Drill, baby, drill

Οι πολίτες αισθάνονται όλο και πιο ανίσχυροι στο πρόβλημα, κουράζονται παίρνοντας διαρκώς τα ίδια απαισιόδοξα μηνύματα και βλέπουν μόνο τις άμεσες δυσκολίες: την αυξανόμενη κοινωνική ανισότητα, την αδυναμία οικονομικής επιβίωσης, την απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋

Καύσωνας στο κέντρο της Αθήνας (AP Photo/Petros Giannakouris)

Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ετησίως λόγω καυσώνων. Στον Καναδά κάθε καλοκαίρι, ακόμη και σήμερα εκατοντάδες πυρκαγιές κατακαίουν τεράστιες εκτάσεις. Μόνο το 2023 κάηκε έκταση ίση με 1,3 Ελλάδες. Στον Αρκτικό Κύκλο οι καύσωνες είναι πλέον συνηθισμένοι με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 30°C.

Το Αστεροσκοπείο Αθηνών τον Ιούλιο κατέγραψε έναν από τους μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνες στην Ελλάδα, ο οποίος κράτησε 13 ημέρες. Η υψηλότερη θερμοκρασία 45,8°C σημειώθηκε στη Σκάλα της Μεσσηνίας. Τον Ιούλιο του 2023 η θερμοκρασία στις Αιγιές Γυθείου έφτασε στο ρεκόρ των 46,4°C.

Από χιλιάδες επιστημονικές αναλύσεις ξέρουμε τι αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση τέτοιων ακραίων φαινομένων: κυρίως η καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Εντούτοις οι κυβερνήσεις του πλούσιου βορρά εγκαταλείπουν τα φιλόδοξα σχέδιά τους που είχαν υποσχεθεί το 2015 στην Σύνοδο του Παρισιού για το κλίμα και παραδίδονται στη ρητορική της άκρας δεξιάς που αρνείται την κλιματική κρίση. Οι ΗΠΑ επιδοτούν τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων με 31 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, μέσω μειωμένης φορολογίας, εξευτελιστικών τιμών απόκτησης περιοχών εκμετάλλευσης και πλειάδας άλλων μεθόδων, σύμφωνα με την οργάνωση Oil Change International. Αυτό ονομάζεται σοσιαλισμός για τους βαθύπλουτους και καπιταλισμός για του υπόλοιπους.

Παραδόξως, οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι τα ποσοστά των πολιτών που ανησυχούν για την κλιματική κατάσταση πέφτουν καθώς τα καιρικά φαινόμενα επιδεινώνονται. Οι πολίτες αισθάνονται όλο και πιο ανίσχυροι στο πλανητικών διαστάσεων πρόβλημα, κουράζονται παίρνοντας διαρκώς τα ίδια απαισιόδοξα μηνύματα και βλέπουν μόνο τις άμεσες δυσκολίες: την αυξανόμενη κοινωνική ανισότητα, την αδυναμία οικονομικής επιβίωσης, την απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών.

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έπρεπε να είχαν ήδη καθορίσει τους στόχους τους για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου πριν από τη σύνοδο του ΟΗΕ στις 24 Σεπτεμβρίου, αλλά δεν το έχουν πράξει. Ούτως ή άλλως πολλοί από τους στόχους αυτούς είναι ασκήσεις επί χάρτου που όλοι είναι έτοιμοι να παραβιάσουν. Και τις παραβιάζουν.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2025, δημοσιεύθηκε μια πολύ σημαντική έρευνα στο κορυφαίο περιοδικό Nature. Ερευνητές του ETH της Ζυρίχης, της Οξφόρδης και άλλων ιδρυμάτων, εφάρμοσαν τη λεγόμενη μαθηματική θεωρία απόδοσης αιτίων για να βρουν ποιοι συγκεκριμένα προκαλούν τους καύσωνες. Εξέτασαν 213 μεγάλους καύσωνες μεταξύ 2000 και 2023 και τις εκπομπές 180 μεγάλων ρυπαντών, μεταξύ τους ακόμη και χώρες. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Ο μεγαλύτερος ρυπαντής ήταν η πρώην Σοβιετική Ένωση ακολουθούμενη από την Κίνα, τη σαουδική Aramco, τη Gazprom, την ExxonMobil, τη Chevron και άλλες.

Οι εκπομπές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης κατέστησαν 53 καύσωνες από τους 213 πάνω από δέκα χιλιάδες φορές πιο πιθανούς σε σύγκριση με ένα σενάριο χωρίς αυτές τις εκπομπές. Αντίστοιχα η Chevron ευθύνεται με την ίδια εξαιρετικά μεγάλη πιθανότητα για 45 καύσωνες. Είναι η ίδια η Chevron η οποία κατέθεσε προσφορά για τα τέσσερα οικόπεδα νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου για την οποία διαβάσαμε πρόσφατα πρωτοσέλιδα και ακούσαμε κυβερνητικούς διθυράμβους επειδή θα μας λύσει, λέει, πολλά οικονομικά και εθνικά προβλήματα. Ιστορικά γνωρίζουμε παρεμβάσεις πολυεθνικών κολοσσών εις βάρος κρατών αλλά ποτέ το αντίθετο. Οι εταιρείες αυτές έχουν έναν και μόνο στόχο, τη μεγιστοποίηση των κερδών ανεξάρτητα από το περιβαλλοντικό και το κοινωνικό κόστος στις περιοχές όπου δραστηριοποιούνται.

Η πραγματικότητα είναι χειρότερη

Οι συγγραφείς της έρευνας σημείωσαν ότι οι εκτιμήσεις τους είναι χαμηλές επειδή δεν υπάρχουν πλήρη δεδομένα για τους καύσωνες παγκοσμίως. Η πραγματικότητα είναι χειρότερη. Επιπλέον, απέδειξαν ότι αυτοί οι πολύ πιθανοί καύσωνες θα ήταν πρακτικά αδύνατο να συμβούν χωρίς τις εκπομπές των μεγάλων ρυπαντών. Τέλος σημείωσαν ότι η έρευνά τους «δεν έχει μόνο σχέση με την επιστήμη αλλά και με την κλιματική πολιτική, τις δικαστικές προσφυγές [για αποζημιώσεις θυμάτων] και την επιδίωξη εταιρικής ευθύνης».

Βέβαια, υπάρχει το επιχείρημα ότι όλοι εμείς καίμε ορυκτά καύσιμα και άρα όλοι ευθυνόμαστε, κάπως σαν εκείνο το αξέχαστο «μαζί τα φάγαμε» του Πάγκαλου. Το επιχείρημα όμως αυτό είναι κενό επειδή επί δεκαετίες οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων διέσπειραν σκόπιμα ψεύδη και είχαν δημιουργήσει λόμπι προώθησης των καυσίμων ακόμη και μέσα σε κυβερνήσεις, ενώ γνώριζαν πολύ καλά ότι κατέστρεφαν το κλίμα.

Το επόμενο στάδιο της έρευνας είναι η εφαρμογή της θεωρίας απόδοσης αιτίων για τις πλημμύρες, την ξηρασία, τις ζημιές στη γεωργία και στην οικονομία κοκ. Έως τότε κάποιοι υπεύθυνοι θα παραμένουν πιστοί στο δόγμα του Τραμπ «Drill, baby, drill» (‘κάνε εξορύξεις, μωρό μου, κάνε εξορύξεις’) και γαία πυρί μειχθήτω. Κυριολεκτικά.

Διαβάστε ακόμη