Τροχαία: Αυξάνονται τα ατυχήματα με εμπλοκή ηλικιωμένου παράλληλα με τη γιγάντωση του δημογραφικού - Οι προτάσεις των ειδικών

Το μείζον ζήτημα της οδήγησης από ηλικιωμένα άτομα έφερε ξανά στη δημόσια συζήτηση, το τραγικό τροχαίο που συνέβη το μεσημέρι της Τετάρτης στο Νέο Ψυχικό, όταν μία 88χρονη έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου της με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο οδηγός μιας μοτοσικλέτας και να τραυματιστούν τέσσερα άτομα, τα δύο εκ των οποίων σοβαρά.

Ο ισχύων Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) ορίζει ότι η άδεια οδήγησης παύει να ισχύει στα 65 χρόνια. Από την ηλικία αυτή και μετά, οι οδηγοί πρέπει να ανανεώνουν το δίπλωμά τους ανά τριετία περνώντας από ιατρικές εξετάσεις, ενώ μετά τα 80 χρόνια η ανανέωση πρέπει να γίνεται ανά δύο έτη. Οι ιατρικές ειδικότητες, από τους οποίους πρέπει να εξεταστούν οι μεγάλης ηλικίας οδηγοί είναι τέσσερις: παθολόγος, οφθαλμίατρος, ωτορινολαρυγγολόγος και νευρολόγος.

Ο νέος ΚΟΚ, ο οποίος αναμένεται το προσεχές διάστημα να κατατεθεί στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση, δεν περιλαμβάνει αλλαγές σε αυτό το ζήτημα, ενώ σε διεθνές επίπεδο, όπως επισημαίνουν οι συγκοινωνιολόγοι, δεν υπάρχει πλαφόν στην ηλικία οδήγησης ώστε μετά από κάποια ηλικία οι οδηγοί να απαγορεύεται να οδηγούν και να πρέπει να παραδώσουν το δίπλωμά τους.

Στο πλαίσιο αυτό και η πρόσφατη προσπάθεια της Ευρωπαικής Επιτροπής για αυστηροποίηση των ιατρικών εξετάσεων και εκκίνηση της συζήτησης για ενδεχόμενη επανάληψη των πρακτικών εξετάσεων οδήγησης ύστερα από μία ηλικία, έπεσε στο κενό με τους υπουργούς Μεταφορών ορισμένων κρατών να κάνουν λόγο για διακριτική συμπεριφορά και ηλικιακό ρατσισμό θεωρώντας ότι δεν μπορεί να αποφανθεί κανείς οριζόντια ως προς το πότε κάποιος θα πρέπει να ...κρεμάσει τα κλειδιά του αυτοκινήτου του.

Αλλά και η θέσπιση της επανεξέτασης των πρακτικών ικανοτήτων των ηλικιωμένων οδηγών το 2018 στην Ελλάδα έπαψε να ισχύει και αντικαταστάθηκε αποκλειστικά από ιατρικές εξετάσεις με νεότερες διατάξεις του ΚΟΚ.

Γεγονός είναι, πάντως, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες δεν ακολουθούν τον ρυθμό μείωσης των θυμάτων από τροχαία των υπολοίπων ηλικιών εξακολουθώντας να χαρακτηρίζονται από αυξημένο αριθμό νεκρών. Μόνο το 2022 σκοτώθηκαν σε τροχαία 103 άνθρωποι ηλικίας 65 ετών και άνω με τον αριθμό των θυμάτων να είναι σταθερά πάνω από 90 όλα τα χρόνια από το 2012 και μετά. Στους αριθμούς αυτούς περιλαμβάνονται μόνον οι οδηγοί και όχι άλλα θύματα τροχαίων, πολλά εκ των οποίων είναι άνθρωποι άνω των 65 ετών, οι οποίοι άλλωστε συγκαταλέγονται και στους πλέον ευάλωτους χρήστες των οδών.

Αν και η ηλικία από μόνη της δεν οδηγεί αυτομάτως σε μη ασφαλή κυκλοφοριακή συμπεριφορά, καθώς οι άνθρωποι γερνούν, εμφανίζονται λειτουργικοί περιορισμοί και διαταραχές, όπως μειωμένες οπτικές ή ακουστικές ικανότητες, αυξημένοι χρόνοι αντίδρασης, δυσκολίες προσοχής, κλπ. Για παράδειγμα μελέτες και έρευνες σύγκρουσης έχουν δείξει ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία οδηγοί έχουν ιδιαίτερα προβλήματα με τη στροφή αριστερά στις διασταυρώσεις, κάτι που εξηγείται από το γεγονός ότι οι διασταυρώσεις είναι περίπλοκες καταστάσεις κυκλοφορίας που συνεπάγονται πίεση χρόνου και την ανάγκη διαίρεσης της προσοχής μεταξύ διαφόρων καθηκόντων.

Γερνά ο πληθυσμός, άρα και οι οδηγοί

Για αύξηση των ατυχημάτων, στα οποία εμπλέκονται ηλικιωμένοι οδηγοί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό κάνει λόγο και ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Γιώργος Γιαννής: «Είναι ένα φαινόμενο πανευρωπαικό. Ο αριθμός των θυμάτων αυξάνεται ακολουθώντας την πορεία του δημογραφικού και την αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων οδηγών», επισημαίνει στο «Εθνος».

Εξηγεί μάλιστα ότι αυτό συμβαίνει στη χώρα μας παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία είναι σχετικά πιο αυστηρή ελέγχοντας την κατάσταση των οδηγών κάθε 2 – 3 χρόνια και έχοντας προσθέσει την ειδικότητα του νευρολόγου.

Ωστόσο σαφής εικόνα για την ποιότητα των εξετάσεων, στις οποίες υποβάλλονται όσοι επιθυμούν να ανανεώσουν το δίπλωμά τους και την πιστότητα των αποτελεσμάτων τους δεν υπάρχει, καθώς ύστερα και από την κατάργηση των Δευτεροβάθμιων Επιτροπών Υγείας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αυτό δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί.

Σε κάθε περίπτωση, όπως εξηγεί και ο κ. Γιαννής, η ηλικία δεν είναι το μοναδικό κριτήριο για την ικανότητα οδήγησης. «Δε σημαίνει απαραιτήτως ότι οδηγοί 60 ή και 50 ετών είναι μετά βεβαιότητας διαυγέστεροι και πιο ασφαλείς στο δρόμο», αναφέρει. Και εξηγεί: «Λέμε στην Ευρώπη ότι έχουμε δύο κατηγορίες ηλικιωμένων συνοδηγών, όπως προκύπτει από αυτά που ζητούν κατά την ιατρική εξέταση οδηγών με την ίδια εικόνα: Αυτοί που ζητούν να παραμείνει ενεργό το δίπλωμα του οδηγού για να μη μαραζώσουν στο σπίτι και εκείνοι που φτάνουν να λένε <πάρτε>».

Σε επίπεδο αυστηροποίησης του θεσμικού πλαισίου, ο κ. Γιαννής προτείνει να αναφερεται με σαφήνεια στη νομοθεσία ότι από μία ηλικία και μετά, για παράδειγμα από τα 75 έτη, ο οδηγός θα μπορεί να κινείται μόνο μέρα και σε μια ακτίνα 50 χλμ από το σπίτι του, δηλαδή σε γνωστές διαδρομές: «Περίπου ό,τι συστήνουμε και στους νέους οδηγούς», τονίζει ο κ. Γιαννής.

Οι προτάσεις

Ως ένα πρόσθετο δίχτυ ασφαλείας, όχι μόνο για τους μεγαλύτερους, αλλά για το σύνολο των οδηγών, ο ίδιος προτείνει τη χρήση εφαρμογής τηλεματικής, την οποία χρησιμοποιούν ασφαλιστικές εταιρίες και στην Ελλάδα. «Πρόκειται για μια εφαρμογή, η οποία ύστερα από κάποιες διαδρομές σου λέει πόσο καλός οδηγός είσαι και μάλιστα μετά τα αποτελέσματα, μπορείς να έχεις και κάποια μπόνους από τις εταιρίες. Αν μια εφαρμογή τηλεματικής γινόταν υποχρεωτική, θα βλέπαμε με αντικειμενικούς όρους την ικανότητα οδήγησης και αυτό θα μπορούσε να οδηγεί και σε αδυναμία ασφάλισης οχήματος που οδηγεί ο συγκεκριμένος οδηγός», εξηγεί.

Τη σύνδεση του ΑΜΚΑ με το μητρώο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών προκειμένου να καθίσταται σαφής η κατάσταση της υγείας ενός οδηγού και το εάν παίρνει φάρμακα, τα οποία μπορεί να τον επηρεάσουν στην οδήγηση, προτείνει ο πρόεδρος των εκπαιδευτών οδήγησης Δυτικής Αττικής και αντιπρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Νίκος Γρέντζελος: «Στη Γερμανία τα διπλώματα δε λήγουν ποτέ, αλλά γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή ποιός μπορεί να κάθεται πίσω από ένα τιμόνι και ποιός όχι», λέει.

Προσθέτει ότι ζήτημα ασφαλείας δεν προκύπτει αποκλειστικά από ηλικιωμένα άτομα: «Τα ποσοστά συνταγογράφησης ηρεμιστικών και αντικαταθλιπτικών είναι μεγάλα. Η λήψη τους δε φαίνεται κάπου και οι άνθρωποι αυτοί όποια ηλικία κι αν έχουν μπορεί να συνεχίζουν να οδηγούν κανονικά, ενώ τα αντανακλαστικά τους μπορεί να είναι σημαντικά μειωμένα».

Ο κ. Γρέντζελος προσθέτει, πάντως, ότι και το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο προβλέπει τη δυνατότητα ανανέωσης διπλώματος σε ηλικιωμένους με ...αστερίσκους: «Πολλοί γιατροί το εφαρμόζουν – κυρίως οφθαλμίατροι - αναγράφοντας συγκεκριμένους κωδικούς στην άδεια οδήγησης. Οι κωδικοί αυτοί μπορεί να ορίζουν για παράδειγμα ότι ο κάτοχος του διπλώματος δεν επιτρέπεται να οδηγεί νύχτα ή να οδηγεί σε αυτοκινητόδρομο», καταλήγει.

Διαβάστε ακόμη

Άλλη μια νύχτα τρόμου και δονήσεων στις Κυκλάδες: Εννιά σεισμικές δονήσεις άνω των 4 Ρίχτερ τα ξημερώματα

Ο κρυφός στόχος Τραμπ στη Γάζα - «Εκτός πραγματικότητας η τοποθέτησή του» εξηγεί διεθνολόγος του ΠΑΜΑΚ

Τροχαία: Αυξάνονται τα ατυχήματα με εμπλοκή ηλικιωμένου παράλληλα με τη γιγάντωση του δημογραφικού - Οι προτάσεις των ειδικών

Καταγγελία εκπαιδευτικών στον Άλιμο: Ξέμειναν από χαρτί για τα διαγωνίσματα των μαθητών στα σχολεία

ΠΑΣΟΚ - ΣΥΡΙΖΑ: Έντονες τριβές για την προανακριτική για το «μπάζωμα» στα Τέμπη και την πρόταση δυσπιστίας προς την κυβέρνηση