Καραμανλής: 20 έργα ΣΔΙΤ προϋπολογισμού 5 δισ. ευρώ σε εξέλιξη το 2021

Χαμηλότερο δείκτη στην ποιότητα στον τομέα των Υποδομών διαπιστώνει έρευνα του ΙΟΒΕ για τον κατασκευαστικό κλάδο

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά ┋

Είκοσι έργα ΣΔΙΤ συνολικού προϋπολογισμού άνω των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ θα βρίσκονται σε εξέλιξη μέσα στο 2021, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο υπουργός Υποδομών, Κώστας Καραμανλής μιλώντας σε διαδικτυακή εκδήλωση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με αφορμή την παρουσίαση μελέτης για τον κατασκευαστικό κλάδο.

Τα εν λόγω έργα είναι οδικά και σιδηροδρομικά. Όπως επεσήμανε ο υπουργός, πρόκειται για «το μεγαλύτερο πρόγραμμα σιδηροδρομικών έργων που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας και το οποίο θα ανακοινωθεί μέσα στις επόμενες ημέρες, ύψους 3,3 δισ. ευρώ, τις κρίσιμες παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας και τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα, που σχεδόν ξεπερνάνε 1,5 δισ ευρώ».

Πλάνο έργων 13 δισ. ευρώ

Ο κ. Καραμανλής επισήμανε ότι το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προχωρά μεθοδικά στην υλοποίηση ενός πλάνου έργων, συνολικού ύψους 13 δισ ευρώ: «Ήδη, έχουμε συμβασιοποιήσει έργα πάνω από 3,2 δισ. ευρώ. Η προηγούμενη κυβέρνηση σε 4,5 χρόνια συμβασιοποίησε έργα κάτω από 800 εκατομμύρια ευρώ».

Αναφερόμενος στις Συμπράξεις Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), υπογράμμισε πως «δεν αποτελούν για εμάς μόνο ένα επιπλέον χρηματοδοτικό εργαλείο, πέρα από το ΕΣΠΑ, αλλά και μία συνειδητή πολιτική επιλογή αλλαγής στρατηγικής ως προς την υλοποίηση μεγάλων έργων. Μακριά από δογματισμούς και ιδεοληψίες, είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε προς όφελος όλων, την εξειδικευμένη τεχνογνωσία του ιδιωτικού τομέα σε σημαντικούς τομείς των κατασκευών, καθώς και τις δυνατότητες που προσφέρει η μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων».

Στο πλαίσιο της ομιλίας του έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον μεγάλο πολλαπλασιαστή για την οικονομία που έχουν τα έργα υποδομών τονίζοντας κυρίως το γεγονός ότι δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας για αξιόλογους επιστήμονες που έχουν φύγει στο εξωτερικό: «Επαναπατρίζονται τα καλά μυαλά μας που είχαν φύγει στο εξωτερικό με την κρίση. Δηλαδή όχι μόνο ανακόπτεται το brain drain, αλλά δημιουργείται πλέον και μια νέα τάση στον τεχνικό κόσμο, το brain gain. Ο κλάδος των υποδομών, πρωταγωνιστεί στο brain gain», τόνισε.

Παραδέχτηκε, πάντως, ένα από τα πιο κρίσιμα συμπεράσματα της μελέτης που παρουσιάστηκε και αφορά την έλλειψη ενιαίου εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τις υποδομές., ενώ χαρακτήρισε εύλογους τους προβληματισμούς που καταγράφονται και συνθέτουν ένα πλέγμα παθογενειών πολλών ετών στα δημόσια έργα, όπως τη σημαντική αύξηση του ποσοστού των εκπτώσεων που συνοδεύονται από σειρά προβλημάτων, όπως χρονοβόρες διαδικασίες ολοκλήρωσης του έργου, αμφιλεγόμενης ποιότητας κατασκευές.

Τι έδειξε η μελέτη του ΙΟΒΕ για τον κλάδο

Εμπόδια και στρεβλώσεις που απορρέουν από το οικονομικό και ρυθμιστικό περιβάλλον εντός του οποίου λειτουργεί, αντιμετωπίζει ο τομέας των κατασκευών, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης του ΙΟΒΕ.

Τα προηγούμενα χρόνια ο κλάδος βρέθηκε αντιμέτωπος με ανεπαρκή ζήτηση η οποία αποτέλεσε το κυριότερο εμπόδιο ανάπτυξης, ενώ και οι δυσκολίες χρηματοδότησης επηρέασαν σημαντικά την κατασκευαστική δραστηριότητα στην Ελλάδα.

Η μελέτη αναφέρει πως γενικότερα η Ελλάδα παρουσιάζει συγκριτικά με άλλες χώρες χαμηλότερο δείκτη στην ποιότητα στον τομέα των Υποδομών, υστερώντας κυρίως στο σκέλος του σχεδιασμού, της χρηματοδοτικής ικανότητας και των διαδικασιών δημόσιων προμηθειών. «Υπάρχουν σημαντικά ζητήματα που αφορούν τα δημόσια έργα υποδομών, όπως η έλλειψη ενιαίου εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τις Υποδομές, η συρρίκνωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ), προβληματικά σημεία στο σύστημα δημοπράτησης και ανάθεσης έργων, η στασιμότητα και ο φθίνων αριθμός δημόσιων έργων, οι ελλιπείς μηχανισμοί ελέγχου και επίβλεψης στα δημόσια έργα (κόστος, τεχνική αρτιότητα), η εστίαση των δημοπρατούμενων έργων στο κόστος κατασκευής και όχι στην ποιότητα, στο κόστος συντήρησης και διαχείρισης, οι καθυστερήσεις πληρωμών και η έλλειψη ρευστότητας των επιχειρήσεων» σημειώνεται.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη σημαντική μείωση του αριθμού των νέων έργων που έχει οδηγήσει σε οξύτατο ανταγωνισμό στις δημοπρατήσεις έργων και σημαντική αύξηση του ποσοστού των εκπτώσεων που συνοδεύονται από προβλήματα όπως χρονοβόρες διαδικασίες αποπεράτωσης, αμφιλεγόμενη ποιότητα κατασκευής των έργων και αθέμιτο ανταγωνισμό στις υγιείς επιχειρήσεις.

Στη μελέτη επισημαίνεται ότι με τα πρόσφατα νομοθετήματα έγιναν σημαντικά βήματα, αλλά προκειμένου αυτά να εφαρμοστούν, απαιτείται η ταχεία υλοποίηση αρκετών διοικητικών πράξεων ώστε τόσο η δημόσια διοίκηση όσο και ο κλάδος των Κατασκευών να εξοικειωθούν στα νέα δεδομένα και να εντοπιστούν και διορθωθούν ενδεχόμενα προβλήματα που θα ανακύψουν στην πράξη.

Οι αναγκαίες παρεμβάσεις

Στη μελέτη αναφέρθηκαν πεδία αναγκαίων παρεμβάσεων, οι οποίες θα επηρεάσουν τον βαθμό στον οποίο η Βιομηχανία Υποδομών και Κατασκευών θα συμβάλει στους εθνικούς αναπτυξιακούς στόχους τα επόμενα χρόνια. Συνοπτικά, οι κύριες κατευθύνσεις για την εξασφάλιση και ενίσχυση της συνεισφοράς του τομέα των Κατασκευών στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας μας περιλαμβάνουν τα εξής:

Οικοδόμηση εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία Υποδομών και Κατασκευών για την τρέχουσα και μελλοντική κατασκευαστική δραστηριότητα, με παροχή έγκαιρης και αναλογικής αντίδρασης στην τρέχουσα κρίση και επιλογή έργων και μεταρρυθμίσεων που θα έχουν διατηρήσιμο αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου.
Συντονισμός μεταξύ Κυβέρνησης, Περιφερειών και Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών για την υλοποίηση των έργων υποδομής στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και των λοιπών εργαλείων χρηματοδότησης.
Μείωση χρόνου για την αδειοδότηση και τη χρηματοδότηση για την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης των έργων.
Ενίσχυση συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα – Διαφάνεια στις συμβάσεις και προσέλκυση περισσότερων ιδιωτικών κεφαλαίων στις υποδομές – Περαιτέρω αξιοποίηση των ΣΔΙΤ με καινοτομίες στον σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση, όπως η εισαγωγή Πρότυπων Προτάσεων με όρους που θα τις καταστήσουν αποδοτικές.
Ισορροπημένη προσέγγιση στη χρήση ΣΔΙΤ για την ανάπτυξη δημόσιων υποδομών που θα λαμβάνει υπόψη τις βέλτιστες τεχνοοικονομικά λύσεις για κάθε έργο, καθώς και την υφιστάμενη διάρθρωση μεγέθους των μελετητικών και κατασκευαστικών επιχειρήσεων (πολύ μικρό μέγεθος), παρέχοντας αντικείμενο δραστηριότητας και στις μικρές επιχειρήσεις του τομέα – Παροχή κινήτρων για την σταδιακή αύξηση του μεγέθους των πολύ μικρών επιχειρήσεων του τομέα, ώστε να βελτιωθεί η παραγωγικότητα, η τεχνογνωσία και οι δυνατότητές τους στην ανάληψη έργων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ενίσχυση της ικανότητας των δημόσιων φορέων (αναθετουσών αρχών) για τον σχεδιασμό και την παρακολούθηση έργων.
Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Έργων για την εξομάλυνση προβλημάτων που υπάρχουν στο σύστημα ανάθεσης δημόσιων έργων (π.χ. βελτίωση στην κατάρτιση και παρακολούθηση των προϋπολογισμών των έργων και εντοπισμός ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών).
Περαιτέρω παρεμβάσεις για τη βελτίωση του συστήματος δημόσιων προμηθειών, όπως επέκταση ψηφιοποίησης, τυποποίηση διαδικασιών και συμβάσεων, εισαγωγή πολλαπλών αντικειμενικών κριτηρίων αξιολόγησης, διασφάλιση αξιόπιστων μελετών, κ.ά.
Θεσμοθέτηση ανεξάρτητου Συμβουλίου Υποδομών και Ειδικής Υπηρεσίας Υποδομών.
Σύνταξη μακροχρόνιου Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού Υποδομών, με αξιοποίηση και του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών. Καθορισμός προτεραιοτήτων και εξειδίκευση πόρων χρηματοδότησης για κρίσιμα έργα υποδομής.
Άλλες παρεμβάσεις, όπως αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου για επεμβάσεις που απαιτούνται σε έργα εκσυγχρονισμού, αντικατάστασης λειτουργίας και συντήρησης των υπαρχόντων κτηρίων, ψηφιοποίηση διαδικασιών με δημόσιο ηλεκτρονικό σύστημα, προώθηση ψηφιοποίησης, νέων τεχνολογιών και χρήσης υποδειγμάτων δομικών πληροφοριών (Building Information Models – BIM) στον τομέα των Κατασκευών, υλοποίηση δράσεων για την προώθηση της εξωστρέφειας του ελληνικού κατασκευαστικού και μελετητικού κλάδου και καθορισμός αναγκών και δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.