Ο Ερντογάν στο στόχαστρο των εθνικιστών για το casus belli και την ολική στροφή στη Δύση

Η κυβέρνηση Ερντογάν δέχτηκε ηχηρές επικρίσεις από τον τουρκικό εθνικιστικό χώρο -προ απόφασης ΕΕ για ένταξη στο αμυντικό χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE- για τα ανοίγματα προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ και την επιμονή συμμετοχής της στην ευρωπαϊκή θωράκιση. Δεν δίστασε μάλιστα να εξαπολύσει μέχρι και μύδρους για τον έμμεσο όρο που έχει θέσει η Αθήνα στην Άγκυρα για άρση του casus belli, αν θέλει να μπει -έστω κι από την κερκόπορτα- στην Ευρώπη.

Αναλυτές και απόστρατοι εξεγέρθηκαν για μέρες -δια του εθνικιστικού τύπου κυρίως- και επιτέθηκαν με σφοδρότητα στην κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), κατηγορώντας την για "χαριτολογίες" προς τη Δύση και "επικίνδυνες υποχωρήσεις".

Υποψία για “παγίδα”

Η σφοδρή αντίδραση του τύπου εδράζεται στην ανάλυση ότι η Τουρκία σύρεται σε αμερικανοκεντρικές δομές που απειλούν την περιφερειακή της αυτονομία και κατηγορεί την Άγκυρα ότι έχει εγκλωβιστεί στην Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών (ένα σχέδιο παράκαμψης των «Τουρκικών Στενών»), συμμετέχει στην κατασκευή της μεγαλύτερης βάσης του ΝΑΤΟ στη Ρουμανία και επιδιώκει να συμμετάσχει στην Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Ασφάλειας, ενώ έχει ιδρύσει και Διεύθυνση ΝΑΤΟ εντός της προεδρίας της Αμυντικής Βιομηχανίας, προκειμένου να αρπάξει λίγους διαγωνισμούς...

Για τον τουρκικό εθνικιστικό χώρο, αυτή η «ευθυγράμμιση» αποτελεί ένα ακόμη βήμα απεμπόλησης της “ανεξαρτησίας”, που τόσο επικαλείται η Άγκυρα.

Ενταξιακός «εκβιασμός»

Η τοποθέτηση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για την ανάγκη άρσης του casus belli λειτούργησε ως καταλύτης. Το ελληνικό “βέτο” ενεργοποίησε βαθιά ριζωμένα αντανακλαστικά. Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Μιλιέτ, μία ημέρα πριν από την απόφαση της ΕΕ για την Τουρκία, δεν δίστασε να μιλήσει για «ελληνική δολιότητα με προβιά φιλίας» και να παρουσιάσει την πρωτοβουλία Μητσοτάκη ως υπονόμευση της τουρκικής εθνικής κυριαρχίας.

Ο εθνικιστικός τύπος σάλπιζε αντίσταση και οι κυβερνητικές πηγές επιχειρούσαν να καθησυχάσουν. Η τουρκική κυβέρνηση επιχείρησε να υποβαθμίσει τις εγχώριες ενστάσεις και να διατηρήσει το αφήγημα της “στρατηγικής ανεξαρτησίας”. Ωστόσο, η αμηχανία ήταν εμφανής. Στις τόσες αιτιάσεις, μόνο το τουρκικό Υπουργείο Άμυνας απάντησε άτονα -κι αυτό μέσω πηγών- ότι “δεν απεμπολείται κανένα δικαίωμα της χώρας”.

Casus belli: Έπεα πτερόεντα;

Η υπενθύμιση της αναφοράς του πρώην προέδρου της τουρκικής Βουλής και συνιδρυτή του κυβερνώντος κόμματος, Μπουλέντ Αρίντς, το 2005, ότι η απόφαση για το casus belli δεν ψηφίστηκε ποτέ, στοιχειώνει ακόμη και σήμερα τον εθνικιστικό χώρο.

«Αυτό που καταλαβαίνω εγώ είναι ότι εξαιτίας του “casus belli” δεν είναι δυνατό να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα φιλίας. Εγώ ζήτησα να ελεγχθεί. Δεν πρόκειται καν για μια απόφαση. Κάποιος είχε πει, ‘Ας το θέσουμε προς ψήφιση’, αλλά δεν τέθηκε. Αυτό πρέπει να το κοιτάξουμε. Όπως γίνεται αντιληπτό, αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη των σχέσεων. Πλέον σε αυτήν την εποχή, πρέπει να αρθεί κι αυτή η απόφαση», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ο συνοδοιπόρος κάποτε του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Το τουρκικό αίνιγμα

Η σύγκρουση στον τουρκικό δημόσιο λόγο έχει να κάνει, ωστόσο, με έναν εσωτερικό διχασμό: ο Ερντογάν επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην αμυντική προσέγγιση προς τη Δύση και μια εξίσου πιεστική εθνικιστική ρητορική στο εσωτερικό. Παρόλο που αυτή η ρητορική δεν έχει τη δυναμική εκείνη που μπορεί να ανατρέψει την εξωτερική στρατηγική του Τούρκου προέδρου, η σημερινή συγκυρία αναδεικνύει με τον πιο εμφατικό τρόπο το διαχρονικό τουρκικό αίνιγμα: πώς να είσαι μέσα στη Δύση χωρίς να παραιτηθείς από τα εθνικά προτάγματα της Ανατολής.

Διαβάστε ακόμη

Τσίπρας: Σχέδιο «αυτοοργάνωσης» και βολές στους πρώην υπουργούς του - Τα κρίσιμα ερωτήματα για την επόμενη μέρα

Αυτά είναι τα ακριβά φάρμακα που θα διατίθενται και σε ιδιωτικά φαρμακεία από τον Ιανουάριο

Ώρα αποφάσεων για το έργο «φάντασμα» Πύργος-Καλό Νερό-Τσακώνα - «Αγκάθι» η χρηματοδότηση

Δώρο Χριστουγέννων για όλους; Παλιά ιστορία που πονάει – Πώς καθιερώθηκε