Έρευνα ΕΒΕΘ: Απαισιόδοξοι καταναλωτές και επιχειρήσεις

Προβληματισμένοι και απαισιόδοξοι οι πολίτες στον Νομό Θεσσαλονίκης εν μέσω της συνεχιζόμενης επιδημίας του κορονοϊού, ενώ την ίδια στιγμή είναι εξαιρετικά απαισιόδοξοι για την ανεργία, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία πιστεύει πως θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Τα στοιχεία αναδεικνύονται από το Βαρόμετρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έπειτα από έρευνα τον Σεπτέμβριο του 2020 σε συνολικό δείγμα 1.500 (800 επιχειρήσεων και 700 καταναλωτών). Την ίδια στιγμή, ο «Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία» στο Νομό Θεσσαλονίκης εξακολουθεί να βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος, εμφανίζοντας όμως σημαντική βελτίωση σε σχέση με τον Μάρτιο του 2020. Ο συγκεκριμένος δείκτης βρέθηκε στο χειρότερο επίπεδο τον Μάρτιο του 2020 από την καθιέρωση των μετρήσεων του Βαρόμετρου τον Μάρτιο του 2009, αλλά εμφάνισε σημαντική ανάκαμψη τον Σεπτέμβριο του 2020 (από -41 στο -25 σήμερα). Καταναλωτές και κορονοϊός Η υγεία των συγγενικών προσώπων και τα οικονομικά του νοικοκυριού εξακολουθούν να αποτελούν τους βασικούς λόγους ανησυχίας των πολιτών σχετικά με την πανδημία του κορωνοϊού, ενώ η προσωπική τους υγεία τους ανησυχεί σε σαφώς μικρότερο βαθμό. Συνολικά, 6 στους 10 πολίτες ανησυχούν «Πολύ» ή «Αρκετά» για την υγεία των δικών τους (62% σε σύγκριση με 70% τον Ιούλιο) ή για τα οικονομικά του νοικοκυριού τους (60% σε σύγκριση με 58% τον Ιούλιο), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ανησυχίας για την προσωπική τους υγεία είναι 42% (σε σύγκριση με 45% τον Ιούλιο). Ανησυχία (30%) και ανασφάλεια (28%) είναι τα δύο κυρίαρχα συναισθήματα που προκαλεί ο κορονοϊός στους πολίτες με βάση τα στοιχεία της έρευνας. Ακολουθούν ο φόβος (14%), η απογοήτευση (14%), η οργή (13%) και η απαισιοδοξία (9%) με σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τον Ιούλιο (ήταν 10%, 7% και 4% αντίστοιχα), ενώ υποχωρούν σημαντικά συναισθήματα όπως η ελπίδα (7% από 10% τον Ιούλιο) και η αισιοδοξία (6% από 11% τον Ιούλιο). Το δεύτερο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού φαίνεται ότι οδηγεί σημαντικό μέρος των πολιτών στην κοινωνική αποστασιοποίηση, καθώς το 28% δηλώνουν ότι συνεχίζουν να αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές για μεγάλο χρονικό διάστημα (σε σύγκριση με 20% τον Ιούλιο και 24% τον Ιούνιο), ενώ το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι η κοινωνική τους ζωή και συμπεριφορά δεν επηρεάστηκε καθόλου εξακολουθεί να βρίσκεται καθηλωμένο στο 16%, όσο και το προηγούμενο διάστημα. Σχεδόν 7 στους 10 ερωτηθέντες (69%) δηλώνουν ότι έχουν μειώσει τις επισκέψεις τους στην αγορά και τα εμπορικά καταστήματα σε σχέση με την χρονική περίοδο πριν την πανδημία του κορονοϊού. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί στις κυλιόμενες έρευνες του ΕΒΕΘ για τις συνέπειες από την πανδημία του κορονοϊού. Μάλιστα, όταν οι καταναλωτές καλούνται να καταγράψουν τους λόγους που τους οδήγησαν στην μείωση των επισκέψεων στην αγορά, αναφέρουν μεν ως βασικό λόγο τον φόβο για την υγεία λόγω του κορονοϊού (44% αλλά σημαντικά χαμηλότερα από το αντίστοιχο ποσοστό (58%) που είχε καταγραφεί τον Ιούλιο), αναφέρουν όμως στη συνέχεια την μείωση του διαθέσιμου εισοδήματός τους (24% από 15% τον Ιούλιο) και τον φόβο/επιφύλαξη για την εξέλιξη των οικονομικών (22% από 15% τον Ιούλιο). Αθροιστικά, οι λόγοι που σχετίζονται με τα οικονομικά φθάνουν στο 46% και αποτελούν πλέον τις βασικές αιτίες αποχής από την αγορά. Ψώνια από το ίντερνετ Ενισχυμένες είναι οι αγορές μέσω διαδικτύου από την πανδημία του κορονοϊού, καθώς το 30% των καταναλωτών στον Νομό Θεσσαλονίκης δηλώνουν ότι έχουν αυξήσει τις διαδικτυακές αγορές τους έναντι 11% που δηλώνουν ότι τις έχουν μειώσει ενώ το 52% δηλώνουν ότι δεν έχει υπάρξει κάποια αξιόλογη μεταβολή. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το ότι μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών προβλέπουν ότι το επόμενο διάστημα οι αγορές τους για διάφορες κατηγορίες προϊόντων θα μειωθούν σε σχέση με την περίοδο πριν την πανδημία του κορονοϊού: Κατά 42% σε προϊόντα ένδυσης/υπόδησης (31% τον Ιούλιο), 40% σε προϊόντα τεχνολογίας και οικιακές συσκευές (20% τον Ιούλιο) και 50% σε σημαντικές αγορές όπως αυτοκίνητα, έπιπλα κτλ (23% τον Ιούλιο). Σταθερά μειώνεται το ποσοστό των πολιτών που θεωρούν τα περιοριστικά μέτρα που έχει λάβει μέχρι σήμερα η πολιτεία για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού αναγκαία. Σήμερα το ποσοστό αυτό καταγράφεται στο 57% έναντι 78% τον Ιούλιο, 79% τον Ιούνιο και 87% τον Μάρτιο. Παράλληλα, ενισχύεται σημαντικά το ποσοστό όσων θεωρούν τα περιοριστικά μέτρα υπερβολικά ή πολύ αυστηρά (22% σήμερα, έναντι 11% τον Ιούλιο, 15% τον Ιούνιο και 7% τον Μάρτιο) αλλά και το ποσοστό όσων τα θεωρούν χαλαρά ή ανεπαρκή (16% σήμερα, από 8% τον Ιούλιο, 4% τον Ιούνιο και 5% τον Μάρτιο). Ταυτόχρονα, αυξάνεται ακόμα περισσότερο το ποσοστό όσων θεωρούν ότι η ανταπόκριση των πολιτών στα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού είναι μέτρια (51% σήμερα, έναντι 46% τον Ιούλιο και 33% τον Ιούνιο) και μειώνεται ακόμα περισσότερο το ποσοστό όσων θεωρούν την ανταπόκριση των πολιτών ικανοποιητική (30% σήμερα από 37% τον Ιούλιο και 60% τον Ιούνιο). Η ακύρωση ή αναβολή σημαντικών γεγονότων όπως ταξίδια, κοινωνικές εκδηλώσεις κτλ αποτελούν την πιο συχνή συνέπεια της πανδημίας του κορονοϊού στην ζωή των πολιτών (40%), ενώ το 29% δηλώνουν ότι έχει μειωθεί το εισόδημά τους. Είναι εντυπωσιακό ότι ενώ σε όλη την προηγούμενη περίοδο το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι έχουν αντιληφθεί κρούσμα του κορονοϊού στον κοινωνικό τους περίγυρο κυμαίνονταν μεταξύ 2% και 3%, στην έρευνα του Σεπτεμβρίου το ποσοστό αυτό υπερδιπλασιάστηκε (6%). Για πρώτη φορά στην σειρά των κυλιόμενων μετρήσεων του ΕΒΕΘ στους καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης σχετικά με τις επιπτώσεις από την πανδημία του κορονοϊού, η πλειοψηφία (55%) θεωρούν ότι τα μέτρα στήριξης πολιτών και επιχειρήσεων που έχει ανακοινώσει μέχρι σήμερα η πολιτεία είναι ανεπαρκή και αναποτελεσματικά (από 40% τον Ιούλιο, 38% τον Ιούνιο και 26% τον Μάρτιο), ενώ στον αντίποδα μόλις το 31% τα θεωρούν επαρκή και αποτελεσματικά (από 46% τον Ιούλιο, 47% τον Ιούνιο και 57% τον Μάρτιο). Την ίδια στιγμή ενισχύεται το – ήδη υψηλό – ποσοστό των καταναλωτών που θεωρούν «Πολύ» ή «Αρκετά» ικανοποιητική την εφαρμογή των μέτρων προστασίας για τον κορονοϊό από τα εμπορικά καταστήματα και τα super market: βρίσκεται σήμερα στο 77%, έναντι 68% τον Ιούλιο και 67% τον Ιούνιο. Αντίθετα, σταθερά αρνητική είναι η αντίστοιχη εικόνα για την εφαρμογή των μέτρων προστασίας για τον κορωνοϊό από τα καφέ – μπαρ και τις επιχειρήσεις εστίασης: 50% των καταναλωτών την θεωρούν «Καθόλου» ή «Λίγο» ικανοποιητική (όσο και τον Ιούλιο), έναντι 39% που την θεωρούν «Πολύ» και «Αρκετά» ικανοποιητική (όσο και τον Ιούλιο επίσης). Η πλειοψηφία των πολιτών αναμένει επιστροφή σε κανονικούς ρυθμούς ζωής –όπως πριν την πανδημία του κορονοϊού– κάποια στιγμή μέσα στο 2021, ενώ το 40% θεωρεί ότι αυτό θα συμβεί είτε από το 2022 και μετά (26%), είτε και ποτέ (14%), ενώ μόλις το 4% αναμένει επαναφορά στην κανονικότητα μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Τέλος, σε σχέση με τα μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό που εφαρμόζουν οι πολίτες στην καθημερινότητά τους, εμφανίζεται αξιόλογη μεταβολή στην χρήση μάσκας σε κοινόχρηστους/δημόσιους χώρους (64% δηλώνουν ότι το εφαρμόζουν πάντα, έναντι 46% τον Ιούλιο), αποφυγή κοινωνικών επαφών (19% δηλώνουν ότι το εφαρμόζουν πάντα, έναντι 27% τον Ιούλιο) και στην χρήση μάσκας στο supermarket (82% το εφαρμόζουν πάντα, έναντι 82% τον Ιούλιο). Επιχειρήσεις και COVID-19 Οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα, κλήθηκαν να αξιολογήσουν μια σειρά από μέτρα στήριξης της απασχόλησης και των επιχειρήσεων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Όλες οι παρεμβάσεις – μέτρα αξιολογήθηκαν από μέτρια ως αρκετά σημαντικά, με υψηλότερη αξιολόγηση στο μέτρο της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, επαγγελματίες και αγρότες για το 2021. Ακολουθούν το πρόγραμμα επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών 100.000 θέσεων εργασίας για έξι μήνες, η μείωση κατά τρεις μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων ιδιωτικού τομέα για το 2021, ο τρίτος κύκλος της επιστρεπτέας προκαταβολής και η επέκταση για έξι μήνες του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στις μεταφορές, στον καφέ, στα μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους και στις τουριστικές υπηρεσίες. Σε χαμηλότερο επίπεδο αξιολογήθηκαν οι υπεραποσβέσεις 200% για ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου για τρία έτη (2021 – 2023) και η επέκταση του προγράμματος «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» και της δυνατότητας αναστολής συμβάσεων έως το 2021. Σε σχέση με τις επιπτώσεις από την πανδημία του κορονοϊού, 8 στις 10 περίπου επιχειρήσεις του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν μείωση του κύκλου εργασιών τους εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, ενώ το 52% θεωρούν ανεπαρκή και αναποτελεσματικά τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων που έχει λάβει μέχρι σήμερα η πολιτεία λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, έναντι 39% που τα θεωρούν επαρκή και αποτελεσματικά. Το 87% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι τους απασχολεί «Πολύ» (69%) ή «Αρκετά» (18%) το ενδεχόμενο ενός νέου lockdown στην αγορά το επόμενο χρονικό διάστημα εξαιτίας της συνεχιζόμενης πανδημίας του κορονοϊού, αλλά μόνο το 33% δηλώνουν ότι έχουν εκπονήσει κάποιο σχέδιο ή έχουν προετοιμαστεί για την αντιμετώπιση ενός νέου lockdown στην αγορά. Τέλος, μόλις 1 στις 7 περίπου επιχειρήσεις (15%) δηλώνουν ότι έχουν ήδη επιστρέψει σε κανονικό επίπεδο λειτουργίας, ενώ η πλειοψηφία αναμένει επιστροφή στην κανονικότητα κάποια στιγμή μέσα στο 2021 και το 24% κάποια στιγμή από το 2022 και μετά, ενώ το 17% αδυνατεί να εκτιμήσει τον χρόνο επανόδου σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας της επιχείρησης.