Ένα μοναδικό γεγονός στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία: Πώς άνδρες του ιππικού αιχμαλώτισαν στόλο 14 πολεμικών πλοίων

Η Ιστορία έχει πάντα ένα απίθανο γεγονός να διηγηθεί σαν παραμύθι· ένα τέτοιο ήταν το πώς άνδρες του γαλλικού ιππικού αιχμαλώτισαν στόλο 14 ολλανδικών πολεμικών πλοίων! Ακούγεται σαν παραμύθι κι έτσι θα το διηγηθούμε…

Πενήντα μίλια βόρεια του Άμστερνταμ, στα βάθη του παγωμένου χειμώνα του 1795, ένας πολεμικός στόλος ήταν αγκυροβολημένος. Είχε «δέσει» πάνω στο Ζουιντερζί, ένα μεγάλο, ρηχό, προστατευμένο από τους καιρούς, αγκυροβόλιο γύρω από το οποίο ανάσαινε τον παγερό αέρα η πόλη - λιμάνι του Ντεν Χέλντερ. Το Ντεν Χέλντερ βρίσκεται στην άκρη της χερσονήσου της βόρειας Ολλανδίας, νότια του νησιού Τέξελ.

Ο Ιανουάριος έτρεχε να ανταμώσει τον Φλεβάρη, 23 του μήνα ήταν, και στην πόλη μέσα, κάποιοι ορκίζονταν πως τέτοιο χειμώνα είχαν να ζήσουν πολλά χρόνια πριν.
Υπήρχαν ναυτικοί σ’ εκείνο το λιμάνι, που είχαν ταξιδέψει σε «πόρτα» μακρινά  και είχαν δει παράξενα και τρομερά πράγματα τα μάτια τους· έλεγαν τις ιστορίες τους στα πανδοχεία και στις ταβέρνες τα βράδια και τις πότιζαν με οινόπνευμα για να ακούγονται πιο τρομακτικές κι' από τη νύχτα που τύλιγε τα σπίτια.

Και με τα μάτια ορθάνοιχτα και τα στόματα να χάσκουν, τους άκουγαν ταξιδιώτες, ντόπιοι, στρατιώτες, ψαράδες, ξυλουργοί, έμποροι και ζητιάνοι. Κάποιοι ιστορούσαν για την Αμερική· για τα πλούσια δάση της, τις μεγάλες ανοιχτές πεδιάδες, τα βουνά και τα ορμητικά ποτάμια.

Κυνηγοί, που τρύπωσαν με βάρκες στα σκοτεινά και βαθιά μέρη της γης που ήταν πάντα ντυμένη με πάγους στο μακρινό βορρά, έλεγαν «εκεί να δείτε τι θα πει χειμώνας»· μιλούσαν για παγετώνες, για κρυσταλλιασμένα δένδρα και καταρράκτες παγωμένους και παγωμένη θάλασσα κι οι άλλοι τους άκουγαν ανάβοντας την πίπα τους και γνέφοντας ο ένας στον άλλον: «παραμύθια»…

Κι ανάμεσα στους παραμυθάδες που διηγούνταν γοητευτικές ιστορίες για κυνήγια, γυναίκες και χρυσάφι ήταν κι εκείνοι που σιωπούσαν κι όταν έφτανε η σειρά τους είχαν να ιστορήσουν μια πολεμική περιπέτεια που έζησαν από μακριά, ή την είχαν ακούσει από άλλους.
Άντρες με σημάδια στο πρόσωπο και στο κορμί μιλούσαν για μάχες και ναυάγια, για νίκες και καταστροφές, για μεγάλους στρατηγούς και μισητούς εχθρούς. Ακούγονταν ιστορίες ανδραγαθημάτων και δειλίας, ηρωικών θανάτων και θαυμαστών αποδράσεων.
Ειπώθηκαν ιστορίες πολέμου και ταξιδιών, κι όταν σιώπησαν οι στρατοκόποι και οι ναυτικοί μίλησαν εκείνοι που τίποτα δεν είχαν δει εξόν από τον κήπο τους και πουθενά δεν είχαν πάει, παρά μέχρι τη διπλανή πολιτεία… Και μίλησαν για ό,τι γνώριζαν περισσότερο: πολιτική και γκρίνια…

Οι Ουσάροι κάλπαζαν προς την Ιστορία

Εκείνο το βράδυ, το ‘ξεραν όλοι πως, ένα σύνταγμα Ουσάρων πλησίαζε στο λιμάνι. Μόλις πριν από λίγες μέρες είχε ανακηρυχθεί η ανεξαρτησία της περιοχής και οι ηγέτες της παλιάς Δημοκρατίας είχαν φύγει κακήν κακώς.
Επτά αυτοδιοικούμενες επαρχίες είχαν κηρύξει ανεξαρτησία και είχαν συνάψει συμμαχία.

Το Ντεν Χέλντερ ήταν πλέον μέρος της πρόσφατα ανακηρυγμένης Δημοκρατίας της Μπατάβια (Η Βαταβική Δημοκρατία, στα ολλανδικά: Bataafse Republiek ή Bataafsch Gemeenebest, 1795 - 1806, γνωστή και ως Βαταυΐα, ήταν δημοκρατία που περιελάμβανε το μεγαλύτερο τμήμα των τωρινών εδαφών της Ολλανδίας).
Το δημόσιο αίσθημα ήταν θερμό και η άφιξη στρατιωτών από την επαναστατημένη Γαλλία αναμενόταν με ανυπομονησία.
Πολύς λόγος γινόταν για τη Γαλλία και για όλα όσα είχαν επιτευχθεί εκεί τα τελευταία χρόνια. Η Γαλλική Επανάσταση ήταν καταλυτική, οι βασιλιάδες είχαν φύγει και οι μάχες στη θάλασσα και στη στεριά κερδίζονταν από τους στρατιώτες της Δημοκρατίας. Όλοι μιλούσαν για ένα λαμπρό μέλλον, απαλλαγμένο από τον ζυγό των στείρων πολιτικών των παλιών ηγετών.

Ήταν σχεδόν μεσάνυχτα όταν έφτασε το γαλλικό απόσπασμα. Οι Ουσάροι ήταν τυλιγμένοι με κάθε ρούχο που μπορούσαν να φορέσουν. Οι κάτοικοι βγήκαν από τα πανδοχεία, τις ταβέρνες και τα σπίτια, επευφημώντας τους και κατευθύνοντάς τους προς το Zουιντερζί. Εκεί που ήταν αγκυροβολημένος ένας στόλος.
Ο επικεφαλής των καβαλάρηδων, ο αντισυνταγματάρχης Λουί Ζοζέφ Λαχούρ κατέβηκε από το περήφανο άλογό του και στάθηκε ίσα ίσα στην άκρη του νερού. Οι αναφορές ήταν αληθινές. Κάτω από το καθαρό φως του φεγγαριού μπορούσε να δει πλοία αγκυροβολημένα στον κόλπο, αλλά δεν έβλεπε νερό να κυματίζει. Το Zουιντερζί, όπως ήταν ρηχό και στον κόλπο του χυνόταν από τα γύρω υψώματα γλυκό νερό, είχε παγώσει. Ο στόλος που είχε αράξει εκεί ήταν παγιδευμένος σαν στα σαγόνια μιας μέγγενης.

Διοικητής του στρατεύματος των Ουσάρων ήταν ο στρατηγός Ντε Γουίντερ, που είχε δώσει εντολή στον αντισυνταγματάρχη του να καλπάσει γρήγορα στο Ντεν Χέλντερ και να ανακαλύψει εάν θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Ο αντισυνταγματάρχης θα έστελνε αγγελιαφόρο στον Ντε Γουίντερ, αν ήταν απαραίτητη και η συμμετοχή και των υπολοίπων στρατιωτών. Ο Λαχούρ είχε σχεδόν 2.000 άνδρες και χίλια άλογα στις διαταγές του. Το κρύο ήταν απίστευτο και βρήκε μια απίθανη ιδέα να ζεστάνει τους στρατιώτες του.

Ένας ηλικιωμένος ναυτικός που είχε περάσει ολόκληρη τη μέρα του εξετάζοντας επίπονα το πάχος του πάγου, παρουσιάστηκε στον γάλλο αξιωματικό και τον διαβεβαίωσε ότι το νερό στο λιμάνι ήταν απόλυτα παγωμένο και ο στόλος της παλιάς Ολλανδικής Δημοκρατίας πρέπει να ήταν ακίνητος εδώ και μέρες, είπε, αλλά μέχρι χθες η παρουσία του ήταν κρυμμένη από την ομίχλη και τον χιονιά. Το χιόνι που έπεφτε όλες εκείνες τις μέρες, είχε παγώσει και ο πάγος είχε φθάσει σε βάθος πολλών μέτρων.

Με πανιά στις οπλές των αλόγων

«Πόσα πλοία;» ρώτησε ο αντισυνταγματάρχης κι’ όταν έλαβε την απάντησή του, πήρε την απόφασή του: έδωσε διαταγή, οι άντρες του να τυλίξουν τις οπλές των αλόγων με πανιά, τόσο για να πνίξουν τον θόρυβο, όσο και για να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα οι βαριές οπλές και τα ατσάλινα πέταλα να σπάσουν τον πάγο. Ήταν απαραίτητο να πλησιάσουν αργά και προσεκτικά κι’ έπρεπε να είναι σιωπηλοί. Και όταν θα άκουγαν το ανατριχιαστικό ράγισμα του πάγου, θα ήταν έτοιμοι να υποχωρήσουν, αν χρειαζόταν.

Κι’ έτσι έγινε: πάνω στον πάγο σύρθηκαν, ιππείς και πεζοί, σιωπηλοί σαν τα χνώτα που έβγαιναν από το στόμα και τη μύτη τους καθώς ανέπνεαν σιγαλά.
Υπήρχαν 14 πολεμικά πλοία και 20 εμπορικά σκάφη παγιδευμένα στον πάγο. Ο στόλος εκείνος αποτελούσε το μεγαλύτερο μέρος της ναυτικής δύναμης της έκπτωτης Ολλανδικής Δημοκρατίας, και αν ο πάγος κρατούσε εκείνη τη βραδιά, η αιχμαλωσία του θα ήταν ένα ανεκτίμητο έπαθλο για τους Γάλλους. Όσο προχωρούσαν, οι στρατιώτες προσεκτικά, με τα αυτιά τους τεντωμένα για τους θορύβους που θα τους προανήγγελλαν την καταστροφή, τόσο οπλίζονταν με περισσότερη σιγουριά.

Σε κάποια καράβια του στόλου αχνόφεγγαν φώτα και ο Λαχούρ σταμάτησε τους άντρες του λίγο πριν φτάσουν στα πιο απομακρυσμένα σκάφη. Όσο πιο αθόρυβα γινόταν, έστειλε άνδρες ανάμεσα στις υψηλές ξύλινες πλευρές των μεγάλων πλοίων. Χρειάστηκε μια ώρα για τους στρατιώτες του, για να επιθεωρήσουν την κατάσταση και να αναγνωρίσουν τη ναυαρχίδα.

Τότε ο αντισυνταγματάρχης κατέβηκε από το άλογό του και περπάτησε μπροστά από τους άνδρες του πεζικού που είχαν κάνει ένα γύρω στο μεγάλο πλοίο της διοίκησης· κουβαλούσαν σχοινιά και άγκιστρα. Ο Λαχούρ έδωσε διαταγή στους άνδρες του να προετοιμάσουν τα τουφέκια τους και μετά έριξαν τα σχοινιά τους ψηλά.
Ο γδούπος των γάντζων στο κατάστρωμα ξύπνησε απότομα έναν σκοπό που κοιμόταν στο πόστο του· όταν συνήλθε αρκετά για να μπορεί να φωνάξει, ο Λαχούρ και 100 στρατιώτες είχαν καταλάβει ήδη το κατάστρωμα. Ο σκοπός φώναξε και έτρεξε προς τη μεγάλη καμπάνα για να σημάνει συναγερμό, αλλά γλίστρησε στο παγωμένο κατάστρωμα. Όλα έγιναν πολύ γρήγορα.

Όταν ο ναύαρχος ξύπνησε ήταν αργά...

Όταν ο ναύαρχος ξεσηκώθηκε από το κρεβάτι του και βγήκε στην «κουβέρτα», ήξερε ότι δεν υπήρχε καμιά ελπίδα αντίστασης. Η συζήτηση που είχε με τον νεαρό γάλλο αξιωματικό ήταν ευγενική.
Ο ναύαρχος ενημερώθηκε ότι υπήρχαν περισσότερα γαλλικά στρατεύματα που θα έφταναν με το πρώτο φως, και ο στρατηγός Ντε Γουίντερ θα ήταν μαζί τους. Ο αντισυνταγματάρχης ζήτησε από τον ναύαρχο να περιμένει μέχρι να ξημερώσει. Ο Ντε Γουίντερ ήταν πλέον ο κυρίαρχος του ολλανδικού στόλου και θα έδινε αυτός σαφέστερες διαταγές. Ο ναύαρχος δεν είχε άλλη επιλογή από το να ενημερώσει τους άνδρες του ότι ο στόλος είχε καταληφθεί και δεν έπρεπε να εκδηλωθεί η παραμικρή αντίσταση.
Όταν ο στρατηγός Ντε Γουίντερ έφτασε το χάραμα, ολόκληρος ο ολλανδικός στόλος ήταν κυκλωμένος λουσμένος στο γκρίζο πρωινό φως.

Ο Λουί Ζοζέφ Λαχούρ, αντισυνταγματάρχης του ιππικού προήχθη και ο ναύαρχος με τα πληρώματά των πλοίων του ορκίστηκαν πίστη στη Γαλλική Δημοκρατία. Είχε επιτευχθεί μια σπουδαία νίκη χωρίς να χυθεί ούτε σταγόνα αίματος ή να πέσει μια βολή. Το ότι τα άλογα χλιμίντριζαν σαν να γελούσαν για το μοναδικό γεγονός που έχει καταγραφεί ποτέ στη στρατιωτική ιστορία και το είχαν ζήσει τότε, ελέγχεται ως υπερβολή...