Αυθαίρετα: Λήγει σήμερα η προθεσμία, ποια ακίνητα μένουν οριστικά εκτός τακτοποίησης

Σχολεία, αθλητικές εγκαταστάσεις, βρεφονηπιακοί σταθμοί αλλά και εκατοντάδες άλλα κτίρια του Δημοσίου και των δήμων από όλη την Ελλάδα, τα οποία έχουν αναγερθεί χωρίς οικοδομική άδεια ή έχουν άλλες υπερβάσεις κινδυνεύουν να παραμείνουν στο διηνεκές αυθαίρετα αλλά και αποκλεισμένα από κάθε είδους χρηματοδότηση για προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, ανακαίνισης, κλπ για την οποία προϋπόθεση είναι το κτίσμα να είναι νόμιμο.

Η αιτία είναι πως ένας μεγάλος αριθμός αυθαίρετων κτιρίων του Δημοσίου δεν έχουν υπαχθεί στο σχετικό νόμο τακτοποίησης και όπως όλα δείχνουν δε θα προλάβουν και να το κάνουν αφού η προθεσμία λήγει σήμερα με το υπουργείο Περιβάλλοντος να διαμηνύει σε όλους τους τόνους πως δεν εξετάζει περαιτέρω παράταση.

Το πρόβλημα είναι έντονο σε όλη την επικράτεια, από τον Εβρο μέχρι την Κρήτη, ενώ χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα Χανιά όπου προ τρετίας είχε διαπιστωθεί ότι το σύνολο των σχολείων ήταν αυθαίρετα σύμφωνα με το νόμο!

Την ίδια στιγμή πρόβλημα εντοπίζεται και στα ακίνητα που έχουν δηλωθεί ως εγγύηση δανεισμού από τις τράπεζες, τα οποία είναι αυθαίρετα και όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς οι ιδιοκτήτες τους με τα κοκκινισμένα δάνεια πιθανότατα δε θα έσπευδαν να τα νομιμοποιήσουν πληρώνοντας υψηλότατα πρόστιμα. Αποτέλεσμα είναι τα κτίρια αυτά ουσιαστικά να βγαίνουν εκτός συναλλαγής και η αξία τους να μειώνεται κατακόρυφα.

Σε αυτά τα κτίρια θα πρέπει να συνυπολογιστούν και τα χιλιάδες αυθαίρετα που ανήκουν σε ιδιώτες, οι οποίοι δεν έχουν αντιληφθεί ότι εντάσσονται στην κατηγορία 5 και ως εκ τούτου δεν έχουν σπεύσει να τα δηλώσουν καθώς μπορεί να διαθέτουν οικοδομική άδεια αλλά έστω και ελάχιστη απόκλιση σε κοινόχρηστο χώρο, αυτομάτως τα κατατάσσει στην πέμπτη κατηγορία.

Τα ζητήματα αυτά επισημαίνει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) σε νέα επιστολή που έστειλε η διοικούσα επιτροπή στην ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, με την οποία απευθύνει ύστατη έκκληση για παράταση στις προθεσμίες αυθαιρέτων τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους για τις προθεσμίες των νόμων 4495/2017 και 4178/2013 που λήγουν σήμερα, οι οποίες αφορούν τις δηλώσεις αυθαιρέτων. Παράλληλα ζητούν άμεσα συνάντηση με τον υπουργό Περιβάλλοντος, Κωστή Χατζηδάκη προκειμένου να τον ενημερώσουν για τις διαστάσεις του προβλήματος.

«Το ΤΕΕ, ως επίσημος τεχνικός σύμβουλος της κυβέρνησης, με βάση το θεσμικό του ρόλο, οφείλει και σας περιγράφει εκ νέου διά της παρούσας τις επιπτώσεις της λήξης των προθεσμιών και σας ζητούμε, εμφατικά και κατηγορηματικά, να ανακοινώσετε – σήμερα - παράταση στις προθεσμίες, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους και την έναρξη λειτουργίας της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου. Και αυτό διότι η επιμονή στην αυθαίρετα επιλεγείσα ημερομηνία της 30^ης Σεπτεμβρίου, μόνο προβλήματα δημιουργεί, χωρίς να επιλύει κανένα» επισημαίνεται στην επιστολή.

Πέραν της διάστασης απόψεων για την ουσία του προβλήματος μεταξύ ΤΕΕ και υπουργείου Περιβάλλοντος, αυτό το οποίο έχει στην κυριολεξία εξαγριώσει τον τεχνικό κλάδο σε όλη την επικράτεια είναι η πρόσφατη δήλωση του υφυπουργού Περιβάλλοντος, Δημήτρη Οικονόμου ότι η υπαγωγή των αυθαιρέτων στο ηλεκτρονικό σύστημα «είναι μια απλή διαδικασία που δεν κρατάει περισσότερα από 2 λεπτά».

Το ΤΕΕ σημειώνει ότι «απαξιώνει τη δουλειά των συναδέλφων μηχανικών, τον επιστημονικό τους ρόλο αλλά και την ίδια την εγκυρότητα της διαδικασίας της υπαγωγής, η οποία είναι έμπνευσης του υπουργείου» προσθέτοντας πως «τέτοιες δηλώσεις προκαλούν απίστευτο θυμό στους μηχανικούς, υποβαθμίζουν το επιστημονικό τους έργο, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν και απαξιώνουν τις αμοιβές τους» και καλούν σε ανάκληση κάθε τέτοιας αναφοράς της πολιτικής ηγεσίας.

Αλλωστε – όπως σημειώνουν - «το <γαϊτανάκι χωρίς τέλος> και ο <φαύλος κύκλος> των δηλώσεων αυθαιρέτων (εκφράσεις που έχει επιλέξει το ΥΠΕΝ) δεν αποτελούν ευθύνη των μηχανικών αλλά της Πολιτείας, που μπορεί να σταματήσει μόνο με την έναρξη λειτουργίας της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου και την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού».

Το ΤΕΕ στην επιστολή του προχωρεί στην καταγραφή μιας σειράς αδιεξόδων, τα οποία ήρθαν στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υπαγωγής αυθαιρέτων στο νόμο περί τακτοποίησης.

Ειδικά για τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5, για τα οποία η δυνατότητα τακτοποίησης λήγει οριστικά, το ΤΕΕ σημειώνει πως «με ευθύνη του υπουργείου, λόγω ελλιπούς επικοινωνίας», οι πολίτες σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν κατανοήσει ποια αυθαίρετα εντάσσονται στην κατηγορία 5, η προθεσμία υπαγωγής της οποίας λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου. Η εντύπωση ότι αφορά μόνο «βαριές αυθαιρεσίες» και «παντελώς αυθαίρετα» έχει καθησυχάσει τους πολίτες ότι το ακίνητό τους δεν ανήκει σε αυτήν.

Ωστόσο αυτό δεν ισχύει με βάση τις διατάξεις του νόμου σε πολλές περιπτώσεις μικρών οικημάτων, υπέρβασης μεγεθών κλπ, προειδοποιούν οι εκπρόσωποι του τεχνικού κλάδου. «Για να υπολογιστεί από μηχανικό η κατηγορία που εντάσσεται ένα αυθαίρετο, πρέπει πρώτα να ελεγχθεί λεπτομερειακά η ιδιοκτησία. Σε συνδυασμό με το ότι πολλοί ιδιοκτήτες δεν γνωρίζουν την έκταση των αυθαιρεσιών που υπάρχουν, ενδεχομένως ακίνητα να εμπίπτουν στην κατηγορία 5 και να χάσουν τη δυνατότητα υπαγωγής στον νόμο» σημειώνει το ΤΕΕ.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες των συγκεκριμένων ακινήτων θα μείνουν στον αέρα δεδομένου ότι τα ακίνητά τους δε θα μπορούν να πουληθούν, να μεταβιβαστούν αφού θα παραμένουν εκτός κάθε συναλλαγής.

Προσθέτουν μάλιστα ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα αδιεξόδου που θα δημιουργηθεί με τη λήξη της προθεσμίας (και η οποία χρειάζεται γενικότερη νομοθετική ρύθμιση) είναι τα ακίνητα που, παρά τα σχέδια της άδειας δόμησης, στην πράξη έχουν τοποθετηθεί εξαρχής εντός δημόσιου κοινόχρηστου χώρου (πχ πρασιά, πεζοδρόμιο κλπ) έστω και κατά 10 εκατοστά. Με τη λήξη της σημερινής προθεσμίας όλα τα ακίνητα αυτά (που πιθανόν δεν είναι γνωστή σε κανέναν η παρατυπία, αν δεν έχει κάνει μηχανικός επί τούτου μέτρηση και αυτοψία) τίθενται αυτόματα εκτός κάθε συναλλαγής από την 1η Οκτωβρίου 2020.

Ακίνητα Δημοσίου

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το ΤΕΕ, δεν έχει ολοκληρωθεί η δήλωση αυθαιρέτων στα ακίνητα του Δημοσίου και των ΟΤΑ.

Το πρόβλημα είναι γνωστό στον τεχνικό κλάδο εδώ και δεκαετίες, καθώς εκατοντάδες ακίνητα του δημοσίου έχουν χτιστεί χωρίς άδεια δόμησης ή με ειδικές διατάξεις και ενδεχομένως θεωρούνται, πλέον, αυθαίρετα κατηγορίας 5, με ειδικές ευνοϊκές διαδικασίες υπαγωγής. Ωστόσο, η έλευση της καταληκτικής προθεσμίας, θα οδηγήσει αυτόματα στον αποκλεισμό αυτών των ακινήτων του Δημοσίου, ως μη νομίμως υφιστάμενα, από κάθε πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, ανακαίνισης, αναβάθμισης κλπ, όπως ενδεικτικά προγράμματα ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης, στατικής επάρκειας - ανθεκτικότητας κλπ.

Το ζήτημα αυτό μάλιστα θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο για τα ακίνητα, τα οποία η Πολιτεία προγραμματίζει να ενταχθούν τόσο στο τρέχον όσο και στο νέο ΕΣΠΑ αλλά και στο Ταμείο Ανάκαμψης, «διακινδυνεύοντας την ουσία μιας πολιτικής που το ίδιο το υπουργείο προωθεί και δημιουργώντας ανυπέρβλητα προβλήματα σε φορείς του Δημοσίου».

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με στοιχεία από όλη την Ελλάδα, ένα τεράστιο ποσοστού κτιριακού αποθέματος, το οποίο στεγάζει υπηρεσίες του Δημοσίου κατατάσσεται στην κατηγορία των αυθαιρέτων, καθώς είναι κοινό μυστικό ότι πολλά κτίσματα έως τη δεκαετία του ΄80 χτίζονταν για λογαριασμό του Δημοσίου ακόμα και χωρίς οικοδομική άδεια.

Η συνήθης πρακτική ήταν όταν προέκυπτε ζήτημα για κάποιο συγκεκριμένο κτίριο (υπαγωγή σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, κλπ), το δημόσιο ή οι ΟΤΑ να προχωρούν στην τακτοποίησή του δεδομένου ότι η σχετική πλατφόρμα ήταν ανοιχτή όλα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο με τη λήξη της περιόδου πολλά κτίρια θα παραμείνουν αυθαίρετα και όπως σημειώνουν πηγές κοντά στην υπόθεση, το πιθανότερο είναι να χρειαστεί μία νομοθετική ρύθμιση στο μέλλον που θα τα εξαιρεί σε αντίθεση με αυτά των ιδιωτών, γεγονός όμως που μπορεί να δημιουργήσει νέα προβλήματα.

Γενικά και ειδικά προβλήματα που ανέδειξε η τακτοποίηση αυθαιρέτων για το σύνολο των ακινήτων

- Εκατοντάδες προβλήματα έχουν ήδη καταγραφεί στις περιοχές που επλήγησαν από τις πρόσφατες θεομηνίες στα νησιά του Ιονίου, στην Εύβοια και ιδίως στη Θεσσαλία. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάθε διαδικασία για δήλωση αυθαιρέτου είναι σχεδόν αδύνατο – πέρα από τις ανθρώπινες δυνάμεις - να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί υπό τις συνθήκες που ακόμη επικρατούν: οικίες και επαγγελματικά ακίνητα κατεστραμμένα, πλημμυρισμένα αρχεία, έλλειψη εξοπλισμού που καταστράφηκε κλπ.

- Υπάρχουν εκατοντάδες περιπτώσεις ακινήτων με μεγάλες υπερβάσεις δόμησης (αλλά και μικρότερες) που δεν υπάρχουν στο αρχείο του ιδιοκτήτη τα εγκεκριμένα – θεωρημένα από τις Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) σχέδια και το έγγραφο της οικοδομικής άδειας. Σε κάθε τέτοια περίπτωση απαιτείται η αναζήτηση και εύρεση των αντιγράφων από το αρχείο των ΥΔΟΜ που τους τελευταίους 4 μήνες τα χορηγούν μόνο κατόπιν ραντεβού που προγραμματίζονται μετά από 1,2 και 3 μήνες (αναλόγως περιοχής) λόγω των μέτρων που εφαρμόζονται έναντι της πανδημίας, ενώ νωρίτερα, επί 2μηνο, οι ΥΔΟΜ δεν δέχονταν κανέναν επισκέπτη. Ήδη το ΤΕΕ διαθέτει παραδείγματα που ενώ ζητήθηκαν από τις αρμόδιες ΥΔΟΜ σχέδια κλπ για εμπρόθεσμη δήλωση αυθαιρέτου, οι ΥΔΟΜ προγραμματίζουν ραντεβού για τον Οκτώβρη, μετά το πέρας της προθεσμίας. Δηλαδή ακόμη και σε περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες και οι μηχανικοί έκαναν εγκαίρως κάθε κίνηση για να συμμορφωθούν με το νόμο, οι ΥΔΟΜ δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν, με ευθύνη της Πολιτείας, λόγω των ειδικών μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας.

- Δεν έχει οριστικοποιηθεί ο δασικός χαρακτήρας δεκάδων χιλιάδων ακινήτων, καθώς η διαδικασία αναμόρφωσης των δασικών χαρτών, μέσω της συλλογής διοικητικών πράξεων συνεχίζεται. Το γεγονός αυτό στερεί και την δυνατότητα ένταξης τους στον Ν. 4495/2017. Τα ακίνητα που τυχόν αλλάξει ο χαρακτηρισμός τους ή δικαιωθούν οι πολίτες στις αντιρρήσεις που καταθέτουν, δεν θα μπορούν να δηλώσουν αυθαίρετο μετά το πέρας της προθεσμίας του νόμου 4495, καθώς δήλωση αυθαιρέτου σε δασική έκταση, όπως είναι χαρακτηρισμένη κάθε τέτοια περίπτωση, απαγορεύεται.

- Εκατοντάδες χιλιάδες δάνεια έχουν διατεθεί από τα τραπεζικά ιδρύματα της χώρας σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες του ΤΕΕ, με εγγύηση ακίνητα, τα οποία δεν έχουν ελεχγθεί για τη νομιμότητά τους όσον αφορά την πολεοδομική νομοθεσία και τις ειδικές ρυθμίσεις των νόμων 4178 και 4495.

Σε περίπτωση που αυτά αφορούν κτίρια κατηγορίας 5, τα ακίνητα αυτά καθίστανται ακίνητα εκτός συναλλαγής και η αξία τους (που έχει προϋπολογιστεί ως εγγύηση) μειώνεται κατακόρυφα, δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα τόσο στους δανειοδοτούμενους όσο και στους εγγυητές και τις τράπεζες.

Διαβάστε ακόμη

Ερευνητές ανέπτυξαν ακουστικά που μπορούν να εντοπίσουν πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ - Πώς λετουργούν

Κατά της διαγραφής Σαμαρά ο Καραμανλής: Η κριτική δεν αντιμετωπίζεται με πειθαρχικά μέτρα - Δεν με ενδιαφέρει η Προεδρία

Εορταστικό ωράριο 2024: Πότε ξεκινάει - Ποιες Κυριακές θα είναι ανοιχτά τα μαγαζιά

Σε τροχιά κλιμάκωσης ο πόλεμος στην Ουκρανία; Το επόμενο βήμα του Πούτιν, τα πυρηνικά και ο παράγοντας Τραμπ