Αυτόκλητοι πολιτοφύλακες τρομοκρατούν μετανάστες και θρέφουν την ακροδεξιά στην Ευρώπη

Ντυμένοι στα μαύρα, με σήματα που θύμιζαν τον Σιδηρού Σταυρό, μια ομάδα ανδρών παρήλασε πρόσφατα στο κέντρο του Ρέικιαβικ, προκαλώντας εντύπωση ένα βράδυ Παρασκευής. Στην Πολωνία και την Ολλανδία, αυτόκλητοι «πολιτοφύλακες» συγκεντρώθηκαν κατά μήκος των γερμανικών συνόρων, έτοιμοι -όπως έλεγαν- να εμποδίσουν την είσοδο αιτούντων άσυλο. Στο Μπέλφαστ, μετά τη δύση του ήλιου, απαιτούσαν να βλέπουν ταυτότητες από μετανάστες αλλά και κατοίκους.

Πρόκειται για ομάδες που ανήκουν σε ένα νέο κύμα αντι-μεταναστευτικών «πολιτοφυλάκων» που ξεφυτρώνουν σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Παρουσιάζονται ως δύναμη προστασίας, όμως ερευνητές προειδοποιούν ότι στην πράξη καλλιεργούν τον φόβο, υπονομεύουν την ασφάλεια και τροφοδοτούν την άνοδο της ακροδεξιάς.

«Δεν προσφέρουν ασφάλεια, είναι ένα σόου»

«Στην ουσία πρόκειται για σόου. Δεν σταματούν τη μετανάστευση, ούτε κάνουν τους δρόμους πιο ασφαλείς», εξηγεί ο Τόρε Μπγιόργκο, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. «Συχνά πρόκειται για επικοινωνιακές κινήσεις με πολιτικό σκοπό, που χρησιμοποιούνται από την άκρα δεξιά για να κερδίσουν προβολή και νέα μέλη».

Παρόμοιες ομάδες εμφανίστηκαν ξανά και ξανά στο παρελθόν, κάθε φορά που η συζήτηση για το μεταναστευτικό σκλήραινε. Το καλοκαίρι στην Ισπανία, στην περιοχή της Μούρθια, ένοπλοι με ρόπαλα βγήκαν στους δρόμους για να «κυνηγήσουν» άτομα ξένης καταγωγής. Στη Βόρεια Ιρλανδία, έγχρωμοι κάτοικοι βρέθηκαν στο στόχαστρο εκστρατείας εκφοβισμού. Στην Πολωνία, εκατοντάδες «πολίτες περιπολίας» συγκεντρώθηκαν στα σύνορα με τη Γερμανία, ενώ στην Ολλανδία ομάδες με φωσφοριζέ γιλέκα σταματούσαν διερχόμενα αυτοκίνητα ζητώντας χαρτιά, όπως γράφει η Guardian.

Ρητορική φόβου και παραπληροφόρηση

Ακτιβιστές και κυβερνήσεις τονίζουν ότι η δράση τους στηρίζεται στον φόβο και τροφοδοτείται από παραπληροφόρηση. Στην Ισπανία, πριν ξεσπάσουν τα επεισόδια, ο όγκος ρατσιστικών μηνυμάτων στα κοινωνικά δίκτυα εκτοξεύτηκε κατά 1.500%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Στην Πολωνία, το Ίδρυμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι συνέδεσε τα περιστατικά με μια όλο και πιο ακραία πολιτική ρητορική που παρουσιάζει τη μετανάστευση ως απειλή και ενισχύει τη δυσπιστία προς το κράτος.

Αν και σπάνια καταφεύγουν σε ανοιχτή βία, η στρατιωτικού τύπου εμφάνιση και η συμπεριφορά τους προκαλούν φόβο, ειδικά σε μειονότητες. «Αρκετοί από τους συμμετέχοντες είναι γνωστοί για βίαια ή εγκληματικά παρελθόντα. Συνεπώς ενισχύουν τον τρόμο αντί να προσφέρουν ασφάλεια», σημειώνει ο Μπγιόργκο.

Από περιθωριακοί σε «παίκτες» της δημόσιας εικόνας

Σε πολλές περιπτώσεις, το «κίνημα» αυτό λειτουργεί και ως μέσο προσωπικής αναβάθμισης για ανθρώπους με βεβαρημένο παρελθόν. Έρευνες στη Νορβηγία έδειξαν ότι μέλη τέτοιων ομάδων είχαν καταδίκες για ενδοοικογενειακή βία, ναρκωτικά και κλοπές. Στην Ισλανδία, η αστυνομία κατήγγειλε ότι αυτοαποκαλούμενοι «προστάτες» απειλούσαν γυναίκες επικριτές τους με «οριστική σιωπή».

Παρά το μικρό τους μέγεθος, η υπερπροβολή τους στα social media και στα ΜΜΕ τούς δίνει δυσανάλογη επιρροή. «Στην Αγγλία, πριν από δέκα χρόνια, λίγοι τέτοιοι ακτιβιστές κατάφεραν μέσω εικόνων στο διαδίκτυο να τραβήξουν την προσοχή εκατομμυρίων», λέει ο κοινωνιολόγος Ματίς Γκαρντινιέ. «Έτσι μετέτρεψαν το ζήτημα των προσφύγων από ανθρωπιστικό σε καθαρά θέμα ασφάλειας».

Με αυτό τον τρόπο ενισχύουν τη ρητορική που θέλει τα σύνορα να λειτουργούν αποκλειστικά ως «τείχη ασφαλείας». Και στο τέλος, σύμφωνα με τον Γκαρντινιέ, είναι η άκρα δεξιά που βγαίνει κερδισμένη: «Οι περιπολίες και οι δράσεις τους παράγουν θεαματικές εικόνες για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτές οι εικόνες επηρεάζουν την κοινή γνώμη και ωθούν περισσότερους να στραφούν πολιτικά προς την ακροδεξιά».

Διαβάστε ακόμη

Η σφαίρα που πήρε την αθωότητα μιας γενιάς: 17 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη και η μνήμη δεν σβήνει

Αυτά είναι τα ακριβά φάρμακα που θα διατίθενται και σε ιδιωτικά φαρμακεία από τον Ιανουάριο

Ανατροπή στη δολοφονία Καρυώτη: «Μου δώσανε φράγκα για να ομολογήσω, να μείνει μεταξύ μας»

Δώρο Χριστουγέννων για όλους; Παλιά ιστορία που πονάει – Πώς καθιερώθηκε