David Lynch: Πέθανε στα 78 του ο σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης

Το βιογραφικό και η πορεία του

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋

Ο Ντέιβιντ Λιντς, ο σπουδαίος αμερικανός σκηνοθέτης, πέθανε σε ηλικία 78 ετών. «Υπάρχει ένα μεγάλο κενό στον κόσμο τώρα που δεν είναι πια μαζί μας», έγραψε η ανακοίνωση της οικογένειάς του σε ανάρτηση στο Facebook. Όμως, όπως θα έλεγε και ο ίδιος, “Να κοιτάς το ντόνατ και όχι την τρύπα"».

Η ζωή και η πορεία του

Ο Λιντς άνοιξε ένα ιδιαίτερα ιδιότυπο μονοπάτι στον αμερικανικό κινηματογράφο: από το ξεκίνημά του ως φοιτητής τέχνης που γύριζε πειραματικές ταινίες μικρού μήκους μέχρι την επιτυχία της σουρεαλιστικής πρώτης του ταινίας Eraserhead, και στη συνέχεια σε μια σειρά βραβευμένων ταινιών, όπως το Blue Velvet, το Wild at Heart και το Mulholland Drive, καθώς και την τηλεοπτική σειρά-ορόσημο Twin Peaks.

Έλαβε τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας (για τα Blue Velvet, The Elephant Man και Mulholland Drive), ενώ το 2019 του απονεμήθηκε τιμητικό Όσκαρ ζωής- κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών για το Wild at Heart το 1990.

Ο Λιντς ασκούσε επίσης μανιωδώς τον υπερβατικό διαλογισμό, ιδρύοντας το 2005 το Ίδρυμα David Lynch Foundation for Consciousness-Based Education and World Peace- παρήγαγε επίσης πίνακες ζωγραφικής, κυκλοφόρησε άλμπουμ (συμπεριλαμβανομένων συνεργασιών με τους Julee Cruise, Lykke Li και Karen O), δημιούργησε ένα μακροχρόνιο δελτίο καιρού στο YouTube και άνοιξε ένα νυχτερινό κέντρο στο Παρίσι το 2011.

Το 2018 εξήγησε τον απομονωμένο τρόπο ζωής του στον Guardian: «Μου αρέσει να κάνω ταινίες. Μου αρέσει να δουλεύω. Δεν μου αρέσει πραγματικά να βγαίνω έξω». Το 2024 αποκάλυψε ότι η συνήθεια του να καπνίζει σε όλη του τη ζωή είχε οδηγήσει σε εξουθενωτικό εμφύσημα.

Γεννημένος στη Missoula της Μοντάνα το 1946, ο Lynch πήγε σε κολέγιο τέχνης τη δεκαετία του 1960 και έκανε την πρώτη του πειραματική ταινία μικρού μήκους, Six Men Getting Sick, ενώ ήταν φοιτητής στην Pennsylvania Academy of Fine Arts.

Ο Lynch μετακόμισε στο Λος Άντζελες το 1971 και σπούδασε κινηματογραφική παραγωγή στο AFI Conservatory, όπου άρχισε να γυρίζει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία Eraserhead. Τελικά την ολοκλήρωσε το 1976, ο σουρεαλιστικός ασπρόμαυρος μύθος έγινε δεκτός σε μεγάλο βαθμό με αμηχανία και απορρίφθηκε από τα περισσότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ, αλλά στα τέλη της δεκαετίας του '70 έγινε κάτι σαν επιτυχία στο κύκλωμα των «μεταμεσονύχτιων ταινιών».

Ο αντίκτυπος του Eraserhead οδήγησε σε μια πρόταση από την εταιρεία παραγωγής του Mel Brooks να σκηνοθετήσει το The Elephant Man- με πρωταγωνιστή τον John Hurt σε μια βιογραφία του Joseph Merrick, η ταινία για τον παραμορφωμένο άνθρωπο του 19ου αιώνα ήταν υποψήφια για οκτώ Όσκαρ και εξασφάλισε στον Λιντς το κύρος του Χόλιγουντ.

Αφού απέρριψε την πρόταση να σκηνοθετήσει την Επιστροφή των Τζεντάι, ο Λιντς συμφώνησε να γυρίσει τη διασκευή του επικού μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας Dune του Φρανκ Χέρμπερτ, αλλά η ταινία άλλαξε σημαντικά τη μορφή της στο στάδιο της μεταπαραγωγής και αποδείχθηκε εμπορική καταστροφή, αποσπώντας κακές κριτικές.

Αντί για τη σχεδιαζόμενη συνέχεια του Dune, ο Λιντς αποφάσισε να γυρίσει μια πιο προσωπική ταινία: το σκοτεινό νουάρ θρίλερ του Blue Velvet (Μπλε Βελούδο) έγινε λατρεμένη επιτυχία και είχε τεράστια επιρροή στην κριτική όταν κυκλοφόρησε το 1986, και είχε ως αποτέλεσμα τη δεύτερη υποψηφιότητα του Λιντς για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας.

Στη συνέχεια, ο Λιντς ξεκίνησε ένα άλλο νουάρ έργο, το αδιαφανές και σουρεαλιστικό μυθιστόρημα δολοφονίας Twin Peaks, το οποίο - ασυνήθιστα για τους αξιόλογους σκηνοθέτες της εποχής - οραματίστηκε ως τηλεοπτική σειρά.

Ο Λιντς το ανέπτυξε μαζί με τον πρώην σεναριογράφο του Hill Street Blues, Mark Frost. Ένα μείγμα κωμωδίας, αστυνομικής διαδικασίας και σουρεαλιστικού ονειρικού κόσμου, που περιγράφεται ως «το πιο στοιχειωτικά πρωτότυπο έργο που έγινε ποτέ για την αμερικανική τηλεόραση», το Twin Peaks αψήφησε τις πρώτες προβλέψεις για αποτυχία κατά την προβολή του το 1990- ως πρωτοπόρος της «τηλεόρασης υψηλής ποιότητας» είναι αναμφισβήτητα το έργο με τη μεγαλύτερη επιρροή του Λιντς. Ένας δεύτερος κύκλος μεταδόθηκε αργότερα το 1990, ένα prequel ταινίας μεγάλου μήκους Fire Walk With Me κυκλοφόρησε το 1992 και ένας τρίτος κύκλος ξεκίνησε περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, το 2017.

Το 1997 ο Λιντς άρχισε να επιστρέφει στις αβανγκάρντ ρίζες του με το Lost Highway, ένα σουρεαλιστικό θρίλερ με πρωταγωνιστές τον Bill Pullman και την Patricia Arquette, το οποίο απέτυχε στο box office. Σε πλήρη αντίθεση, ο Λιντς κυκλοφόρησε το 1999 το The Straight Story, μια ωμά ευθεία ιστορία για έναν ηλικιωμένο άνδρα (τον οποίο υποδύεται ο Richard Farnsworth) που διασχίζει 240 μίλια σε όλη τη χώρα με μια μηχανή του γκαζόν.

Στη συνέχεια, ο Λιντς ξεκίνησε ένα άλλο εξαιρετικά επιτυχημένο έργο: Mulholland Drive. Αρχικά φάνηκε να πηγαίνει καταστροφικά στραβά, καθώς ο Lynch το είχε σχεδιάσει ως τηλεοπτική σειρά τύπου Twin Peaks. Ένας πιλότος γυρίστηκε και στη συνέχεια ακυρώθηκε από το τηλεοπτικό δίκτυο ABC. Όμως το υλικό πήρε η γαλλική εταιρεία StudioCanal, η οποία του έδωσε τα χρήματα για να το αναμορφώσει ως ταινία μεγάλου μήκους. Ένα δράμα μυστηρίου σε στυλ νουάρ, αποτέλεσε άλλη μια μεγάλη κριτική επιτυχία, εξασφάλισε στον Lynch μια τρίτη υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας και το 2016 ψηφίστηκε ως η καλύτερη ταινία του 21ου αιώνα. Ο Λιντς την ακολούθησε το 2006 με το τρίωρο σουρεαλιστικό θρίλερ Inland Empire, γυρισμένο σε βίντεο και με την Dern στον ρόλο μιας Αμερικανίδας σταρ του κινηματογράφου που εμφανίζεται να μεταφέρεται μυστηριωδώς στο πολωνικό πρωτότυπο μιας ταινίας στην οποία εργάζεται.

Διαβάστε ακόμη