Animasyros 2025: Οι γυναίκες γίνονται η καρδιά του φεστιβάλ - Η Joanna Quinn δίνει φωνή στη Γάζα

Η Σύρος φορά και φέτος τα γιορτινά της για να υποδεχτεί το Animasyros 2025, τη μεγαλύτερη γιορτή του animation στην Ελλάδα και μία από τις κορυφαίες διοργανώσεις διεθνώς. Μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου, η πρωτεύουσα των Κυκλάδων μετατρέπεται σ' ένα πολύχρωμο σταυροδρόμι εικόνων, ιδεών και πολιτισμών, καθώς το φεστιβάλ πραγματοποιείται για 18η συνεχή χρονιά μ' ένα πρόγραμμα πιο πλούσιο από ποτέ.

Με 280 ταινίες από 50 διαφορετικές χώρες, 7 διαγωνιστικά τμήματα (Διεθνές, Φοιτητικό, K.ID.S, AnimaPride, Εθνικό Διαγωνιστικό, TV & Commissioned Films & Ταινιών Μεγάλου Μήκους), ειδικά αφιερώματα, εκπαιδευτικά εργαστήρια, παράλληλες δράσεις, διεθνείς συνεργασίες και την Αγορά που έχει αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς για τη βιομηχανία animation της Ανατολικής Μεσογείου, το Animasyros δείχνει φέτος έτοιμο να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.

Η λαμπρή έναρξη

Την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου στις 20.00, το εμβληματικό Θέατρο Απόλλων στην Ερμούπολη φιλοξενεί την επίσημη πρεμιέρα. Εκεί θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα η πολυβραβευμένη ταινία μεγάλου μήκους «Olivia & The Clouds» (Olivia & Las Nubes) του Δομινικανού storyteller Tomas Pichardo Espaillat, παρουσία του ίδιου του σκηνοθέτη. Πρόκειται για μια τρυφερή συμπαραγωγή Δομινικανής Δημοκρατίας και Ισπανίας, που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα τον περασμένο Αύγουστο στο 77ο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές.

Την ίδια μέρα, οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και την ταινία μικρού μήκους «Ενενήντα δευτερόλεπτα για τον Μίκη Θεοδωράκη». Είναι το έκτο επεισόδιο της σειράς «Ενενήντα Δευτερόλεπτα», που δημιουργείται σε συνεργασία με τον ραδιοφωνικό σταθμό Μελωδία 99,2. Κάθε ταινία της σειράς αφηγείται με κινούμενα σχέδια στιγμές από τη ζωή μεγάλων Ελλήνων τραγουδοποιών και τραγουδιστών, συνοδευόμενη από ένα εμβληματικό τραγούδι τους. Στην περίπτωση του Θεοδωράκη, η ταινία αντλεί έμπνευση από τους ονειρικούς «Χαρταετούς» και το επιβλητικό «Χασαποσέρβικο».

Το διάστημα ως πηγή έμπνευσης

Η κύρια θεματική της φετινής διοργάνωσης είναι αφιερωμένη στο διάστημα και έχει τον τίτλο «Animated Cosmos». Στόχος της είναι ν' αναδείξει πώς το animation προσεγγίζει και ερμηνεύει το σύμπαν, αυτό το απέραντο και μυστηριώδες πεδίο για τον άνθρωπο.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν 25 ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους. Ανάμεσα σε αυτές είναι τα «WALL-E» και «Lightyear» της Disney, αλλά και ανεξάρτητες ευρωπαϊκές δημιουργίες, όπως το «Cosmonaut» του Εσθονού Kaspar Jancis και το «Solar Walk» της Ουγγαρίας Reka Bucsi.

Η θεματική ξεφεύγει από τη μεγάλη οθόνη και απλώνεται και στο φυσικό τοπίο της Σύρου. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν στη νησίδα Δίδυμη, απέναντι από την Ερμούπολη, την εντυπωσιακή εγκατάσταση «Αστερισμός του Αστροβάτη». Ενα έργο land art της εικαστικού Κατερίνας Κότσαλα, που μετατρέπει το νυχτερινό τοπίο σ' ένα υπαίθριο πλανητάριο.

Η Joanna Quinn τιμά τις γυναίκες της Γάζας

Στο φετινό φεστιβάλ Animasyros θα παρουσιαστεί το διεθνές πρότζεκτ «From Gaza with Love: A Global Anijam» της Joanna Quinn, αφιερωμένο στη Γάζα. Πάνω από 300 δημιουργοί κινουμένων σχεδίων ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αφηγηθούν, μέσα από ταινίες μικρού μήκους, ιστορίες εμπνευσμένες από την Παλαιστίνη. Στο ίδιο πλαίσιο, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει και τέσσερις ταινίες animation που δημιούργησαν πρόσφατα ομάδες παιδιών στην Παλαιστίνη, με την καθοδήγηση έμπειρων εκπαιδευτών.

View this post on Instagram

Η γυναικεία παρουσία στο Animasyros μέσα στα χρόνια

Αν γυρίσουμε πίσω τον χρόνο, θα διαπιστώσουμε ότι παρόλο που το Animasyros υπήρξε πάντα ένα φεστιβάλ ανοιχτό σε δημιουργούς κάθε φύλου, ο αριθμός των γυναικών που συμμετείχαν μ' έργα τους ή που έφτασαν μέχρι τα βραβεία ήταν περιορισμένος. Δεν επρόκειτο για αποκλεισμό ή έλλειψη διάθεσης, απλώς η ίδια η διεθνής παραγωγή animation, μέχρι και τα τελευταία χρόνια, είχε λιγότερες γυναίκες σε πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Στις 18 διοργανώσεις του φεστιβάλ, μόλις τρεις φορές μεγάλα βραβεία κατέληξαν σε γυναίκες δημιουργούς. Η πρώτη ήταν το 2011, όταν η Marie-Margaux Tsakiri-Scanatovits βραβεύτηκε για το συγκινητικό, αυτοβιογραφικό της έργο «My Mother’s Coat». Η ταινία αφηγείται την ιστορία μιας μετανάστριας μητέρας. Μια ιταλίδα παντρεμένη με Ελληνα βρίσκεται στην Αθήνα του 1974 και περιγράφει στο παιδί της τη δυσκολία της να συνδιαλαγεί με το αθηναικό χάος. Η ταινία εκείνη έγινε σημείο αναφοράς τόσο για την ευαισθησία της όσο και για την τεχνοτροπία της.

Η δεύτερη ήταν λίγα χρόνια αργότερα με την ταινία «Affairs Of The Art» της Joanna Quinn και η τρίτη ήρθε με το «Καναρίνι» της Χρυσούλας Κοροβέση (σε συνεργασία με τον Μάριο Γαμπιεράκη), μια ιστορία συντροφικότητας και αλληλεγγύης ανάμεσα σ' ένα πουλί και έναν ανθρακωρύχο. Η ταινία τιμήθηκε στο ελληνικό διαγωνιστικό, αποδεικνύοντας ότι οι ελληνίδες δημιουργοί διαθέτουν δυνατές και πρωτότυπες φωνές. Από τότε, οι συμμετοχές των γυναικών αυξάνονται σταθερά, με αποτέλεσμα το φετινό Animasyros ν' αποτελεί ίσως το πιο γυναικείο μέχρι σήμερα — όχι μόνο σε αριθμούς, αλλά και σε θεματολογίες.

Γυναίκες δημιουργοί που ξεχωρίζουν στο φετινό πρόγραμμα

Στο Διαγωνιστικό Μεγάλου Μήκους ξεχωρίζει το «Dandelion’s Odyssey» της Ιαπωνογαλλίδας Momoko Seto, που πρόσφατα βραβεύτηκε στο Annecy και στις Κάννες. Η ταινία, που εντάσσεται και στο φετινό αφιέρωμα, ακολουθεί τέσσερις αλλόκοτους φίλους –τέσσερις σπόρους– οι οποίοι σώζονται από μια πυρηνική έκρηξη που κατέστρεψε τη Γη και εκτοξεύονται στο σύμπαν. Το ταξίδι τους μέσα από πλανήτες και αστερισμούς καταλήγει σ' έναν άγνωστο κόσμο, όπου ξεκινά μια επική αναζήτηση για ρίζες και ένα νέο σπίτι.

Η Seto, μεγαλωμένη ανάμεσα σε Ιαπωνία και Γαλλία, αντλεί έμπνευση από την προσωπική της εμπειρία του «ξεριζώματος» και την αίσθηση ότι δεν ανήκει ποτέ ολοκληρωτικά σε μία κουλτούρα. Σε προηγούμενη δουλειά της, «Planet», εξερεύνησε τη μικροκλίμακα της φύσης με time-lapse και macro τεχνικές, δημιουργώντας υπερφυσικά τοπία όπου το πραγματικό και το φανταστικό συγχέονται. Στο «Dandelion’s Odyssey» συνεχίζει αυτή τη σκηνοθετική αναζήτηση, δημιουργώντας έναν υβριδικό κόσμο που είναι ταυτόχρονα επιστημονικός και ποιητικός. Πρόκειται για μια ταινία που αφηγείται με οικολογικό βλέμμα την εξέλιξη της Γης, από την εποχή των παγετώνων έως το αβέβαιο παρόν ενός πλανήτη σε κρίση.

Η παραγωγή της ταινίας κράτησε σχεδόν δύο χρόνια και πραγματοποιήθηκε σε ποικίλα τοπία ανά τον κόσμο. Από παγετώνες της Ισλανδίας μέχρι ηφαιστειακά τοπία της Ιαπωνίας, υποτροπικά νησιά του Ειρηνικού και κάστρα της Γαλλίας. Στο γύρισμα συνεργάστηκαν επιστήμονες, φυσιοδίφες, ρομποτικοί μηχανικοί, μελισσοκόμοι και εικαστικοί, σε μια πολυσυλλεκτική δημιουργική διαδικασία που μετατράπηκε σε μια οικολογική οδύσσεια εικόνων.

Στο Διεθνές Διαγωνιστικό συμμετέχουν επίσης σημαντικές γυναικείες παρουσίες. Η Πορτογαλίδα Marta Reis Andrade παρουσιάζει το «Dog Alone», που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Animafest Zagreb και καταπιάνεται με τη μοναξιά, τις δυσκολίες οικογενειακών σχέσεων και τον επαναπατρισμό, μέσα από την ιστορία ενός σκύλου που εγκαταλείπεται στο ίδιο του το σπίτι.

Η Βρετανίδα Ida Melum έρχεται με το τολμηρό «Ovary Acting», μια ταινία που χρησιμοποιεί χιούμορ και σουρεαλισμό για να μιλήσει για τη γυναικεία φύση και την κοινωνική καταπίεση. Στην ιστορία, η 34χρονη Εύα, στη διάρκεια του baby shower της αδελφής της, γεννά… τα ίδια της τα αναπαραγωγικά όργανα, τα οποία αρχίζουν να την καταδιώκουν. Ένα σχόλιο γεμάτο αλήθειες για τη μητρότητα, την κοινωνική πίεση και τη γυναικεία ταυτότητα.

Η Ολλανδή Wiep Teeuwise παρουσιάζει το «The Refusers», ένα έργο με ισχυρό περιβαλλοντικό μήνυμα. Στο φιλμ, σκουπίδια σε μια γωνιά της πόλης αποκτούν φωνή και αφηγούνται τις ιστορίες τους, ώσπου αποφασίζουν να διεκδικήσουν μια δεύτερη ζωή μέσα από ένα χορευτικό και τραγουδιστό πανηγύρι.

Τέλος, στο Ελληνικό Διαγωνιστικό, η Κατερίνα Αθανασοπούλου υπογράφει το «Waves» (2024), ένα ποιητικό φιλμ που αντλεί έμπνευση από την ιστορική πλάκα του διαστημικού σκάφους Pioneer 10. Η ταινία φαντάζεται μια εξωγήινη γυναίκα να απαντά σε αυτό το μήνυμα της ανθρωπότητας, ανοίγοντας έναν διάλογο για την επικοινωνία, το ψηφιακό σύμπαν και την ανθρώπινη δημιουργικότητα σε μια εποχή που κυριαρχείται από την τεχνητή νοημοσύνη.

Από την ορατότητα στη χειραφέτηση

Το μεγάλο κέρδος της φετινής χρονιάς είναι ότι οι γυναίκες δημιουργοί δεν εμφανίζονται απλώς ως «ποσοστό» σ' ένα πρόγραμμα. Στο Animasyros 2025, η παρουσία τους είναι ουσιαστική και πολυδιάστατη. Εκφράζεται μέσα από τις θεματικές ενότητες, τα διεθνή πρότζεκτ και την Αγορά, χαράσσοντας έναν νέο χάρτη για το animation στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι δημιουργίες τους δεν περιορίζονται σε στερεοτυπικά «γυναικεία» θέματα, αλλά αγγίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οικολογία, την τεχνολογία, την πολιτική. Κάθε έργο είναι μια προσωπική ματιά που εμπλουτίζει και διευρύνει το συλλογικό βλέμμα της τέχνης.

Για να εδραιωθεί αυτή η νέα πραγματικότητα, χρειάζονται συνεχείς και συστηματικές προσπάθειες ώστε οι γυναίκες να πάψουν να είναι η εξαίρεση στα μεγάλα βραβεία και να αποτελούν τον κανόνα μιας δημιουργικής και δίκαιης σκηνής. Το Animasyros δείχνει να κινείται αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση, κάτι αρκετά ευχάριστο. Για πέντε ημέρες, η Σύρος γίνεται το κέντρο ενός κινηματογραφικού σύμπαντος, ενός σύμπαντος που φέτος ανήκει περισσότερο από ποτέ στις γυναίκες — στις ιστορίες τους, στις εικόνες τους, στη ματιά τους.

Διαβάστε ακόμη

Αυτά είναι τα πρόσωπα που αναζήτησαν περισσότερο οι Έλληνες στη Google - «Πρωτιά» για την Klavdia

Είναι επίσημο: Η Netflix εξαγοράζει την Warner Bros για αστρονομικό ποσό

Παράνομες συνταγογραφήσεις με κέρδη πάνω από 100.000 ευρώ: Τρεις συλλήψεις - Η ανακοίνωση του ΕΟΠΥΥ

Έφηβος εξομολογείται πώς κατέληξε να κάνει 11 γραμμαρία κεταμίνης τη μέρα στα 13 του