αποτελέσει μια καινούργια αρχή για τον λαό που στραγγαλίστηκε από τη βάναυση απολυταρχία - ή αν ο σεχταρισμός θα φέρει ένα διαφορετικό είδος αυταρχικής διακυβέρνησης.

«Εξαιρετικά δύσκολη» μετάβαση της εξουσίας

Η ένοπλη αντιπολίτευση της Συρίας σκοπεύει να σχηματίσει μια κυβέρνηση που θα ορίζεται από θεσμούς και ένα «συμβούλιο που θα επιλέγεται από τον λαό», δήλωσε στο CNN ο Αμπού Μοχάμαντ αλ Τζολάνι, επικεφαλής της κυρίαρχης ομάδας του συνασπισμού, της Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ (HTS), ενός πρώην παρακλαδιού της περιβόητης Αλ Κάιντα.

Ο Τζολάνι κήρυξε τη νίκη για «ολόκληρο το ισλαμικό έθνος» την Κυριακή, στις πρώτες δημόσιες δηλώσεις του μετά το πραξικόπημα υπό την ηγεσία των ανταρτών, το οποίο, όπως είπε, «σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της περιοχής».

«Η Συρία εξαγνίζεται με τη χάρη του Παντοδύναμου Θεού και χάρη στις προσπάθειες των ηρωικών Μουτζαχεντίν», δήλωσε ο Τζολάνι σε πλήθος στο μεγαλοπρεπές τέμενος Umayyad, στη Δαμασκό. Κατήγγειλε τις «ιρανικές φιλοδοξίες» στη Συρία, όπου η Τεχεράνη και η Χεζμπολάχ, ήταν βασικοί υποστηρικτές της κυβέρνησης Άσαντ.

«Η καρδιά μου λαχταρούσε αυτή τη στιγμή», πρόσθεσε ο Τζολάνι. «Δεν υπάρχει ούτε ένα νοικοκυριό στη Συρία που να μην έχει αγγίξει ο πόλεμος».

Πριν οι ένοπλοι μαχητές ξεκινήσουν την επίθεση τον περασμένο μήνα, η ασφυκτική κατοχή του Άσαντ είχε μοιράσει το συριακό έδαφος μεταξύ των δυνάμεων του καθεστώτος και των ανταρτών - ορισμένες από τις οποίες υποστηρίζονται από διεθνείς δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Τουρκίας.

Αυτό που προέκυψε στις 27 Νοεμβρίου ήταν η «Στρατιωτική Διοίκηση Επιχειρήσεων», ένα φάσμα πολιτοφυλακών που συγκολλήθηκαν με έναν κοινό σκοπό - να απελευθερώσουν τις περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση και να καθαιρέσουν τον πρόεδρο. Ο Τζολάνι είχε δηλώσει στο CNN ότι αν οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης καταφέρουν να εκδιώξουν τον Άσαντ, θα σχηματίσουν «ένα κράτος διακυβέρνησης, θεσμούς και ούτω καθεξής».

Λίγο μετά την πτώση της Δαμασκού στους αντάρτες του νότου, ο Σύρος πρωθυπουργός Μοχάμαντ Γκαζί αλ Τζαλάλι δεσμεύτηκε να συνεργαστεί με τους αντάρτες και να υποστηρίξει «μια ομαλή και συστηματική μετάβαση των κυβερνητικών λειτουργιών» και να διατηρήσει «τις κρατικές εγκαταστάσεις», σε ένα ηχογραφημένο μήνυμα.

Αλλά η μετάβαση σε ένα νέο σύστημα διακυβέρνησης θα είναι «εξαιρετικά δύσκολη» για έναν «ποικιλόμορφο συνασπισμό» ένοπλων μαχητών, σύμφωνα με τον Jerome Drevon, ανώτερο αναλυτή της δεξαμενής σκέψης International Crisis Group με έδρα τις Βρυξέλλες.

«Ορισμένες ομάδες είναι πιο δομημένες, πιο οργανωμένες, συμπεριλαμβανομένης της (HTS) και ορισμένων συμμάχων της», δήλωσε στο CNN την Κυριακή, ενώ άλλες είναι “πιο τοπικές οντότητες”.

Λύτρωση στη Συρία μετά την πτώση του Άσαντ - Οι πανηγυρισμοί σε εικόνες

Ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Εκατομμύρια Σύριοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν σε μειονοτικές χριστιανικές και άλλες θρησκευτικές κοινότητες, στοιχειώνονται από την μνήμη των διώξεων που υπέστησαν από εξτρεμιστικές ομάδες όπως η Αλ Κάιντα και το ISIS. Υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν κατηγορήσει την HTS και άλλες αντι-καθεστωτικές ομάδες ότι καταδιώκουν τους κατοίκους σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους - μεταξύ άλλων στις βορειοδυτικές επαρχίες Ιντλίμπ, δυτική Χομς και Χαλέπι - και βασανίζουν και κακοποιούν αντιφρονούντες. Ο Τζολάνι δήλωσε στο CNN ότι οι κακοποιήσεις στις φυλακές «δεν έγιναν υπό τις δικές μας εντολές ή οδηγίες» και ότι η HTS είχε ήδη τιμωρήσει τους δράστες.

«Οι αντικυβερνητικές ένοπλες ομάδες έχουν υποσχεθεί αυτοσυγκράτηση και τήρηση των ανθρωπιστικών κανόνων, αλλά τελικά θα κριθούν από τη συμπεριφορά τους και όχι από τα λόγια τους», ανέφερε ο Adam Coogle, αναπληρωτής διευθυντής Μέσης Ανατολής στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σε δήλωσή του στις 4 Δεκεμβρίου.

Σε ομιλία του στην κρατική τηλεόραση την Κυριακή, ένας διοικητής των Σύρων ανταρτών επέμεινε ότι «όλες οι αιρέσεις» θα προστατευθούν, προσθέτοντας: «Η Συρία είναι για όλους, χωρίς εξαίρεση ... Η Συρία είναι για τους σουνίτες, τους δρούζους, τους αλαουίτες».

Αλλά στους δρόμους της Συρίας, οι ανησυχίες αυτές επισκιάστηκαν από σκηνές ενθουσιασμού και μαζικών εορτασμών. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στους πρόποδες της κεντρικής πλατείας της Δαμασκού, όπου οι αντάρτες λεηλάτησαν την κατοικία του Άσαντ.

«Μετά τον φόβο στον οποίο μας έκανε να ζούμε αυτός (ο Άσαντ) και ο πατέρας του για πολλά χρόνια, και τον πανικό και την κατάσταση τρόμου στην οποία ζούσα, δεν μπορώ να το πιστέψω», δήλωσε στο Associated Press ο Ομάρ Ντάχερ, ένας 29χρονος δικηγόρος.

Διαβάστε ακόμη