Δουνκέρκη 80 χρόνια μετά: Τα ερωτηματικά παραμένουν!

Το ημερολόγιο δείχνει 24 Μαΐου του 1940, πρωί. Οι Γερμανοί απέχουν μόνο 18 χιλιόμετρα από επική νίκη, όμως μια διαταγή του Χίτλερ αλλάζει την Ιστορία. Εκείνη την ημέρα, η ζυγαριά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισε να γέρνει προς τη μεριά των Βρετανών.

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋

Ψιλόβρεχε κι ο ήλιος ακόμη δεν είχε βγει πάνω από τα υψώματα της Γαλλίας, όταν ο αγγελιαφόρος έφτασε με τη μοτοσυκλέτα του έξω από τη σκηνή του στρατηγού διοικητή Ewald von Kleist. Ο στρατηγός πήρε τον κλειστό φάκελο από τον στρατιώτη, τον άνοιξε, έβαλε το μονόκλ στο δεξί μάτι του και διάβασε προσεκτικά: «Σταματήστε κάθε δραστηριότητα», έγραφε το τηλεγράφημα που ερχόταν από τον ίδιο τον Χίτλερ. Ο στρατηγός ταράχτηκε. Σκούπισε το νοτισμένο μέτωπό του και ζήτησε από τον στρατιώτη αγγελιαφόρο να περιμένει. Μπήκε στη σκηνή του και έγραψε λιτά σ’ ένα χαρτί: «Επαναλάβατε την διαταγή». Βγήκε, έκλεισε τον φάκελο και τον παρέδωσε στον στρατιώτη, που ήδη είχε βάλει μπροστά την R12 BMW του και περίμενε με αγωνία.

Λίγα μέτρα πιο κάτω ο στρατηγός Heinz Guderian, ο «Γρήγορος Heinz» ενημερώνεται για το τηλεγράφημα του Χίτλερ και δίνει διαταγή να σβήσουν οι μηχανές των «πάντσερ». Λίγες ώρες αργότερα η διαταγή του Χίτλερ επαναλαμβάνεται λιτά με ύφος που δεν επιδέχεται αντίρρηση: «Παραμείνατε στις θέσεις σας. Περιμένετε νεότερη διαταγή». Οι δυο στρατηγοί κοιτάζονται με νόημα, ο ένας σκύβει στο αφτί του άλλου και ψιθυρίζει: «Δεν είναι εποχή για στρατοδικεία», λέει και βγάζει το σκληρό πηλήκιο με τον αετό και τις δάφνες, χαϊδεύει το κεφάλι του και προστάζει σιγανά, να μην τον ακούσει η Ιστορία και ταραχτεί: «Πείτε στους στρατιώτες να ξεκουραστούν»!

Το ημερολόγιο δείχνει 24 Μαΐου του 1940 πρωί και μόλις η ζυγαριά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έχει αρχίσει να γέρνει προς τη μεριά των Βρετανών. Τα τεθωρακισμένα του «Γρήγορου Heinz» έχουν διασχίσει σχεδόν ολόκληρη τη Γαλλία δίχως στάση κι έχουν φθάσει 18 χιλιόμετρα έξω από τη Δουνκέρκη, όπου βρίσκεται εγκλωβισμένος και τρομαγμένος σχεδόν ολόκληρος ο βρετανικός στρατός πεζικού. Αγγλοι, Γάλλοι και Βέλγοι στρατιώτες ευελπιστούν σ’ ένα θαύμα για να τους σώσει. Μπροστά φουρτουνιασμένη θάλασσα και πίσω μανιασμένα «πάντσερ» και πάνοπλες γερμανικές στρατιές. Και το θαύμα έρχεται από τον ίδιο τον Χίτλερ και τον διστακτικό στρατάρχη του Gerd von Rundstedt.

Το τηλεγράφημα του Χίτλερ που θα διατάξει προέλαση ξανά θα έρθει τρεις μέρες μετά, όταν θα είναι πια πολύ αργά για τους Γερμανούς, εισβάλλουν στην έρημη Δουνκέρκη, που θα την αναλάβει πια η γραφίδα του Ιστορικού και οι διηγήσεις όσων έζησαν εκείνες τις μέρες του Μαΐου. Κατά τη διάρκεια εκείνης της παύσης της προέλασης των Γερμανών, ο επικεφαλής των βρετανικών δυνάμεων λόρδος John Gort και το Α' Γαλλικό σώμα εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία και, με σύμμαχο τον καιρό που εμπόδιζε τα μαχητικά της Luftwaffe να πετάξουν, κατάφεραν να οχυρώσουν τα περίχωρα της Δουνκέρκης.

Πώς το έκανε αυτό ο Χίτλερ;

Και το ερώτημα φθάνει άμεσα: Αφησε ο Χίτλερ εσκεμμένα τους Αγγλους να διαφύγουν; Θεωρία συνωμοσίας και ανοησία, απαντούν οι μελετητές των γεγονότων της εποχής. Δεν έχει νόημα κάτι τέτοιο. Η σύλληψη της μεγαλύτερης δύναμης του καλά εκπαιδευμένου Βρετανικού Στρατού θα παρείχε ένα δυνατό διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια των Γερμανών. Ακόμη να σημειωθεί πως, μόνο μία από τις δύο γερμανικές μονάδες κρούσης που προέλαυναν σταμάτησε και μοναχά για δύο ημέρες. Από την άλλη η γερμανική αεροπορία σφυροκοπούσε την περιοχή ανηλεώς.

Επίσης, υπάρχει μια απολύτως επαρκής εξήγηση για τη διαταγή του Χίτλερ. Οι γερμανικές τεθωρακισμένες δυνάμεις είχαν πιεστεί έπειτα από μακρά περίοδο μαχών και χρειάζονταν ξεκούραση ώστε να ανακάμψουν και να προετοιμαστούν για το επόμενο στάδιο της εκστρατείας, που αντικειμενικός σκοπός ήταν το Παρίσι. Επιπλέον, ο διοικητής της Luftwaffe, Hermann Göring, επέμενε ότι τα αεροπλάνα του θα μπορούσαν να εξοντώσουν τα απομεινάρια των περικυκλωμένων συμμαχικών δυνάμεων. Οπως και να έχουν τα πράγματα ένα είναι το δεδομένο που δεν αμφισβητείται: Η απόφαση να σταματήσουν τα τεθωρακισμένα ήταν μοιραίο λάθος που βοήθησε τους Βρετανούς, δίνοντάς τους χρόνο να αποχωρήσουν. Μια θεωρία συνωμοσίας δεν μπορεί από μόνη της να απαντήσει στο πως σκέφτηκαν ο Χίτλερ και οι στρατηγοί του για να εκδώσουν τέτοια διαταγή.

Το κλειδί της εκκένωσης

Τα μικρά σκάφη και η κινητοποίηση των ιδιοκτητών τους ήταν το μέσον που διέφυγαν Αγγλοι, Γάλλοι και λοιποί σύμμαχοι στρατιώτες από τις δαγκάνες της μέγγενης των Γερμανών Ηταν περισσότερα από 700 ιδιόκτητα πλοία που συμμετείχαν στην εκκένωση, συμπεριλαμβανομένων μηχανοκίνητων σκαφών, ιστιοπλοϊκών και ρυμουλκούμενων λέμβων. Επίσης στην αποστολή διάσωσης πήραν μέρος και αλιευτικές μηχανότρατες, μαούνες σκουπιδιών, κρουαζιερόπλοια αναψυχής και πυροσβεστικοί λέμβοι. Η περιορισμένη χωρητικότητά τους για επιβάτες αντισταθμίστηκε από το πλεονέκτημα της χαμηλής καρίνας που τους επέτρεψε να πλησιάσουν στην ξηρά για να παραλάβουν τους στρατιώτες. Επίσης πρέπει να τονιστεί ο εξαιρετικός ενθουσιασμός των πολιτών στο κάλεσμα για να σώσουν τον πολιορκημένο στρατό.

Χρόνια αργότερα ο Winston Churchill θα γράψει στα απομνημονεύματά του για το γεγονός: «Η πεποίθηση του Χίτλερ ότι η γερμανική αεροπορία θα καθιστούσε αδύνατη τη διαφυγή και ως εκ τούτου έπρεπε να κρατήσει τις τεθωρακισμένες μονάδες του για την τελική φάση της εκστρατείας μπορεί να ήταν λάθος, αλλά είχε λογική βάση». Πραγματικά, όπως σημειώνει ο Churchill τρείς ήταν οι παράγοντες που διέψευσαν τις προσδοκίες του Χίτλερ. Πρώτον ο ακατάπαυστος βομβαρδισμός των Γερμανών δεν είχε αποτέλεσμα αφού οι βόμβες βυθίζονταν στην μαλακή άμμο που απορροφούσε τις εκρήξεις τους, δεύτερον η μαχητικότητα των Βρετανικών αεροσκαφών που έπληξαν σοβαρά τη δραστηριότητα της Luftwaffe και τρίτον η «Αρμάδα των Κωνώπων», τα μικρά πλοιάρια που διέσχιζαν ασταμάτητα την Μάγχη και περισυνελλέγαν τους στρατιώτες από τις ακτές.

Ηταν μια νίκη!

Στις 14:23 της 4ης Ιουνίου το Ναυαρχείο ανακοίνωσε ότι η επιχείρηση «DYNAMO» είχε ολοκληρωθεί. Στην Αγγλία είχαν αποβιβαστεί περισσότεροι από 338.000 Βρετανοί και σύμμαχοι στρατιώτες. «Οφείλουμε να μην προσδώσουμε σε αυτή τη διάσταση τα χαρακτηριστικά μίας νίκης. Οι πόλεμοι δεν κερδίζονται με εκκενώσεις. Ωστόσο πρέπει να επισημάνουμε αυτή η διάσωση ήταν μία νίκη», είπε ο Churchill εκθέτοντας τα γεγονότα στο κοινοβούλιο. Η Ιστορία κατέγραψε μια λάθος διαταγή, μια επική εκκένωση και η σκυτάλη πέρασε στους συνωμοσιολόγους: «Αν ο Χίτλερ είχε αιχμαλωτίσει τον Βρετανικό στρατό…» Αν!

Πηγές: Forgotten Voices: Dunkirk του Joshua Levine (Ebury - 2011), Dunkirk: Fight to the Last Man από τον Hugh Sebag-Montefiore (Penguin - 2007), Ουίνστον Τσώρτσιλ Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (Γκοβόστη 2010).

Διαβάστε ακόμη