Οι δημοσκοπήσεις και το ενδεχόμενο νέου κόμματος Τσίπρα: Η «Ιθάκη» ως σημείο καμπής σε ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό

Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων εβδομάδων επανέφεραν με ένταση στο δημόσιο διάλογο το ενδεχόμενο ίδρυσης νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα. Η δυναμική αυτή δεν προέκυψε τυχαία, αφού αποτελεί το αποτέλεσμα μιας σταδιακής μεταβολής των διαθέσεων του εκλογικού σώματος που ξεκίνησε ήδη από το φθινόπωρο, κλιμακώθηκε όσο πλησίαζε η παρουσίαση του βιβλίου «Ιθάκη» στο θέατρο ΠΑΛΛΑΣ στις 3 Δεκεμβρίου και κορυφώνεται μετά από αυτή.

Το γεγονός αυτό λειτούργησε ως καταλύτης, όχι τόσο επειδή σηματοδότησε κάποια άμεση πολιτική πρωτοβουλία, όσο επειδή παγίωσε στη συνείδηση των πολιτών ότι ο πρώην πρωθυπουργός εξετάζει πράγματι τη δυνατότητα επιστροφής στην κεντρική πολιτική σκηνή.

Τι καταγράφουν λοιπόν οι δημοσκοπήσεις τους τελευταίους δύο μήνες; Από τη μία πλευρά, ένα υπολογίσιμο τμήμα της κοινής γνώμης – μεταξύ 20% και 30%, ανάλογα με την εταιρεία – δηλώνει ότι βλέπει θετικά ή δεν αποκλείει την ψήφο σε νέο κόμμα υπό την ηγεσία Τσίπρα. Από την άλλη, η μεγάλη πλειονότητα, συχνά άνω του 65–70%, δηλώνει ότι δεν θα το στήριζε. Η δημόσια εικόνα του πρώην πρωθυπουργού, αν και ενισχύθηκε επικοινωνιακά από την «Ιθάκη», εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα δυσπιστίας, ιδίως εκτός του παραδοσιακού αριστερού ακροατηρίου.

Με άλλα λόγια, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ένα πολιτικό σώμα που ενδιαφέρεται, συζητά και παρακολουθεί την πιθανή επάνοδο Τσίπρα, χωρίς όμως να έχει ακόμη μετατραπεί σε πλειοψηφικά δεκτικό προς αυτό το ενδεχόμενο. Η ένταση της συζήτησης μεγαλώνει, αλλά η εκλογική βάση παραμένει μειοψηφική. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρουσίαση της «Ιθάκης» δεν δημιούργησε νέα δεδομένα, απλώς επιτάχυνε την ήδη διαμορφωμένη αίσθηση ότι το όνομα του Αλέξη Τσίπρα ξαναμπαίνει στο επίκεντρο, όχι μόνο της πολιτικής συζήτησης, αλλά και των εξελίξεων.

Η δυνητική εκλογική βάση: Σταθερή αλλά οριοθετημένη

Τα στοιχεία όλων των μεγάλων εταιρειών συγκλίνουν στο ότι ένα υποθετικό κόμμα Τσίπρα διαθέτει αξιοσημείωτη αλλά συγκεκριμένων διαστάσεων εκλογική βάση. Η Opinion Poll καταγράφει την υψηλότερη τιμή, φτάνοντας το 30% των πολιτών που δηλώνουν ότι θα το ψήφιζαν «σίγουρα» ή «μάλλον». Η Metron Analysis εντοπίζει περίπου 23%, η Prorata 22%, ενώ η GPO κινείται στο 21,8%, σημειώνοντας και άνοδο σε σχέση με το φθινόπωρο. Ακόμη και η Pulse, που καταγράφει μικρότερες απόλυτες τιμές, εντοπίζει αυξητική τάση στις θετικές γνώμες προς ένα τέτοιο εγχείρημα.

Ο σταθερός αυτός πυρήνας – περίπου ένας στους πέντε έως ένας στους τρεις πολίτες – εντοπίζεται κυρίως σε τμήματα που αυτοτοποθετούνται στην Αριστερά και στην Κεντροαριστερά, καθώς και σε ψηφοφόρους που δηλώνουν απογοητευμένοι από την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ μετά το 2023. Δεν πρόκειται για πλειοψηφική τάση, αλλά για επαρκώς μεγάλη δεξαμενή ώστε να καταστήσει την ίδρυση νέου κόμματος υπολογίσιμο παράγοντα στο πολιτικό σύστημα.

Η επίμονη κοινωνική δυσπιστία

Η άλλη όψη των δημοσκοπήσεων είναι λιγότερο ευνοϊκή για τον Τσίπρα. Σε όλες σχεδόν τις εταιρείες, τα ποσοστά αρνητικής διάθεσης ή απόρριψης είναι πολλαπλάσια των θετικών. Σχεδόν δύο στους τρεις ψηφοφόρους δηλώνουν ότι «μάλλον» ή «σίγουρα» δεν θα στήριζαν νέο κόμμα Τσίπρα. Η Alco καταγράφει 79% χαμηλή ή μηδενική εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του. Τα ποιοτικά στοιχεία δείχνουν ότι θυμός και αδιαφορία αποτελούν τα κυρίαρχα συναισθήματα στην ιδέα της πολιτικής του επανεμφάνισης.

Αν και η «Ιθάκη» αύξησε την ορατότητά του, δεν άλλαξε τον πυρήνα αυτής της εικόνας. Η δυσπιστία παραμένει υψηλή, ιδίως μεταξύ των κεντρώων ψηφοφόρων και εκείνων του ΠΑΣΟΚ, όπου τα ποσοστά εμπιστοσύνης μετά βίας αγγίζουν μονοψήφια επίπεδα. Οι δείκτες «καταλληλότητας για πρωθυπουργία» επίσης παραμένουν εξαιρετικά χαμηλοί, γεγονός που δείχνει ότι ο Τσίπρας δεν θεωρείται σήμερα ευρύτερη κυβερνητική εναλλακτική.

Η επίδραση της «Ιθάκης»: Αυξημένο ενδιαφέρον, όχι ανατροπή τάσεων

Η παρουσίαση του βιβλίου στο ΠΑΛΛΑΣ λειτούργησε περισσότερο ως πολιτικό σινιάλο παρά ως μεταβολή της εκλογικής συμπεριφοράς. Οι εταιρείες που κατέγραψαν δεδομένα λίγο πριν και λίγο μετά την εκδήλωση συμφωνούν στο εξής: το ενδιαφέρον γύρω από το πρόσωπο του Τσίπρα αυξήθηκε αισθητά, αλλά η αναλογία θετικών–αρνητικών διαθέσεων δεν άλλαξε ουσιαστικά.

Οι τάσεις που είχαν ήδη εμφανιστεί από τον Σεπτέμβριο–Οκτώβριο, όπως η αύξηση του ποσοστού «σίγουρα θα ψήφιζα» στη GPO και η ενίσχυση των θετικών γνώμων στην Pulse, συνεχίστηκαν με οριακή μόνο ενίσχυση. Η επίδραση της «Ιθάκης» ήταν επικοινωνιακή, όχι δημοσκοπική. Η συζήτηση άναψε, η κοινωνική στάση έμεινε σταθερή.

Το κενό αντιπολίτευσης και η αναζήτηση νέου φορέα

Η δυναμική γύρω από τον Τσίπρα δεν μπορεί να διαβαστεί αποκομμένα από την κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ και την αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να ηγεμονεύσει στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ σε ιστορικά χαμηλά, η αποσυσπείρωση της βάσης του και η αίσθηση ότι η σημερινή αντιπολίτευση δεν αποτελεί πειστική κυβερνητική εναλλακτική δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε ένα μέρος των ψηφοφόρων να αναζητά νέο φορέα.

Οι δημοσκοπήσεις που καταγράφουν ότι περίπου ένας στους τρεις πολίτες εντοπίζει «αντιπολιτευτικό κενό» βοηθούν να εξηγηθεί γιατί ένα κόμμα Τσίπρα, ακόμη και χωρίς επίσημη ύπαρξη, συγκεντρώνει ενδιαφέρον. Η προοπτική ανασύνταξης της Κεντροαριστεράς, που αναγνωρίζεται από ένα 25–26% των πολιτών, τροφοδοτεί τη συζήτηση και δίνει στο σενάριο ίδρυσης κόμματος μια πολιτική σκοπιμότητα ευρύτερη από τον ίδιο τον Τσίπρα.

Η διείσδυση στο Κέντρο: Το μεγάλο ζητούμενο

Παρά την προσωπική αναγνωρισιμότητα και τη διαχρονική πολιτική παρουσία, ο Τσίπρας εξακολουθεί να έχει περιορισμένη απήχηση στο Κέντρο, χώρο που είναι απαραίτητος για οποιαδήποτε εκλογική ανατροπή. Η απήχησή του εκτός Αριστεράς είναι χαμηλή και σταθερή, χωρίς ενδείξεις ανόδου μετά την «Ιθάκη». Αυτό οδηγεί τους περισσότερους πολιτικούς αναλυτές στο συμπέρασμα ότι, εάν ο Τσίπρας ιδρύσει νέο κόμμα, η επιρροή του θα παραμείνει σημαντική μεν, αλλά μάλλον εγκλωβισμένη σε σαφώς οριοθετημένο ακροατήριο.

Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών σκιαγραφούν την εικόνα πολιτικής επανεμφάνισης με υπαρκτή δυναμική, αλλά και με καθαρά όρια. Ένα νέο κόμμα υπό τον Αλέξη Τσίπρα διαθέτει σημαντική εκλογική βάση, κυρίως στον χώρο της Κεντροαριστεράς και της απογοητευμένης αριστερής βάσης. Η παρουσίαση της «Ιθάκης» ενίσχυσε το ενδιαφέρον και αύξησε τη δημόσια συζήτηση, χωρίς όμως να ανατρέψει τα σταθερά επίπεδα κοινωνικής δυσπιστίας που περιβάλλουν τον πρώην πρωθυπουργό.

Αυτό που καταγράφεται σήμερα είναι μια πολιτική ευκαιρία, όχι μια πολιτική βεβαιότητα. Εάν ο Τσίπρας προχωρήσει στην ίδρυση κόμματος, θα ξεκινήσει από μια συμπαγή μειοψηφική βάση, αλλά η δυνατότητα διεύρυνσης και μετατροπής αυτής της βάσης σε κυρίαρχη δύναμη παραμένει το μεγάλο ζητούμενο - και προς το παρόν, οι δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν ότι η κοινωνία έχει μετατοπιστεί προς μια τέτοια κατεύθυνση.

Διαβάστε ακόμη

Οι τρεις γαλάζιοι πόλοι που συγκρούονται για τους αγρότες, η σύσκεψη υπό το Μητσοτάκη για να πάψει η κωλυσιεργία και οι φωνές στη σύσκεψη Τσιάρα και βουλευτών

ΟΠΕΚΕΠΕ: Η ώρα των απαντήσεων για τον «Φραπέ» – Στην Εξεταστική ο Γιώργος Ξυλούρης

Οι δημοσκοπήσεις και το ενδεχόμενο νέου κόμματος Τσίπρα: Η «Ιθάκη» ως σημείο καμπής σε ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό

Αναγκαστικό restart στο μετρό της Αθήνας: Νέοι συρμοί, αναβαθμίσεις και... καθυστερήσεις