Ένα παπούτσι πάνω από τον Παρθενώνα μάς θύμισε τις φορές που η Λίνα Μενδώνη δεν ήξερε, δεν έφταιγε και δεν λογοδότησε για τίποτα

Και ξαφνικά, τα timeline μας γέμισαν, το πρωί της Παρασκευής (16/05) με φωτογραφίες ενός γιγαντιαίου αθλητικού παπουτσιού πάνω από τον Παρθενώνα, καθώς και την επιγραφή «Feel Fast» αλλά και τις trademark, τρεις ρίγες εταιρείες αθλητικών ειδών – κολοσσού. Οι πιο καλοπροαίρετοι μπορεί να θεωρήσαμε προς στιγμήν -δεν είχαμε καν πιει καφέ ακόμα- ότι οι εικόνες στις οθόνες μας ήταν προϊόν ΑΙ. Πίνοντας την πρώτη γουλιά καφέ, και κοιτώντας πιο εξονυχιστικά αναρτήσεις και άρθρα, διαπιστώσαμε ότι, πράγματι, φωτεινά σμήνη drones πάνω από το κέντρο της Αθήνας, πραγματοποίησαν ένα διαφημιστικό show, στο οποίο -αναπόφευκτα- «πρωταγωνιστής» υπήρξε, τελικά, όχι η εταιρεία, αλλά το ιερό μνημείο της Ακρόπολης. Οι ώρες περνούσαν και ολοένα και περισσότερες πληροφορίες έρχονταν στο «φως».

Η υπουργός πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έσπευσε να δηλώσει πλήρη άγνοια. Μιλώντας στον ΣΚΑΪ, ισχυρίστηκε ότι «ήταν εξαιρετικά δυσάρεστο θέαμα» και υπογράμμισε ότι, για το συγκεκριμένο σόου, πως «δεν υπήρξε καμία έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού». Η  υπουργός τόνισε, ακόμα, ότι η διοίκηση του Ζαππείου, από όπου απογειώθηκαν τα drones, όφειλε να έχει ζητήσει άδεια από το ΥΠΠΟΑ, κάτι που — σύμφωνα με την ίδια — δεν συνέβη.

Τα γεγονότα, όμως, φαίνεται να διαψεύδουν τους ισχυρισμούς της υπουργού. Η εταιρεία Adidas Hellas δήλωσε ότι είχε λάβει όλες τις απαραίτητες άδειες, μέσω της Essence Mediacom και της DRNS Show Experience. Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας επιβεβαίωσε επίσημα ότι είχαν εκδοθεί όλα τα νόμιμα αδειοδοτικά έγγραφα, ενώ το ίδιο το Ζάππειο Ίδρυμα είχε αναρτήσει στη Διαύγεια απόφαση παραχώρησης εξωτερικού χώρου 200 τ.μ. για την εκδήλωση, με αντίτιμο μόλις 380 ευρώ.

Η κριτική προς την υπουργό ήταν δριμεία: το υπουργείο, από τη μία, απέρριψε, μερικές εβδομάδες πριν, αίτημα του Γιώργου Λάνθιμου για κινηματογράφηση στην Ακρόπολη, κι από την άλλη, έστω και χωρίς «επίσημη γνώση» της υπουργού, επιτρέπει, κάτω από τη μύτη του μία διαφήμιση με «σφήνα» τον Παρθενώνα. Πολλοί είδαν σε αυτό μια ακόμα απόδειξη του πολιτιστικού κυνισμού που χαρακτηρίζει τη θητεία της Μενδώνη ως υπουργού πολιτισμού η οποία, κάθε φορά που έρχεται αντιμέτωπη με την κατακραυγή, φαίνεται να «μη γνώριζε» τίποτα. Για τη Λίνα Μενδώνη, πάντα, φταίει κάποιος άλλος. Κι όμως, όλα φέρουν την υπογραφή της.

Όταν την εξαπάτησε ο Λιγνάδης με την υποκριτική του τέχνη

Τον χειμώνα του 2021, όταν όλοι ήμασταν κλεισμένοι στα σπίτια μας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν πάρει «φωτιά» από το ελληνικό #metoo που είχε μόλις ξεσπάσει. Επί εβδομάδες ολόκληρες, το όνομα του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρη Λιγνάδη, αναφερόταν -πολλές φορές και πολύ ανοιχτά- από τους χρήστες των social media, ως γνωστού κακοποιητή, ακόμα και ανήλικων παιδιών. Η Λίνα Μενδώνη, επί εβδομάδες, άφησε τις φήμες να κυκλοφορούν, χωρίς -επίσημα τουλάχιστον- να προβαίνει σε καμία σχετική κίνηση. Όταν η πρώτη καταγγελία για βιασμό ενός νεαρού άνδρα ήρθε στο «φως», η υπουργός πολιτισμού, ισχυρίστηκε, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, ότι ο Λιγνάδης, την «εξαπάτησε με την υποκριτική του τέχνη», ότι ήταν ένας «επικίνδυνος άνθρωπος» και ότι, η ίδια, «δεν γνώριζε» τίποτα για τις φήμες που κυκλοφορούσαν. Αυτό βεβαίως που δεν είπε η υπουργός, ήταν ότι, ο Λιγνάδης, διορίστηκε χωρίς διαγωνισμό και με προσωπική της παρέμβαση. Όταν δε ήρθε η ώρα της δίκης, η Μενδώνη αρνήθηκε να παραιτηθεί, αδιαφορώντας για την κοινωνική οργή. Δεν υπήρξε ποτέ ανάληψη πολιτικής ευθύνης.

Το τσιμέντωμα της Ακρόπολης

Το 2020, το ΥΠΠΟΑ προχώρησε στην εκτεταμένη τσιμεντόστρωση μεγάλου μέρους του βράχου της Ακρόπολης. Η παρέμβαση παρουσιάστηκε ως έργο «προσβασιμότητας», όμως οι εικόνες του γκρι τσιμέντου να καλύπτει το αρχαίο τοπίο προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις. Αρχιτέκτονες, αρχαιολόγοι και διεθνή μέσα έκαναν λόγο για επέμβαση με βαρύ και μόνιμο αποτύπωμα σε ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Μενδώνη υποστήριξε πως η επέμβαση είχε εγκριθεί από το ΚΑΣ και έγινε με «επιστημονικό σχεδιασμό». Το υπουργίο, μάλιστα, έδωσε στη δημοσιότητα έκθεση της UNESCO ισχυριζόμενο ότι, ο οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, «εγκρίνει» τις παρεμβάσεις. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε δημοσιοποιήσει μετάφραση μόνο τμήματος της επιστολής της UNESCO, παραλείποντας τα σημεία όπου εκφράζονταν επιφυλάξεις και ερωτήματα για τη συμβατότητα των παρεμβάσεων με το πνεύμα της συντήρησης.  Όταν οι πρώτες βροχές μετέτρεψαν το τσιμέντο σε ποτάμια μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, το ΥΠΠΟΑ μίλησε για «προβλήματα απορροής» που θα διορθωθούν. Και σε αυτή την περίπτωση, κανείς δεν ανέλαβε την ευθύνη για τις πλημμύρες.

Ο ανελκυστήρας της Ακρόπολης και η «πλάκα» με το όνομα της Υπουργού

Η εγκατάσταση του νέου ανελκυστήρα στην Ακρόπολη, πέρα από τις αισθητικές ενστάσεις, πυροδότησε νέο γύρο αγανάκτησης όταν αποκαλύφθηκε ότι στη μεταλλική επιγραφή που τοποθετήθηκε στη βάση του έργου αναγραφόταν το όνομα της Λίνας Μενδώνη. Συγκεκριμένα, η σύμβαση με τον χορηγό όριζε ότι, στον ανελκυστήρα που οδηγεί στον ιερό βράχο, θα τοποθετούνταν πλακέτα στην οποία θα αναγραφόταν ότι, «ο ανελκυστήρας πλαγιάς και ο φωτισμός της Ακροπόλεως πραγματοποιήθηκαν με αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση επί υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη». Όταν η επιγραφή της πλακέτας έγινε γνωστή, η υπουργός έκανε λόγο για «fake news» και «δολοφονία χαρακτήρα», ωστόσο η κατακραυγή και η οξεία κριτική από την αντιπολίτευση δεν της άφησαν επιλογές. Έδωσε αναγκαστικά στη Βουλή τη σύμβαση όπου και αποκαλύφθηκε ότι, πράγματι, η πλακέτα μνημόνευε την ίδια ονομαστικά. Αφού δεν μπορούσε πια να το αρνηθεί, η Μενδώνη δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι η απόφαση για την επιγραφή ήταν «πρωτοβουλία του χορηγού» και πως «δεν είχε γνώση» για το περιεχόμενο της. Η αντίφαση ανάμεσα στη δημόσια τοποθέτησή της και την τεκμηριωμένη διαδικασία αποκαλύπτει —για ακόμη μία φορά— την τακτική άρνησης ευθύνης και γνώσης. Η πλάκα τελικά δεν τοποθετήθηκε ποτέ, ωστόσο αποτελεί μία ακόμα σκιά στη μακροχρόνια θητεία της υπουργού. 

Ο μενδώνειος «εκσυγχρονισμός» των μουσείων

Με την ψήφιση του νόμου για την μετατροπή των κρατικών μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), η Μενδώνη ήρθε σε ευθεία αντιπαράθεση με αρχαιολόγους, επιστήμονες και πολιτιστικούς φορείς. Το νομοσχέδιο, ουσιαστικά, υπονόμευε τον δημόσιο χαρακτήρα των μουσείων, αφού εμπλέκει στη διαχείρισή τους ιδιώτες, πρόσωπα της αρεσκείας του εκάστοτε υπουργού πολιτισμού, ο οποίος θα αποφασίζει για τους γενικούς διευθυντές και τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων που θα τοποθετεί με απευθείας διορισμό. Η Μενδώνη, ωστόσο, δεν έδειξε πρόθεση να επανεξετάσει τις αποφάσεις, αλλά ούτε και να αναγνωρίσει τις συνέπειες που είχαν στη λειτουργία των μουσείων.

Το ΠΔ 85 και το #nomoremendoni

Η εξίσωση των καλλιτεχνικών πτυχίων με το απολυτήριο Λυκείου μέσα από το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022 έφερε χιλιάδες καλλιτέχνες στους δρόμους. Μάλιστα, η αλληλουχία των κινήσεων της υπουργού «γέννησε» το κίνημα #nomoremendoni. Οι καλλιτέχνες, στις κινητοποιήσεις τους μιλούσαν σαφώς, πια, για το κοινωνικό και πολιτιστικό αίτημα για παραίτηση της υπουργού, διαφάνεια στον χώρο και σεβασμό της κυβέρνησης προς τον πολιτισμό.

«Άλκηστη πρόσεχε!»

Τον Μάρτιο του 2025, η Λίνα Μενδώνη επέπληξε δημόσια την Έφορο Αρχαιοτήτων Αργολίδας, Άλκηστη Παπαδημητρίου, για την κατάσταση ενός κτιρίου ιδιοκτησίας του ΥΠΠΟΑ δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο. Το περιστατικό καταγράφηκε σε βίντεο και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις κυρίως για το ύφος με το οποίο η υπουργός απευθυνόταν στην αρχαιολόγο. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων χαρακτήρισε το περιστατικό «αντιπροσωπευτικό παράδειγμα εργασιακής βίας» και καταδίκασε το αυταρχικό ύφος της υπουργού.

Ιδιοκτησιακή αντίληψη

Η θητεία της Λίνας Μενδώνη, θεωρήθηκε τόσο επιτυχημένη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που αποφάσισε να την ανανεώσει μετά τις εκλογές του 2023. Οι αποφάσεις της και το έργο της, όμως, εξακολουθούν να προκαλούν αντιδράσεις για ευνοιοκρατία και αδιαφάνεια. Ανάμεσα στα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα συγκαταλέγονται:

• Η παραχώρηση 36 ακινήτων στην περιοχή της Πλάκας στο ΤΑΙΠΕΔ, χωρίς διαφανείς διαδικασίες.
• Η υποστήριξη της απόσπασης και μετακίνησης αρχαιολογικών ευρημάτων στα έργα στον σταθμό «Βενιζέλου» του Μετρό Θεσσαλονίκης, παρά τις σοβαρές αντιδράσεις αρχαιολόγων και της κοινής γνώμης.
• Η ανάκληση άδειας παραχώρησης κτιρίου στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων μετά από εκδήλωση για το ναυάγιο της Πήλου και τις κυβερνητικές ευθύνες.
• Το σκάνδαλο με το Ταμείο Αλληλοβοηθείας υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ, στο οποίο καταγράφηκαν πλαστά και μη αποπληρωθέντα δάνεια, με παύση της υπεύθυνης που αποκάλυψε τις παρατυπίες.

Διαβάστε ακόμη

Χάος στη Μέση Ανατολή μετά και τις ιρανικές επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις - Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Ιράκ έκλεισαν τους εναέριους χώρους

Ιβάν Σαββίδης: «Ό,τι λέω το τηρώ» - Όλα στο φως από τον ΠΑΟΚ για τη Νέα Τούμπα

Απελπιστική η κατάσταση στη Χίο: «Άνεμοι 8 μποφόρ και φλόγες 30 μέτρα» - Μάχη να κοπεί το μέτωπο πριν τα Μαστιχοχώρια

Συγκλονιστικές εικόνες από τη Λέσβο, 10 χρόνια μετά την ανθρωπιστική κρίση