1821: Απελευθερώνεται η πρώτη μεγάλη ελληνική πόλη - Από την Καλαμάτα επεκτάθηκε η φωτιά της Επανάστασης

Η άλωση της Καλαμάτας, μια μέρα σαν σήμερα το 1821 είναι ουσιαστικά η πρώτη σπουδαία πολεμική επιχείρηση των Ελλήνων κατά των Τούρκων. Έχει προηγηθεί η πολιορκία των Καλαβρύτων, αλλά από τη μεγάλη πόλη της Καλαμάτας σηματοδοτείται η έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Η Πελοπόννησος έδινε αρχικά πρόσφορο έδαφος για την επιτυχημένη αρχή της Επανάστασης λόγω μιας μικρής πυκνότητας τούρκικου πληθυσμού, το 19ο αιώνα μόνο ένας στους δέκα κατοίκους της Πελοποννήσου είναι Μουσουλμάνος, και ο τουρκικός στρατός είναι ο περισσότερος συγκεντρωμένος στα Γιάννενα ήδη από το καλοκαίρι του 1820, όταν οι Οθωμανοί πολεμούν τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων.

Παραδοσιακά οι Μανιάτες αρχίζουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις για την άλωση της Καλαμάτας στις 17 Μαρτίου 1821.
Στο βορρά ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στις 17 Μαρτίου 1821 υψώνει την ελληνική σημαία στο Βουκουρέστι, την τότε πρωτεύουσα της Βλαχίας. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης τελικά είναι εκείνος που από τη Μάνη στις 17 Μαρτίου 1821 εκκινεί τον ένοπλο αγώνα νότια. Η πόλη της Καλαμάτας απελευθερώνεται στις 23 Μαρτίου 1821 και οι ελεύθεροι Έλληνες από τη «Μεσσηνιακή Γερουσία» συγγράφουνε Προκήρυξη προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές. Να πώς έχουν τα γεγονότα...

Η παγίδα του Ηλία Μαυρομιχάλη

Στα μέσα Μαρτίου φτάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα, ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς ανέλαβαν να μεταφέρουν το φορτίο, το οποίο συνοδευόταν από ενόπλους. Το γεγονός γνωστοποιείται στις οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας, οι οποίες όμως πληροφορούνται πως πρόκειται για λάδι και πως το φορτίο φρουρείται επειδή υπάρχουν ληστές στην περιοχή. Ο Παπαφλέσσας και οι συνεργάτες του διέδιδαν ταυτόχρονα και φήμες για την ύπαρξη επικίνδυνων ληστών στην περιοχή.

Ο τότε διοικητής της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αγάς Αρναούτογλου κάλεσε τους πρόκριτους της πόλης, φοβούμενος έναν επερχόμενο κίνδυνο. Στη συνάντηση αυτή οι πρόκριτοι κατάφεραν να τον πείσουν ότι οι 150 Τούρκοι φρουροί που υπήρχαν στην πόλη δεν ήταν αρκετοί για την ασφάλεια των πολιτών της. Προτάθηκε η ενίσχυση της φρουράς της με Μανιάτες. Έτσι, στις 20 Μαρτίου καταφθάνει στην Καλαμάτα σώμα 150 Μανιατών υπό τον γιο του Πετρόμπεη, Ηλία Μαυρομιχάλη. Με την άφιξή του ο Ηλίας Μαυρομιχάλης συμβουλεύει τον Αρναούτογλου να ζητήσει από τον Πετρόμπεη και άλλες ενισχύσεις γιατί είχε πληροφορίες ότι επρόκειτο να εισβάλουν κλέφτες στην Καλαμάτα με σκοπό τη λεηλασία της πόλης. Ο Αρναούτογλου που δεν είχε αντιληφθεί ακόμη την παγίδα που του στηνόταν ειδοποίησε τον Πετρόμπεη να στείλει στην πόλη και άλλους Μανιάτες.

Περίμεναν το σύνθημα στις Κιτριές

Αυτό ήταν το σύνθημα που περίμεναν οι καπεταναίοι που είχαν συγκεντρωθεί στις Κιτριές, έξω από την Καλαμάτα. Στις 22 Μαρτίου από το απόγευμα ως τα χαράματα της επομένης μέρας 2.000 ένοπλοι Μανιάτες με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Καπετανάκηδες, τους Κουμουντουράκηδες, τους Κυβέλους, τους Χρηστέηδες, και τον Παναγιώτη Βενετσανάκο κατέλαβαν τους λόφους γύρω από την πόλη. Παράλληλα, ο Παπαφλέσσας, ο Μητροπέτροβας, ο Αναγνωσταράς, ο Παπατσώνης, ο Κεφάλας, ο Νικηταράς, οι Σαμπαζώτες, οι Αμπλακιώτες και οι Πισινοχωρίτες πλησιάζουν την πόλη από την άλλη της πλευρά και την κυκλώνουν.

Ήταν αργά όταν ο Αρναούτογλου κατανόησε τι είχε συμβεί. Το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην πόλη της Καλαμάτας. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί. Εκείνος παραδίδεται αμαχητί και παραδίδει την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό με πρωτόκολλο. Η Ελληνική Επανάσταση μόλις αρχίζει και επίσημα!
Πηγές: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος ΙΒ. Σελ. 88-90 – Γεωργία Τσατσάνη: Έτσι άρχισε ο Αγώνας για την Ανεξαρτησία των Ελλήνων