Ζαν Μαρί Λεπέν: Μετά θάνατον «υπηρέτης της Γαλλίας» - Το ακροδεξιό κόμμα που κάποτε διέγραψε τον αρνητή του Ολοκαυτώματος, τιμά την (φασιστική) κληρονομιά του

Για χρόνια, η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Γαλλίας, κατέβαλλε προσπάθειες να αποστασιοποιηθεί από τη ρατσιστική, αντισημιτική ρητορική του ιδρυτή της, ο Ζαν Μαρί Λεπέν. Μετά τον θάνατό του την Τρίτη, 7 Ιανουαρίου, όμως, ο γάλλος ακροδεξιός έγινε για το πάλαι ποτέ κόμμα του, «οραματιστής».

Η κόρη του Μαρίν, η οποία ανέλαβε τα ηνία του ακροδεξιού κόμματος το  2011, τον διέγραψε και άλλαξε το όνομα του σχηματισμού, από Εθνικό Μέτωπο σε Εθνική Συσπείρωση. Και το κόμμα, που επί μακρόν διοικούνταν από τον Λεπέν, ο οποίος αποκάλεσε τους θαλάμους αερίων του Χίτλερ «μια λεπτομέρεια» της ιστορίας, έθεσε ως πρωταρχικό στόχο του την καταδίκη του αντισημιτισμού. Ωστόσο την Τρίτη, η είδηση του θανάτου του Λεπέν στα 96 του χρόνια, έφερε την αποδοχή από το κόμμα του, με τους επικεφαλής της Συσπείρωσης να αποκαλούν τον ίδιο «οραματιστή», «τεράστιο πατριώτη», «θαρραλέο και ταλαντούχο πολιτικό».  

«Μέσα στις καταιγίδες, κρατούσε στα χέρια του τη μικρή, τρεμάμενη φλόγα του γαλλικού έθνους»

«Θα παραμείνει το πρόσωπο που, μέσα στις καταιγίδες, κρατούσε στα χέρια του τη μικρή, τρεμάμενη φλόγα του γαλλικού έθνους», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Εθνική Συσπείρωση, προσθέτοντας ότι, «η θέληση και η ακλόνητη επιμονή» του Λεπέν, μετέτρεψαν το κόμμα σε μία «αυτόνομη, ισχυρή και ελεύθερη» δύναμη. Στην ανακοίνωση δεν υπήρξε τίποτα που να υποδεικνύει έστω ένα ψήγμα διαφωνίας με τις απόψεις του αποθανόντα ή την εμπρηστική ρητορική του- πέραν, ίσως, του χαρακτηρισμού «ατίθασος και μερικές φορές ταραχώδης».

Ο Ζαν – Ιβ Καμί, εμπειρογνώμονας για την ακροδεξιά στο Ίδρυμα Jean-Jaures, δήλωσε στους New York Times ότι, η στρατηγική της κόρης και διαδόχου του Λεπέν, Μαρίν, «ήταν πάντα να αποστασιοποιείται, χωρίς να κάνει πλήρη απολογισμό» της δυσάρεστης κληρονομιάς του πατέρα της. Όπως τόνισε ο ίδιος, είναι πολύ νωρίς για να δούμε αν θα μπορούσε να το κάνει τώρα. «Το προχωρημένο της ηλικίας του, πήρε τον πολεμιστή, αλλά μας έδωσε πίσω τον πατέρα μας», αναφέρεται, μεταξύ άλλων στη δήλωση της Λεπέν η οποία, μπορεί να μην είναι πλέον πρόεδρος του κόμματος αλλά εξακολουθεί να είναι μέλος του κοινοβουλίου και να αποτελεί ηγετικό πόλο εντός της Συσπείρωσης. «Ο θάνατος τον πήρε πίσω», σημείωσε η Λεπέν. Μέχρι στιγμής, ο θάνατος του ιδρυτή της, δε φαίνεται να οδηγεί την Εθνική Συσπείρωση σε κανένα μονοπάτι ενδοσκόπησης. Αντ΄αυτής, σύμφωνα με τον Καμί, φαίνεται ότι ο ακροδεξιός σχηματισμός προσπαθεί να «αποκαταστήσει» μία νέα εκδοχή του Λεπέν στη συλλογική μνήμη των γάλλων, με τη σιγουριά ότι, πλέον, δεν έχει να φοβάται για πιθανά ρατσιστικά ή αντισημιτικά ξεσπάσματα. Ο Ρενό Λαμπαγιέ, όμως, γενικός γραμματέας του κόμματος στην κάτω βουλή, σημειώνει ότι, η Εθνική Συσπείρωση έχει ήδη σταθμίσει το παρελθόν του Λεπέν. «Η πρωτοβουλία της κόρης του για την αποπομπή του ήταν ακριβώς η πράξη που μετουσίωσε την αντίθεση του κόμματος για τις υπερβολές και τις καταδικαστέες θέσεις του», τόνισε.

Πολιτικός παρίας 

Για δεκαετίες, ο Ζαν Μαρί Λεπέν υπήρξε ο παρίας της γαλλικής πολιτικής, αφού θεωρούνταν τόσο απεχθής που πολλοί αντίπαλοί του αρνούνταν να συζητήσουν την ύπαρξή του. Σε μεγάλο βαθμό αυτό σχετιζόταν με την ιστορία του κόμματος: στους ιδρυτές του Εθνικού Μετώπου, το 1972, περιλαμβάνονταν πρώην στρατιώτες των ναζί, συνεργάτες της κυβέρνησης του Βισύ και πρώην μέλη μίας ομάδας που πραγματοποίησε θανατηφόρες επιθέσεις με σκοπό την καταστολή των κινητοποιήσεων για την απελευθέρωση της Αλγερίας από τη γαλλική αποικιοκρατία. Τα απροκάλυπτα ρατσιστικά, αντισημιτικά και ονοφοβικά σχόλια του Λεπέν εδραίωσαν την αντίληψη της κοινής γνώμης για το κόμμα του. Ο ίδιος, συμμετείχε σε μονάδες αλεξιπτωτιστών σε δύο αποικιακούς πολέμους – για την καταστολή των κινημάτων ανεξαρτησίας στο Βιετνάμ και την Αλγερία. Κάποτε είχε δηλώσει ότι, οι φυλές, «δεν έχουν τις ίδιες ικανότητες, ούτε το ίδιο επίπεδο ιστορικής εξέλιξης». Καταδικάστηκε επανειλημμένα για αντισημιτικά σχόλια και άρνηση του Ολοκαυτώματος. Συνέκρινε την ομοφυλοφιλία με την παιδοφιλία.

Το 2002, προς έκπληξη πολλών, έφτασε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας. Τότε, τα αριστερά κόμματα κάλεσαν τα μέλη καιτ ουςυποστηρικτές τους να στηρίξουν τον τον συντηρητικό αντίπαλό του, Ζακ Σιράκ. Αυτή, έμεινε στην ιστορία ως η χαρακτηριστικότερη πράξη του γαλλικού «ρεπουμπλικανικού μετώπου»- μίας στρατηγικής που, έκτοτε έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές προκειμένου να ανασχέσει τη δυναμική της ακροδεξιάς στη διεκδίκηση της εξουσίας της Γαλλίας. Σε εκείνες τις εκλογές, ο Ζαν Μαρί Λεπέν απέσπασε κάτι λιγότερο από το 18% των ψήφων. Η ανάληψη της ηγεσίας του Εθνικού Μετώπου από την κόρη του, Μαρίν, σήμανε την αρχή αυτού που έμεινε γνωστό ως «αποδαιμονοποίηση» - του «ξεπλύματος» της εικόνας του ακροδεξιού κόμματος, και της διεύρυνσης της απήχησής του.

Η Μαρίν Λεπέν άμεσα αποστασιοποιήθηκε από τις αντισημιτικές δηλώσεις του πατέρα της, δηλώνοντας εξαρχής ότι, τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης υπήρξαν «το αποκορύφωμα της βαρβαρότητας». Διέγραψε τον πατέρα της από το κόμμα το 2015, όσο ο ίδιος ήταν επίτιμος πρόεδρός του και δήλωσε ότι, η εμμονή στην άρνηση του Ολοκαυτώματος έδειχνε ότι στόχος του ήταν «να προκαλέσει ζημιά» στο Εθνικό Μέτωπο το οποίο, τρία χρόνια αργότερα, μετονόμασε σε Εθνική Συσπείρωση. Το κόμμα, αφότου ισχυροποιήθηκε από διαδοχικά κύματα φόβου και οργής των γάλλων για τη μετανάστευση, την αύξηση του πληθωρισμού και τις πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις, νομιμοποιήθηκε στη συνείδηση της κοινής γνώμης και βγήκε από το περιθώριο της πολιτικής ζωής της χώρας, με ορισμένες από τις προτάσεις του να γίνονται ευρύτερα αποδεκτές.

Κατά τη διάρκεια των πρόωρων προεδρικών εκλογών, το περασμένο καλοκαίρι, ένα άλλο «ρεπουμπλικανικό μέτωπο» - αυτή τη φορά ένας συνασπισμός αριστερών και προοδευτικών κομμάτων- απέτρεψε την επικράτηση της ακροδεξιας στη Γαλλία. Παρόλα αυτά, η Εθνική Συσπείρωση εξέλεξε τον αριθμό – ρεκόρ των 124 βουλευτών στο κάτω κοινοβούλιο, και έγινε το μεγαλύτερο, ενιαίο κόμμα της αντιπολίτευσης. Παρότι η Μαρίν Λεπέν ένα «λειάνει» κάποιες από τις αρχικές, σκληρές θέσεις του κόμματος, η βασική του εστίαση στην ταυτότητα και η βούλησή του να αλλάξει το γαλλικό Σύνταγμα, περιορίζοντας τα δικαιώματα των αλλοδαπών το καθιστούν ακροδεξιό. Τα μέλη της Συσπείρωσης υποστηρίζουν, παραδείγματος χάρη, ότι σε τομείς όπως κάποια κοινωνικά επιδόματα ή την επιδοτούμενη στέγαση, οι γάλλοι θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα έναντι των πολιτογραφημένων μεταναστών. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα της χώρας και τα ιδεώδη της γαλλικής Δημοκρατίας, που θεσμοθετήθηκαν κατά την Επανάσταση του 1789, τα οποία καθιστούν όλους τους ανθρώπους ίσους.

Πολλοί εμπειρογνώμονες έχουν χαρακτηρίσει την καμπάνια «αντιδαιμονοποίησης» της Μαρίν Λεπέν ως απλή κίνηση μάρκετινγκ. Στις εκλογές του περασμένου καλοκαιριού, κάποιοι από τους υποψήφιους της Εθνικής Συσπείρωσης κατακρίθηκαν για παλαιότερες ρατσιστικές ή αντισημιτικές δηλώσεις τους. Κάποιοαναλυτές ανέφεραν ότι το κόμμα δεν είχε άλλη επιλογή από το να αναγνωρίσει τον αναπόσπαστο ρόλο του Λεπέν στην οικοδόμηση του μακροχρόνιου, σταθερού και επιτυχημένου κινήματός του, στο οποίο κυρίαρχη εξακολουθεί να είναι η οικογένειά του. Η ανάμνηση του Λεπέν, υπήρξε, όμως ταυτόχρονα ένας τρόπος να αναδιαμορφωθεί η εικόνα του κόμματος αλλά και του ίδιου του υπέργηρου πολιτικού, σύμφωνα με κάποιους.

«Ο (μεταθανάτιος) φόρος τιμής στον Λεπέν “υποδαιμονοποιεί” ακόμα περισσότερο το κόμμα, παρουσιάζοντας τον ιδρυτή του ως έναν κάπως πληθωρικό αλλά διορατικό πολιτικό, που καταδικάστηκε άδικα επειδή προειδοποίησε για τους κινδύνους της μετανάστευσης», εξήγησε ο ιστορικός, με εξειδίκευση στην ακροδεξιά, Νικολά Λεμπούργκ, υπγραμμίζοντας ότι, «οι πολίτες που ψήφισαν πέρυσι για πρώτη φορά, δεν τον θυμούνται σχεδόν καθόλου».

Τα φορτισμένα αφιερώματα, από το ίδιο το κόμμα και τα μέλη του, είναι επίσης απόδειξη ότι, οι ιδέες του Λεπέν -όπως η αναχαίτιση της μετανάστευσης- βρίσκουν ολοένα και πιο πρόσφορο έδαφος στον συστημικό πολιτικό λόγο. Ο επικεφαλής του κυρίαρχου συντηρητικού Ρεπουμπλικανικού κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο, Φρανσουά – Χαβιέ Μπελαμί έγραψε ότι, «η σημασία του Ζαν – Μαρί Λεπέν στην πολιτική μας ζωή είναι η συνέπεια της μακροχρόνιας άρνησης και αδυναμίας αντιμετώπισης του μεταναστευτικού ζητήματος». Το ρεπουμπλικανικό κόμμα, ιστορικά, καταδίκαζε τις θέσεις του Λεπέν. Πέρυσι, ο αρχηγός του, υποστήριξε την προοπτική συμμαχίας με την Εθνική Συσπείρωση, στις προεδρικές εκλογές, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις εντός των μελών. Ο Μπελαμί ισχυρίστηκε ακόμα ότι, «αυτοί που προσβάλλουν (τον Λεπέν) ακόμη και μετά θάνατον, αρνούνται πρωτίστως να αντικρύσουν κατάματα τις αποτυχίες τους».

Εχθρός της Δημοκρατίας

Το 2018, σε συνέντευξή του στους New York Times ο Ζαν Μαρί Λεπέν έκανε τον δικό του απολογισμό της επιρροής του. «Η αποδοχή των ιδεών μου έχει σημειώσει πρόοδο, ακόμα και στα προγράμματα των αντιπάλων μου. Γι΄αυτό ο αγώνας μου δεν πήγε χαμένος», είπε. Ακόμα και μετά τον θάνατό του, όμως, ο Λεπέν παραμένει ένα καταδικαστέο πολιτικό πρόσωπο για πολλούς – κυρίως προερχόμενους από την Αριστερά. Το βράδυ της Τρίτης, πλήθη εκατοντάδων ατόμων συγκεντρώθηκαν σε πολλές, γαλλικές πόλεις για να γιορτάσουν τον θάνατό του. «Όχι, δεν ήταν “μεγάλος υπηρέτης της Γαλλίας”. Ήταν εχθρός της Δημοκρατίας», έγραψε ο Μανουέλ Μπομπάρ, εθνικός συντονιστής του αριστερού κόμματος France Unbowed. Η Μελανί Βογέλ, βουλεύτρια του κόμματος των Πρασίνων, με ανάρτησή της στο Χ σημείωση: «είναι πολύ ζωντανός ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύουν οι ιδέες του για τη Δημοκρατία. Ας νικήσουμε επιτέλους τους (σ.σ. πολιτικούς) απογόνους του».

Η μακρά ζωή και η πολιτική σταδιοδρομία του Λεπέν χαρακτηρίστηκε, εν πολλοίς, από το εύρος της μεταπολεμικής ιστορίας της Γαλλίας. Αυτό αναγνωρίστηκε ακόμα και από το Μέγαρο των Ηλυσίων, έδρα της γαλλικής προεδρίας, που, σε ανακοίνωσή του αναφέρθηκε στις πέντε φορές που ο Λεπέν βρέθηκε υποψήφιος για το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα, στις επτά θητείες του ως βουλευτής στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και στον ρόλο του ως δημοτικός και περιφερειακός σύμβουλος. Η ανακοίνωση του Ελιζέ ανέφερε ότι, ο Ζαν – Μαρί Λεπέν, υπήρξε «μία ιστορική προσωπικότητα της ακροδεξιάς που έπαιξε ρόλο στη δημόσια ζωή της χωρας για σχεδόν 70 χρόνια. Πλέον, είναι θέμα της ιστορίας να τον κρίνει».

Διαβάστε ακόμη

Το Λος Άντζελες σαν βομβαρδισμένο τοπίο: «Δεν υπάρχει τίποτα» - Οι φλόγες καίνε σε 6 διαφορετικά σημεία

Βαριές διώξεις κατά των 19 συλληφθέντων για το κύκλωμα που πουλούσε προστασία σε οίκους ανοχής

Ποιος δεν αγαπάει τα ταπεράκια; Κι όμως, δεν είναι πάντα ασφαλή! Τα σημάδια ότι ήρθε η ώρα για ανακύκλωση

Οι ενοχές της Τζένιφερ Γκάρνερ και οι διαφημίσεις της Κιμ Καρντάσιαν στα social media που προκάλεσαν αντιδράσεις