Γιατί η συνάντηση Τραμπ - Ζελένσκι δίνει ελπίδες στο Κίεβο και πιέζει τον Πούτιν

Η σχέση μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του Ουκρανού ομολόγου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει αναμφίβολα βελτιωθεί, αλλά το πραγματικό έπαθλο που επιδιώκει το Κίεβο φαίνεται, προς το παρόν, να παραμένει εκτός εμβέλειας.

Ύστερα από εννέα μήνες εξαιρετικής διπλωματικής ακροβασίας και ρητορικής, ο Τραμπ εξακολουθεί να προτιμά να δώσει στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν μια ακόμη ευκαιρία να τον πείσει μέσω διαλόγου, παρά να προχωρήσει σε ωμή στρατιωτική κλιμάκωση.

«Σταματήστε εκεί που βρίσκεστε»

Ωστόσο, μέσα στα κολακευτικά σχόλια και την πεποίθηση ότι η πολυπόθητη ειρήνη είναι κοντά, υπήρχαν και κάποιες καλές ειδήσεις για την Ουκρανία. Ακόμα και η τελική τοποθέτηση του Τραμπ – σε ανάρτηση στο Truth Social καθώς αναχωρούσε για το Μαρ-α-Λάγκο – έδειχνε πως «πρέπει να σταματήσουν εκεί που βρίσκονται»· μια εκεχειρία κατά μήκος των τρεχουσών γραμμών του μετώπου, κάτι που το Κίεβο πιθανότατα θα μπορούσε να αποδεχτεί.

«Πρέπει να σταματήσουμε εκεί που είμαστε. Αυτό είναι σημαντικό – να σταματήσουμε εκεί που είμαστε και μετά να μιλήσουμε», δήλωσε ο Ζελένσκι στο CNN κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τη συνάντηση.

Πράγματι, η μέρα θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί πολύ χειρότερα για την Ουκρανία.

Καταρχάς, ο Τραμπ εξήρε τη θανατηφόρα αποτελεσματικότητα των πυραύλων Tomahawk, η προμήθεια των οποίων – όπως είπε – ήταν το κύριο θέμα της συνάντησής του με τον Ζελένσκι. «Γι’ αυτό είμαστε εδώ», είπε. «Οι Tomahawk είναι πολύ επικίνδυνοι... Θα μπορούσε να σημάνει κλιμάκωση – πολλά άσχημα πράγματα θα μπορούσαν να συμβούν». Μια απειλή αδιανόητη όταν ανέλαβε την εξουσία: ο πρόεδρος να υπονοεί με ικανοποίηση ότι μπορεί να παραχωρήσει τα κορυφαία όπλα του οπλοστασίου του στον Ζελένσκι ώστε η Ουκρανία να πλήξει βαθιά μέσα στη Ρωσία.

Κι όμως, ο Τραμπ αποδυνάμωσε ο ίδιος την απειλή του, καθιστώντας σαφή τη φύση της συμφωνίας ενώπιον του Πούτιν: «Ελπίζω να μπορέσουμε να τελειώσουμε αυτόν τον πόλεμο χωρίς να χρειαστεί να σκεφτούμε τους Tomahawk», πρόσθεσε. «Νομίζω ότι είμαστε αρκετά κοντά σε αυτό».

Το «δώρο» που δεν ήρθε

Η αλήθεια είναι πως ο Τραμπ απέχει μάλλον πολύ ακόμη από τη συμφωνία που αποκαλεί «Νούμερο 9» —αναφορά στις ειρηνευτικές συμφωνίες ανά τον κόσμο στις οποίες ισχυρίζεται ότι έχει συμβάλει. Ωστόσο, η νέα του προσέγγιση – η απειλή πραγματικής στρατιωτικής κλιμάκωσης μέσω αμερικανικής τεχνολογίας που αγοράζεται από ευρωπαίους συμμάχους και παραδίδεται στην Ουκρανία – ίσως με τον καιρό φέρει πιο κοντά τη συμφωνία που, όπως λέει, εξακολουθεί να επιδιώκει ο Πούτιν.

Η απειλή είναι εξίσου ψυχολογική όσο και στρατιωτική. Οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν τα αποθέματα για να προμηθεύσουν τις «χιλιάδες» Tomahawk που ο Τραμπ είπε πως αστειεύτηκε με τον Πούτιν ότι θα μπορούσε να δώσει στην Ουκρανία. Οι πύραυλοι αυτοί εκτοξεύονται συνήθως από πλοία, οπότε η Ουκρανία θα έπρεπε να περιμένει μήνες για να λάβει μερικές δεκάδες και να τους προσαρμόσει για εκτόξευση από ξηράς.

Είναι εξαιρετικά ακριβοί. Η εμβέλειά τους δεν υπερβαίνει σημαντικά αυτή των drones που ήδη χρησιμοποιεί η Ουκρανία για να πλήττει στόχους βαθιά στη Ρωσία. Αν τους χρησιμοποιούσε, το Κίεβο θα έπρεπε να πλήξει στόχους αξίας ίσης με την τιμή των 2 εκατομμυρίων δολαρίων ανά Tomahawk – δηλαδή σημαντικές στρατιωτικές ή κυβερνητικές υποδομές, κάτι που ο Τραμπ ίσως να μην ενέκρινε. Ο Τραμπ και ο Ζελένσκι φαίνεται να συμφώνησαν να αφήσουν τις λεπτομέρειες ασαφείς: ο Ζελένσκι αρνήθηκε να δώσει πληροφορίες για τη συζήτησή τους περί Tomahawk, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν κλιμάκωση. Όταν ρωτήθηκε αν είναι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος για τους πυραύλους, απάντησε πως είναι «ρεαλιστής».

Επιπλέον, ο Τραμπ πλέον δεν διστάζει να παραδεχθεί ότι ο Πούτιν μπορεί να τον χειραγωγεί – μια σημαντική, έστω και καθυστερημένη, συνειδητοποίηση. «Με έχουν χειριστεί οι καλύτεροι σε όλη μου τη ζωή, και τα κατάφερα μια χαρά», είπε.

Η σύνοδος της Βουδαπέστης με τον Πούτιν εξακολουθεί να μην έχει συγκεκριμένη ημερομηνία, και φαίνεται να αποτελεί άλλη μια ευκαιρία για το Κρεμλίνο να κερδίσει χρόνο. Όμως ο Πούτιν θα συναντήσει έναν Αμερικανό πρόεδρο ίσως πιο συνειδητοποιημένο ως προς τα λάθη του στην αντιμετώπισή του και τι χρειάζεται για να τραβήξει την προσοχή της Μόσχας. Ο Τραμπ έχει πλέον ακούσει τις συμβουλές των Ευρωπαίων συμμάχων του: ο Πούτιν ανταποκρίνεται πιο ξεκάθαρα στη δύναμη.

Το αν ο Τραμπ θα πραγματοποιήσει ποτέ αυτήν την απειλή ίσως να έχει λιγότερη σημασία από τις ίδιες τις μεταβαλλόμενες δυναμικές του πολέμου. Ο Ζελένσκι καθόταν απέναντί του σε μια θέση που λίγοι θα φαντάζονταν την άνοιξη.

Καθώς η πολυδιαφημισμένη θερινή επίθεση του Πούτιν συνεχίζεται μέσα στο φθινόπωρο, έχει αποτύχει να καταλάβει οποιαδήποτε σημαντική ανατολική πόλη. Αυτό ίσως αλλάξει στις λίγες εβδομάδες που απομένουν πριν από τον χειμώνα, τον Νοέμβριο. Όμως η εξουθενωτική φθορά και οι απώλειες των θερινών μηνών άφησαν τις πόλεις Ποκρόβσκ, Κουπιάνσκ και Κοστιαντινίβκα στα χέρια της Ουκρανίας. Η θέση του Κιέβου παραμένει εύθραυστη, αλλά τα βασικά του ερείσματα κρατήθηκαν.

Δεδομένων των κρίσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, πόρους και ηθικό που απειλούσαν την Ουκρανία τον Μάιο, αυτό είναι εντυπωσιακό και ενδέχεται να αντιστρέψει τις ισορροπίες τους επόμενους μήνες. Ο Πούτιν έχει παίξει ξανά τα στρατιωτικά του χαρτιά χωρίς – προς το παρόν – να επιτύχει τους στόχους του. Σε λίγες εβδομάδες, ο χειμώνας θα απογυμνώσει τη βλάστηση και θα δυσκολέψει την προέλαση του ρωσικού πεζικού, που μέχρι τώρα κρυβόταν από τα drones του Κιέβου.

Η Ουκρανία έχει ξεπεράσει και πάλι τις προσδοκίες, χάρη τόσο στην επιμονή και τη θυσία της όσο και – όπως παραδέχθηκε ο Τραμπ – επειδή «φτιάχνουν πολύ καλά drones». Αυτές οι νέες ισορροπίες μπορεί ακόμα να αλλάξουν.

Ωστόσο, για το Κρεμλίνο, η πίεση για αποτελέσματα πλησιάζει στο σημείο όπου θα χρειαστεί να εξηγηθούν οι πρόσφατες αποτυχίες.

Μπορεί ο Πούτιν να αντέξει να πολεμά όλο τον χειμώνα, την άνοιξη και να φτάσει σε ένα τέταρτο καλοκαίρι, επιδιώκοντας όλο και μικρότερους στόχους; Οι ελλείψεις καυσίμων λόγω ουκρανικών πληγμάτων σε διυλιστήρια, ο πληθωρισμός, τα ασταθή κίνητρα για νέους στρατολογημένους και η αδυναμία της Μόσχας να πετύχει μια ουσιαστική πρόοδο δείχνουν πως όχι.

Ο Ζελένσκι επέζησε από μια άνοιξη και ένα καλοκαίρι όπου ο βασικός του σύμμαχος στράφηκε εναντίον του και προσπάθησε – χωρίς το Κίεβο – να διαπραγματευθεί ειρήνη με τον εχθρό του. Η Ουκρανία είδε την Ευρώπη να καλύπτει οικονομικά και στρατιωτικά το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ, και έπειτα το ίδιο απρόθυμο Λευκό Οίκο να της προσφέρει τα καλύτερα όπλα του.

Ο Ζελένσκι, που άλλοτε ήταν ο παγκόσμιος πρεσβευτής της υπόθεσης για την άμυνα της Ουκρανίας και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, πλέον ταξιδεύει στις χώρες του ΝΑΤΟ προωθώντας την πιο πρόσφατη, ταχέως εξελισσόμενη ουκρανική τεχνολογία drones.

Οι τελευταίες εξελίξεις είναι λιγότερο ενθαρρυντικές για τον Πούτιν. Ναι, η Κίνα εξακολουθεί να τον στηρίζει, αλλά η Ινδία πληρώνει σίγουρα το τίμημα των δευτερογενών αμερικανικών κυρώσεων για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου της (ο Τραμπ υποστήριξε την Παρασκευή ότι η Ινδία αποφάσισε να σταματήσει τις αγορές ρωσικού πετρελαίου, κάτι που οι περισσότερες αναφορές διαψεύδουν).

Το σχέδιο και η βάση στήριξης της Ρωσίας εξαρτώνται από μια στρατιωτική νίκη. Ο Πούτιν δεν την έχει πετύχει ακόμη. Μπορεί να το κάνει – απροσδόκητα – μέσα στις επόμενες εβδομάδες, καθώς τα τέλη Οκτωβρίου συχνά φέρνουν ριζικές αλλαγές στο πεδίο της μάχης.

Αλλά, ανεξάρτητα από την ικανότητα του κλειστού, αυταρχικού ρωσικού καθεστώτος να καταπνίγει τη διαφωνία, ένα ερώτημα ηχεί πλέον πιο δυνατά για τον Πούτιν:

«Ποιο είναι το επόμενο βήμα σου;»

Διαβάστε ακόμη

Αυτά είναι τα πρόσωπα που αναζήτησαν περισσότερο οι Έλληνες στη Google - «Πρωτιά» για την Klavdia

Είναι επίσημο: Η Netflix εξαγοράζει την Warner Bros για αστρονομικό ποσό

Παράνομες συνταγογραφήσεις με κέρδη πάνω από 100.000 ευρώ: Τρεις συλλήψεις - Η ανακοίνωση του ΕΟΠΥΥ

Έφηβος εξομολογείται πώς κατέληξε σε ηλικία 13 ετών να κάνει 11 γραμμαρία κεταμίνης την ημέρα