Πώς η ενεργειακή εξάρτηση της Δύσης χρηματοδοτεί τον πόλεμο της Ρωσίας - Το κέρδος ξεπερνάει τα 880 δισ. ευρώ

Από την έναρξη της εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρωσία έχει κερδίσει περισσότερα από τριπλάσια χρήματα από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων σε σύγκριση με τη βοήθεια που έχει λάβει η Ουκρανία από τους συμμάχους της.

Δεδομένα που ανέλυσε το BBC δείχνουν ότι οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας έχουν πληρώσει περισσότερα στη Ρωσία για τους υδρογονάνθρακες της, απ’ όσα έχουν προσφέρει στην Ουκρανία ως βοήθεια.

Ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι οι κυβερνήσεις της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής πρέπει να κάνουν περισσότερα για να σταματήσουν το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο από το να χρηματοδοτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Πόσα κερδίζει η Ρωσία; Πάνω από 800 δισ. ευρώ!

Τα έσοδα από την πώληση πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι κρίσιμα για τη διατήρηση της ρωσικής πολεμικής μηχανής.

Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο των κρατικών εσόδων της Ρωσίας και πάνω από το 60% των εξαγωγών της.

Μετά την εισβολή του Φεβρουαρίου 2022, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας επέβαλαν κυρώσεις στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο απαγόρευσαν το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ενώ η ΕΕ απαγόρευσε τις θαλάσσιες εισαγωγές ρωσικού αργού, αλλά όχι το φυσικό αέριο.

Παρόλα αυτά, μέχρι τις 29 Μαΐου, η Ρωσία είχε αποκομίσει πάνω από 883 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα από εξαγωγές ορυκτών καυσίμων από την αρχή της πλήρους κλίμακας εισβολής -228 δισεκατομμύρια ευρώ από χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA).

Το μεγαλύτερο μερίδιο, 209 δισ. ευρώ, προήλθε από κράτη - μέλη της ΕΕ.

Οι χώρες της ΕΕ συνέχισαν να εισάγουν ρωσικό φυσικό αέριο μέσω αγωγών μέχρι που η Ουκρανία διέκοψε τη διέλευση τον Ιανουάριο του 2025, ενώ το ρωσικό αργό εξακολουθεί να μεταφέρεται μέσω αγωγών στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία.

Το ρωσικό φυσικό αέριο εξακολουθεί να διοχετεύεται στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, με αύξηση 26,77% στους πρώτους δύο μήνες του 2025 σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία του CREA.

Η Ουγγαρία και η Σλοβακία εξακολουθούν να λαμβάνουν ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας.

Παρά τις προσπάθειες της Δύσης, το 2024 τα έσοδα της Ρωσίας από ορυκτά καύσιμα μειώθηκαν μόλις κατά 5% σε σχέση με το 2023, ενώ οι εξαγωγές μειώθηκαν επίσης μόνο κατά 6%, σύμφωνα με το CREA. Μάλιστα, σημειώθηκε αύξηση 6% στα έσοδα από τις εξαγωγές αργού πετρελαίου και 9% στα έσοδα από το φυσικό αέριο μέσω αγωγών.

Ρωσικές εκτιμήσεις λένε ότι οι εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξήθηκαν έως και 20% το 2024, ενώ οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ. Αυτή τη στιγμή, το 50% των εξαγωγών LNG της Ρωσίας κατευθύνεται προς την ΕΕ, σύμφωνα με το CREA.

Η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, λέει ότι η συμμαχία δεν έχει επιβάλει «τις αυστηρότερες κυρώσεις» στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο επειδή κάποια κράτη - μέλη φοβούνται κλιμάκωση της σύγκρουσης και επειδή η αγορά τους είναι «φθηνότερη βραχυπρόθεσμα».

Οι εισαγωγές LNG δεν συμπεριλήφθηκαν στο τελευταίο, 17ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, αλλά έχει υιοθετηθεί ένας οδικός χάρτης για τον τερματισμό όλων των ρωσικών εισαγωγών φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα έσοδα της Ρωσίας από την πώληση ορυκτών καυσίμων υπερβαίνουν σταθερά τη βοήθεια που λαμβάνει η Ουκρανία.

Η δίψα για ενέργεια δυσκολεύει τις προσπάθειες της Δύσης να περιορίσει τη ρωσική χρηματοδότηση του πολέμου.

Η Μαΐ Ρόσνερ, ανώτερη ακτιβίστρια της οργάνωσης Global Witness, λέει ότι πολλοί δυτικοί πολιτικοί φοβούνται ότι η διακοπή εισαγωγών ρωσικών καυσίμων θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών. «Δεν υπάρχει πραγματική βούληση σε πολλές κυβερνήσεις να περιορίσουν τη δυνατότητα της Ρωσίας να παράγει και να πουλάει πετρέλαιο. Ο φόβος για τις συνέπειες στις αγορές ενέργειας είναι υπερβολικός», λέει στο BBC.

Το... «παραθυράκι διύλισης» σε «διυλιστήρια - πλυντήρια»

Εκτός από τις άμεσες πωλήσεις, μέρος του ρωσικού πετρελαίου καταλήγει στη Δύση αφού πρώτα διυλιστεί σε τρίτες χώρες, σε αυτό που ονομάζεται «παραθυράκι διύλισης». Συχνά αναμιγνύεται με αργό πετρέλαιο από άλλες χώρες.

Το CREA αναφέρει ότι έχει εντοπίσει τρία «διυλιστήρια - πλυντήρια» στην Τουρκία και τρία στην Ινδία που επεξεργάζονται ρωσικό αργό και πωλούν τα καύσιμα σε χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις. Χρησιμοποιήθηκε ρωσικό αργό αξίας 6,1 δισ. ευρώ για παραγωγή προϊόντων που καταλήγουν σε τέτοιες χώρες.

Το υπουργείο πετρελαίου της Ινδίας χαρακτήρισε την έκθεση του CREA «παραπλανητική προσπάθεια δυσφήμισης».

«Όλοι γνωρίζουν το παραθυράκι. Είναι απολύτως νόμιμο. Αλλά κανείς δεν κάνει κάτι ουσιαστικό για να το αντιμετωπίσει», λέει ο Vaibhav Raghunandan του CREA.

Ακτιβιστές και ειδικοί τονίζουν ότι οι δυτικές κυβερνήσεις διαθέτουν τα μέσα για να περιορίσουν τη ροή εσόδων από καύσιμα προς το Κρεμλίνο. Ο πρώην Ρώσος υφυπουργός Ενέργειας Βλαντιμίρ Μίλοφ, που πλέον είναι σφοδρός αντίπαλος του Πούτιν, λέει ότι οι κυρώσεις στις εξαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων πρέπει να επιβάλλονται καλύτερα -ειδικά το πλαφόν στην τιμή του πετρελαίου που έχει θεσπίσει η G7, το οποίο κατά τον ίδιο «δεν λειτουργεί».

Ωστόσο, ανησυχεί ότι οι αλλαγές στην κυβέρνηση των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ θα αποδυναμώσουν υπηρεσίες όπως το Υπουργείο Οικονομικών ή το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC), που είναι κρίσιμες για την εφαρμογή των κυρώσεων.

Μια άλλη πτυχή είναι η πίεση στον «σκιώδη στόλο» των ρωσικών τάνκερ που παρακάμπτουν τις κυρώσεις.

«Πρόκειται για χειρουργική επέμβαση. Πρέπει περιοδικά να εκδίδονται νέες κυρώσεις για πλοία, εταιρείες-βιτρίνες, μεσίτες, ασφαλιστές κ.ά.», λέει ο Μίλοφ, προσθέτοντας ότι σε αυτόν τον τομέα οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν δείξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, ειδικά με τις νέες κυρώσεις του απερχόμενου προέδρου Μπάιντεν τον Ιανουάριο 2025.

Η Μαΐ λέει ότι η απαγόρευση εξαγωγών ρωσικού LNG στην Ευρώπη και το κλείσιμο του παραθύρου διύλισης θα ήταν «σημαντικά βήματα για την πλήρη αποσύνδεση της Δύσης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες».

Ο Raghunandan του CREA υποστηρίζει ότι η ΕΕ μπορεί εύκολα να σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικού LNG: «Το 50% των εξαγωγών LNG της Ρωσίας κατευθύνεται στην ΕΕ, αλλά μόνο το 5% της συνολικής κατανάλωσης LNG της ΕΕ το 2024 προήλθε από τη Ρωσία. Άρα αν η ΕΕ διακόψει πλήρως τη ροή, θα πληγεί πολύ περισσότερο η Ρωσία παρά οι Ευρωπαίοι καταναλωτές».

Το σχέδιο Τραμπ για το πετρέλαιο

Ειδικοί που μίλησαν στο BBC απορρίπτουν την ιδέα του Ντόναλντ Τραμπ ότι ο πόλεμος θα τελειώσει αν ο OPEC μειώσει τις τιμές του πετρελαίου.

«Στη Μόσχα γελούν με αυτή την ιδέα, γιατί ο πρώτος που θα υποφέρει είναι η αμερικανική βιομηχανία σχιστολιθικού πετρελαίου, που είναι η λιγότερο ανταγωνιστική στον κόσμο», λέει ο Μίλοφ.

Ο Raghunandan επισημαίνει ότι το κόστος παραγωγής πετρελαίου στη Ρωσία είναι χαμηλότερο απ’ ό,τι σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, άρα αυτές θα πληγούν πρώτες από τη μείωση των τιμών.

«Δεν υπάρχει περίπτωση η Σαουδική Αραβία να το δεχτεί. Έχει ξαναγίνει και έχει οδηγήσει σε συγκρούσεις με τις ΗΠΑ.»

Η Μαΐ Ρόσνερ σημειώνει ότι υπάρχουν ηθικά και πρακτικά ζητήματα με το να αγοράζει η Δύση ρωσικά καύσιμα ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει την Ουκρανία.

«Έχουμε μια κατάσταση όπου χρηματοδοτούμε τον επιτιθέμενο σε έναν πόλεμο που καταδικάζουμε και ταυτόχρονα χρηματοδοτούμε την αντίσταση. Η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μας καθιστά έρμαια των αγορών ενέργειας και αυταρχικών καθεστώτων».

Διαβάστε ακόμη

Αυτά είναι τα πρόσωπα που αναζήτησαν περισσότερο οι Έλληνες στη Google - «Πρωτιά» για την Klavdia

Είναι επίσημο: Η Netflix εξαγοράζει την Warner Bros για αστρονομικό ποσό

Παράνομες συνταγογραφήσεις με κέρδη πάνω από 100.000 ευρώ: Τρεις συλλήψεις - Η ανακοίνωση του ΕΟΠΥΥ

Έφηβος εξομολογείται πώς κατέληξε να κάνει 11 γραμμαρία κεταμίνης τη μέρα στα 13 του