Η απίστευτη διαφυγή Βρετανού από υποβρύχιο που βυθίστηκε στην Κεφαλονιά. Ουδείς τον πίστεψε μέχρι τον θάνατό του – Πώς επιβεβαιώθηκε η απίθανη ιστορία του

Η ιστορία του ήταν απίστευτη! Ο Βρετανός Τζον Κέιπς είχε διαφυγή - λέει - από υποβρύχιο που βυθίστηκε στην Κεφαλονιά. Ουδείς τον πίστεψε μέχρι που πέθανε. Και 12 χρόνια μετά το τελευταίο ταξίδι του επιβεβαιώθηκε η απίθανη ιστορία του!

Τελικά, οι απίθανες ιστορίες δύσκολα γίνονται πιστευτές και επίσης, πολλοί είναι εκείνοι, που οι ηρωικές πράξεις τους χλευάστηκαν και δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ… ή τουλάχιστον δεν έζησαν οι ίδιοι για να ακούσουν το χειροκρότημα που τους άξιζε.

Είναι πολλοί οι ήρωες των πολέμων που έμειναν θαμμένοι κάτω από σωρούς λήθης και σίγουρα πολύ μακριά από τα βιβλία της Ιστορίας. Μια τέτοια περίπτωση είναι του Τζον Ότρεϊ Κέιπς. Ο Τζον Κέιπς διηγείτο μέχρι που έκλεισε τα μάτια του για πάντα, ότι είχε προσπαθήσει να σώσει τρία μέλη του πληρώματος από ένα υποβρύχιο που βυθίστηκε κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου από το οποίο ο ίδιος έιχε καταφέρει να διαφύγει.

Οι Βρετανοί συμπατριώτες του αμφέβαλλαν για τους ισχυρισμούς του μέχρι τον θάνατό του, αλλά πάλι - μην το κακοκαρδίσουν τον ευφάνταστο παραμυθά - του απένειμαν το μετάλλιο Αξιοπρεπούς Υπηρεσίας.
Ωστόσο, η ιστορία του, όσο ζούσε ο Κέιπς έμεινε τυλιγμένη από το νέφος της αμφιβολίας. Κι όλα αυτά μέχρι που έλληνες δύτες, υπό τον Κώστα Θωκταρίδη, καταδύθηκαν το 1997 στον τόπο που έρεβε το υποβρύχιο και έκαναν μια συγκλονιστική ανακάλυψη που δικαίωνε τον Τζον Κέιπς! Ας πάρουμε όμως την ιστορία του από την αρχή.

Ένα ατύχημα τον έστειλε στη θάλασσα

Το ότι ο Τζον Κέιπς φόρεσε στρατιωτική στολή ήταν κάτι εντελώς τυχαίο κι αναπάντεχο. Μια μέρα του 1941 ο Κέιπς, οδηγώντας μεθυσμένος, έπεσε με το αυτοκίνητό του πάνω σε ένα κάρο που το έσερνε άλογο· ο οδηγός του αυτοκινήτου οδηγήθηκε στο δικαστήριο όπου όμως, λόγω του πολέμου, η υπόθεσή του δεν εκδικάστηκε. Έτσι, ο Κέιπς είχε να διαλέξει ανάμεσα σε δυο προσφορές: ή να πάει στη φυλακή ή να υπηρετήσει τη χώρα του· επέλεξε τη δεύτερη.
Ψηλός, μελαχρινός, όμορφος και λίγο αινιγματικός, ο Κέιπς είχε σπουδάσει στο Dulwich College, και ως γιος διπλωμάτη, θα έπρεπε να είναι αξιωματικός και όχι ένας ταπεινός ναύτης που θα φρόντιζε τις μηχανές. Κι όμως – για καλή του τύχη - όπως αποδείχτηκε αργότερα - ο Κέιπς διορίστηκε θερμαστής στο υποβρύχιο «Thrasher».
Κάποια μέρα και ενώ υπηρετούσε στο υποβρύχιο ο Κέιπ διατάχθηκε να επιστρέψει στην πατρίδα του για να παραστεί στη δίκη για το αυτοκινητιστικό ατύχημα. Πραγματικά επέστρεψε στη Βρετανία. Κι όταν η υπόθεσή του διευθετήθηκε στις 26 Νοεμβρίου, επιβιβάστηκε στο υποβρύχιο «Περσεύς» για να τον γυρίσει στη θέση του στο «Thrasher».

Και τότε αρχίζει η περιπέτεια. Το υποβρύχιο «Περσεύς» είχε για κυβερνήτη του τον υποπλοίαρχο Έντουαρντ Φρέντερικ Νικολάι. Ο Νικολάι ήταν ένας παρασημοφορημένος αξιωματικός του Ναυτικού που έχαιρε απόλυτης εκτίμησης και εμπιστοσύνης μετά τη βύθιση δύο ιταλικών πλοίων. Το υποβρύχιο ήταν ελλιμενισμένο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο κυβερνήτης εκείνες τις ημέρες εξέδωσε διαταγή για μια περιπολία ρουτίνας στα νησιά της Δυτικής Ελλάδας. Ο Κέιπς είχε ήδη επιβιβαστεί κι επειδή δεν θεωρήθηκε μέλος του πληρώματος, δεν του δόθηκε κουκέτα· κατέλυσε σε μια άδεια σχάρα τορπιλών στο πίσω μέρος του υποβρυχίου.
Τη σκληρή χειμωνιάτικη νύχτα της 6ης Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, ο «Περσέας» έπλεε στην επιφάνεια της θάλασσας 3 χιλιόμετρα από τις ακτές της Κεφαλονιάς.

Σύμφωνα με άρθρα εφημερίδων που δημοσιεύτηκαν αργότερα, ο Κέιπς χαλάρωνε στην αυτοσχέδια κουκέτα του στον σωλήνα των τορπιλών, όταν σημειώθηκε μια εκκωφαντική έκρηξη. Η καταπακτή του πυργίσκου ήταν ανοιχτή, όπως συμβαίνει στη διάρκεια περιπολιών επιφανείας, και το νερό ξεχύθηκε στο εσωτερικό του σκάφους. Σε λίγα δευτερόλεπτα, ο «Περσέας» βυθίστηκε, παρασύροντας στα παγωμένα νερά του Ιονίου 61 αξιωματικούς και ναύτες.
Τα φώτα έσβησαν. Το σκάφος γρήγορα προσέκρουσε στον βυθό με ένα «τράνταγμα που μας ταρακούνησε...», όπως περιέγραψε ο Κέιπς «...μας έδωσε να καταλάβουμε ότι το τέλος μας πλησίαζε». Το υποβρύχιο είχε χτυπήσει σε νάρκη. Ο Κέιπς ήταν ξαπλωμένος στο ράφι του, μεθυσμένος από ρούμι, όταν κατάλαβε τι είχε συμβεί· Αν και τραυματισμένος, με όσες δυνάμεις τού είχαν απομείνει, πέρασε από την ενδιάμεση στεγανή πόρτα στην τραπεζαρία του πληρώματος και έφτασε στο μηχανοστάσιο. Ανάμεσα στα πολλά άψυχα σώματα των συναδέλφων του εντόπισε τρεις επιζώντες - επίσης τραυματισμένους - και τους μετέφερε στο πρυμναίο διαμέρισμα.

Μια τελευταία γουλιά ρούμι...

Ο Κέιπς εντόπισε τις ειδικές συσκευές υποβρύχιας διαφυγής (Davis Submerged Escape Apparatus ονομάζονται) που είναι σωσίβια με μάσκες οξυγόνου και μάσκες κατάδυσης. Τα φόρεσε στους τραυματισμένους άνδρες. Δυστυχώς, αυτός ο εξοπλισμός είχε σχεδιαστεί για βάθη έως και 100 πόδια (30 μέτρα) και ο «Περσέας» βρισκόταν στα 270 πόδια (82 μέτρα) και από όσο γνώριζε ο Τζον, κανείς δεν είχε διαφύγει ποτέ από τέτοιο βάθος. Στην πραγματικότητα, (όπως υποστήριξε ο Κέιπς) ο μετρητής του σκάφους είχε σπάσει, υπερεκτιμώντας το βάθος κατά 100 πόδια! Και ο χρόνος τελείωνε.

Δίχως άλλη επιλογή, ο Κέιπς και οι επιζώντες αποφάσισαν να ανοίξουν την καταπακτή διαφυγής και να ρισκάρουν.
Ο Κέιπς έσπρωξε τους τραυματισμένους συντρόφους του στο χώρο πάνω από την καταπακτή και τους έστειλε να κολυμπήσουν στην παγωμένη θάλασσα. Έπειτα ήπιε μια τελευταία γουλιά ρούμι από το μπουκάλι και πέρασε κι’ αυτός από την καταπακτή.
Αργότερα θα διηγηθεί: «Άφησα το οξυγόνο να με οδηγήσει γρήγορα στην επιφάνεια. Ξαφνικά βρέθηκα μόνος στη μέση της θάλασσας. Πονούσα πολύ. Οι πνεύμονές μου και ολόκληρο το κορμί μου ήταν έτοιμα να εκραγούν. Η αγωνία με έκανε να ζαλιστώ. Πόσο να αντέξω;». Όμως άντεξε!
Οι τραυματισμένοι συνάδελφοί του Κέιπς δεν είχαν βγει στην επιφάνεια. Μέσα στο σκοτάδι, ο βρετανός θερμαστής εντόπισε λευκά βράχια στον ορίζοντα και συνειδητοποίησε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να κολυμπήσει προς τα εκεί.

Τον βρήκαν κεφαλονίτες ψαράδες

Το επόμενο πρωί, ο Τζον εντοπίστηκε αναίσθητος από δύο ψαράδες στην ακτή της Κεφαλονιάς. Ήταν στα Μαυράτα. Για τους επόμενους 18 μήνες κρυβόταν από σπίτι σε σπίτι για να αποφύγει τη σύλληψη από τους ιταλούς κατακτητές. Ο Κέιπς έχασε 32 κιλά και έβαψε τα μαλλιά του μαύρα προσπαθώντας να μοιάζει με τους ντόπιους Κεφαλλονίτες.
Χρόνια μετά θυμόταν: «Πάντα, σε μια στιγμή απελπισίας, κάποιος φτωχός αλλά φιλεύσπλαχνος νησιώτης ρίσκαρε τις ζωές όλης της οικογένειάς του για χάρη μου. Μου είχαν δώσει ακόμα κι έναν γάιδαρο που τον έλεγαν «Μαρίκα» με έναν απαράβατο όρο: να μην τον φάω…»!
Τελικά ο Τζον Κέιπς διέφυγε από το νησί με ένα καΐκι τον Μάιο του 1943, έπειτα από μυστική επιχείρηση που οργάνωσε το Βασιλικό Ναυτικό. Μετά ένα επικίνδυνο ταξίδι 640 χιλιομέτρων βγήκε στη Σμύρνη και από εκεί επέστρεψε πίσω στη βάση υποβρυχίων στην Αλεξάνδρεια. Κι όταν άρχισε να ιστορεί την περιπέτειά του, ο Κέιπς βρέθηκε απέναντι σε τείχος αμφισβήτησης!
Πολλοί υποστήριζαν ότι ο Κέιπς δεν ήταν καν στη λίστα του πληρώματος του «Περσέα» και επίσης ότι οι κυβερνήτες των υποβρυχίων είχαν τη διαταγή να κρατούν κλειστές τις καταπακτές διαφυγής από το εξωτερικό για να αποτρέψουν την ανύψωσή των σκαφών κατά τη διάρκεια επιθέσεων. Μάρτυρες δεν υπήρχαν για να επιβεβαιώσουν τις ιστορίες του που πολλές φορές διέφεραν σε λεπτομέρειες.

Η δυσπιστία πήγε στο βυθό...

Ακόμη και μέχρι τον θάνατό του το 1985, ο Κέιπς δεν έγινε πιστευτός από κανέναν. Η ιστορία που διηγούταν προκαλούσε ειρωνικά χαμόγελα, σχόλια δηκτικά και ο ίδιος σαβανώθηκε με το κοστούμι της καχυποψίας και τα στενά παπούτσια της δυσπιστίας…

Μόνο όταν ο Κώστας Θωκταρίδης, ο δεινός έλληνας δύτης, και η ομάδα του το 1997 επιβεβαίωσαν τα λεγόμενα του Κέιπς, όσοι είχαν μείνει ζωντανοί από τότε πίστεψαν. Σε μια σειρά καταδύσεων στο ναυάγιο του Περσέα, ο Κώστας Θωκταρίδης ανακάλυψε την άδεια κουκέτα στον τορπιλοσωλήνα, την καταπακτή και το διαμέρισμα ακριβώς όπως τα είχε περιγράψει ο Κέιπς και τέλος, το μπουκάλι από το οποίο είχε πάρει την τελευταία γουλιά ρούμι ο ηρωικός ναυτικός.
Ήταν όμως αργά για να του σφίξουν το χέρι, αυτοί που αμφέβαλλαν. Ο Κέιπς είχε πραγματικά βυθιστεί με τον Περσέα, είχε επιζήσει με θεαματική απόδραση από τον θάνατο και το κυριότερο είχε συνειδητοποιήσει - από την άλλη ζωή πια - ότι υπάρχει ένα βάθος πιο μεγάλο από εκείνο που κάθισε το υποβρύχιό του και που τον περίμενε για να τον δικαιώσει: το βάθος του χρόνου!