Λένα Μαντά: «Κάνω ψυχανάλυση τρία χρόνια και είναι το μεγαλύτερο δώρο που έχω κάνει στον εαυτό μου»

Η ιδέα για το νέο βιβλίο της Λένας Μαντά, με τίτλο «Η Σφραγίδα» από τις εκδόσεις Ψυχογιός, γεννήθηκε ένα κρύο, μονότονο βράδυ, γεμάτο πλήξη, ξέρετε από αυτά που όλοι ζήσαμε το διάστημα του lockdown. Το τζάκι έκαιγε, με τον σύζυγό της, Γιώργο, είχαν πιάσει από έναν καναπέ ο καθένας και, με την απελπισία στο μάτι, αφού είχαν τσιμπολογήσει ό,τι υπήρχε, αφού είχαν διαβάσει μέχρι να τετραγωνίσουν τον κύκλο, αφού είχαν περιδιαβεί όλες τις πλατφόρμες αναζητώντας μια καινούργια σειρά να ξεχαστούν, έπεσαν πάνω στην εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου», η οποία ήταν αφιερωμένη στο Αναμορφωτήριο Θηλέων. «Το θέμα ήταν τόσο ενδιαφέρον που η φαντασία κινητοποιήθηκε αμέσως και ήξερα πως στο επόμενο βιβλίο μου, με κάποιο τρόπο θα έμπαινε το Αναμορφωτήριο» λέει, χαρακτηριστικά, η ίδια στο ethnos.gr.

Ωστόσο, οι πληροφορίες για το συγκεκριμένο θέμα ήταν ελάχιστες έως ανύπαρκτες. «Όταν σε βιβλίο μου εμπεριέχεται ιστορικό κομμάτι, προηγείται πάντα επισταμένη έρευνα, δεν μου αρέσουν οι ανακρίβειες. Παρ' όλο που υπήρχε ταινία της Finos Films για το Αναμορφωτήριο, δεν στράφηκα εκεί για να μην εγκλωβιστώ. Διάβασα, όμως, το βιβλίο της Νελλης Θεοδώρου πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία, είδα αμέτρητες φορές την εκπομπή της "Μηχανής του Χρόνου" και στην συνέχεια προχώρησα και διάβασα το βιβλίο "Η Αθήνα στην δεκαετία του 60" του κ. Γιάννη Καιροφύλα, κρατώντας πολύτιμες σημειώσεις από αυτό. Γενικά πάντως, είναι μαγικό το ταξίδι που προηγείται της συγγραφής» υπογραμμίζει.  

Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, πολλά ήταν εκείνα που τη σόκαραν. «Όπως το γεγονός, το οποίο δεν γνώριζα, ότι πολλά από τα κορίτσια, οδηγήθηκαν εκεί από τους ίδιους τους γονείς τους. Δεν το χωρούσε το μυαλό μου αυτό! Σαφώς και δεν με ξάφνιασαν οι άθλιες συνθήκες που επικρατούσαν ούτε βέβαια το γεγονός ότι μόνο αναμόρφωση δεν πρόσφερε το ίδρυμα αυτό. Έξω από τους ψηλούς του τοίχους, υπήρχαν "οι γαμπροί", προαγωγοί οι περισσότεροι που περίμεναν αυτά τα πλάσματα για να τα οδηγήσουν ξανά στο πεζοδρόμια ή στην Τρούμπα. Ειλικρινά, δεν ξέρω με ποιο τρόπο και από πού, αντλούσαν την δύναμη να συνεχίζουν αυτά τα κορίτσια. Σαφώς και κάποια από αυτά, όταν βγήκαν, κατάφεραν ν' αλλάξουν ζωή αλλά ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας».

Τα κορίτσια που έμπαιναν στο Αναμορφωτήριο έβγαιναν με μια βαριά σφραγίδα πάνω τους που καθιστούσε δύσκολη, αν όχι ακατόρθωτη, την επανένταξη τους στην κοινωνία σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Κανείς δεν προσλάμβανε μια κοπέλα που είχε θητεύσει στο Αναμορφωτήριο, κανείς δεν ξεκινούσε εύκολα οικογένεια μαζί της. Με αυτό τον γνώμονα, ο τίτλος «Σφραγίδα» δηλώνει ευθαρσώς τι θα είχε ν' αντιμετωπίσει η ηρωίδα του βιβλίου της, Φρειδερίκη Ρένεση. 

Δεν είναι λίγες οι φορές κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, που τα μάτια μας βουρκώνουν από τη δραματικότητα με την οποία εξελίσσετε η ιστορία. Πόνος, ζήλια, οργή, αγάπη, συμπόνια εναλλάσσονται μαζί με την αγωνία της πλοκής. Ποια ήταν, όμως, τα δικά της συναισθήματα όταν έπρεπε να ξεκλειδώσει, δωμάτια και στόματα που κρατούσαν ένοχα μυστικά; «Ακριβώς τα ίδια! Συμπάσχω με τους ήρωες των βιβλίων μου, κλαίω, χαμογελώ ακόμα και θυμώνω μαζί τους. Αν δεν συνέβαινε αυτό, αν δεν βίωνα κι εγώ η ίδια ανάλογα συναισθήματα, θα ήταν μια απλή καταγραφή γεγονότων που θα κρατούσε μακριά τον αναγνώστη από την ιστορία» απαντά.

Για τη Λένα Μαντά, όλα αυτά τα χρόνια, η συγγραφή είναι το προσωπικό της καταφύγιο. «Ακόμα και σήμερα, μετά από τόσα βιβλία, δεν έχω καταφέρει να γίνω… επαγγελματίας. Χάνομαι στις λέξεις μου, στην ιστορία μου, στους ανθρώπους μου και αυτή η διαδικασία με αποκλείει από κάθε τι άλλο. Είναι ζωτικής σημασίας για μένα η συγγραφή, λειτουργεί πάντα θεραπευτικά» αναφέρει. Παλιότερα, όταν ήταν πιο νέα, απολάμβανε να γράφει περισσότερο, μυθιστορήματα που είχαν έντονο το συναισθηματικό ή και το ερωτικό στοιχείο. «Τώρα απολαμβάνω ν' ασχολούμαι περισσότερο με πιο κοινωνικά θέματα. Πρόσφατα με τράβηξε και το αστυνομικό. Ωστόσο, δεν μπορώ ν' αποφασίσω ακόμα ποιο είναι το αγαπημένο μου λογοτεχνικό είδος. Ανάλογα την περίοδο θα έλεγα». Σε σχέση με τη συγγραφή, όπως λέει, δεν έχει κανένα τρελό όνειρο. «Με κάθε ειλικρίνεια σας απαντώ ό,τι είναι να έρθει, θα έρθει κι εγώ είμαι ανοιχτή να το δεχτώ». 

Γυναικοκτονίες 

Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε μια έξαρση γυναικοκτονιών σε όλο τον κόσμο. Οι οργανώσεις κατά της βίας ενάντια στις γυναίκες κάνουν λόγο για αύξηση των ποσοστών κακοποίησης και ενδοοικογενειακής βίας μέσα στα lockdown. Τη ρωτάω αν υπήρξε όντως έξαρση ή στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, όπου η πληροφορία ταξιδεύει πιο γρήγορα και πιο εύκολα μαθαίνουμε, διαβάζουμε αλλιώς όσα πάντα συνέβαιναν και έμεναν κρυφά. «Θα έλεγα ότι υπάρχει συνδυασμός! Ναι, η πανδημία και οι αλεπάλληλες καραντίνες, ίσως επέφεραν αυτή την έξαρση αλλά και τα κοινωνικά δίκτυα την επικοινώνησαν ταχύτερα. Το ζητούμενο είναι ν' ανοίξουν τα στόματα, οι γυναίκες που κακοποιούνται να πεισθούν να μιλήσουν και να ζητήσουν βοήθεια, πριν φτάσουμε στις γυναικοκτονίες! Είναι ζωτικής σημασίας ν' αντιληφθούν τα θύματα ότι στατιστικά καμία κακοποίηση δεν σταμάτησε ποτέ, όσες κι αν ήταν οι υποσχέσεις και οι όρκοι του θύτη, αντίθετα η κλιμάκωση θεωρείται σίγουρη» τονίζει. 

Πανδημία

Η πανδημία για τη συγγραφέα είχε δύο όψεις. «Από τη μια πλευρά, σαφώς και η απομόνωση από τα παιδιά, τους φίλους την οικογένεια ήταν στην αρχή δύσκολη, στην συνέχεια οδυνηρή. Δημιουργική έγινε, θέλοντας και μη, κάπως έπρεπε να γεμίσουν ατέλειωτες ώρες. Από την άλλη όμως, για μένα προσωπικά, ήταν μια υπενθύμιση, πως τίποτα δεν είναι δεδομένο, αυτά που κάποιος θεωρεί αυτονόητα, εν ριπή οφθαλμού και εντελώς απροειδοποίητα, μπορούν ν' ανατραπούν! Μέσα στους εξωφρενικούς ρυθμούς της καθημερινότητας, πολλές φορές ξεχνάμε πόσο σημαντικές είναι οι… ασήμαντες συνήθειες». 

Η Λένα Μαντά είναι μία γυναίκα που έχει ξεπεράσει πολλά εµπόδια στη ζωή της. Τι συµβουλή θα έδινε σε όποιον έχει ταλαιπωρηθεί ψυχικά από την πανδηµία και δεν βρίσκει τρόπο να το εκφράσει; «Η εμπειρία μου λέει, ότι το να προσπαθήσεις να συμβουλεύσεις κάποιον είναι τουλάχιστον μάταιο γιατί ο ψυχισμός του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικός, ο χαρακτήρας του επίσης, συνεπώς και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να εκφραστεί. Με γενικολογίες, λοιπόν, υπάρχει κίνδυνος να κάνεις περισσότερο κακό παρά καλό. Γι' αυτό υπάρχουν οι ειδικοί για να στραφεί κάποιος που έχει ταλαιπωρηθεί. Κάνω ψυχανάλυση τρία χρόνια τώρα και μπορώ να πω με σιγουριά, ότι το να στραφεί κάποιος σε ψυχολόγο, είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει στον εαυτό του» καταλήγει.