Ίμια: Σύμβουλος της Τσιλέρ αποκαλύπτει την άγνοια των Τούρκων για τις βραχονησίδες και το παρασκήνιο της πρότασης για Χάγη

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋

Ο Γιαλίμ Εράλπ, σύμβουλος της Τανσού Τσιλέρ, αποκαλύπτει την άγνοια των Τούρκων στην κρίση των Ιμίων και το παρασκήνιο της πρότασης για Χάγη. Ο πρώην πρέσβης, ο οποίος ήταν σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής της τότε πρωθυπουργού της Τουρκίας, έγραψε το παρασκήνιο της κρίσης των Ιμίων, η οποία κόντεψε να φέρει την Τουρκία και την Ελλάδα στα πρόθυρα του πολέμου το 1996.

Ο Εράλπ σε άρθρο του στον τουρκικό ιστότοπο Serbestiyet έγραψε ότι ενώ υπήρχαν δύο βραχονησίδες Ίμια οι Τούρκοι και η Τσιλέρ δεν το γνώριζαν, μέχρι που ο πρέσβης Ινάλ Μπατού τους ενημέρωσε, προκειμένου να αποβιβαστούν σε εκείνη οι κομάντος SAT. Ο αρχηγός του πολεμικού ναυτικού πρότεινε μάλιστα να πάνε κωπηλατώντας για να μην τους αντιληφθούν οι Έλληνες.

Ο Γιαλίμ Εράλπ αναφέρει επίσης ότι ήταν εκείνος που πρότεινε στον τότε πρωθυπουργό Γιλμάζ τη λύση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης μετά την κρίση των Ιμίων για την επίλυση των διαφορών της υφαλοκρηπίδας και της κυριαρχίας, αλλά δεν προχώρησε, παρόλο που ο Σημίτης την είχε χαρακτηρίσει ‘σημαντική’, γιατί στο μεταξύ έπεσε η κυβέρνηση συνασπισμού στην Τουρκία.

Το άρθρο του Γιαλίμ Εράλπ αναφέρει τα εξής

«Η κρίση του Ιμίων εμφανίστηκε στις αρχές του 1996. Όταν το φορτηγό πλοίο Figen Akad προσάραξε, τόσο η τουρκική όσο και η ελληνική πλευρά δήλωσαν ότι το πλοίο βρισκόταν στα δικά της ύδατα η καθεμία και τότε προέκυψε η διαμάχη για την κυριαρχία των Ιμίων που οδήγησε μέχρι και σε πιθανότητα σύγκρουσης.

Όταν οι Έλληνες στρατιώτες αποβιβάστηκαν στα Ίμια, η πρωθυπουργός Τσιλέρ βρέθηκε σε δύσκολη πολιτικά θέση. Είπε ότι θα έπρεπε να βγούμε και εμείς και να κατεβάσουμε την ελληνική σημαία. Πραγματοποιήθηκαν πολλές συναντήσεις. Στην τελευταία συνάντηση, ο αείμνηστος πρέσβης Ινάλ Μπατού είπε ότι υπήρχαν δύο τέτοιοι βράχοι, ο ένας ονομαζόταν Ikizce (Δίδυμα) και ότι θα έπρεπε να αποβιβαστούμε στον άλλο βράχο, όπου δεν υπήρχαν Έλληνες στρατιώτες. Προφανώς κανείς δεν γνώριζε ότι υπήρχαν δύο βράχοι!

Και έτσι έγινε. Ο ναύαρχος Σαλίμ Ντερβίσογλου, αρχηγός του πολεμικού ναυτικού τότε, είχε προτείνει μάλιστα, όταν χάλασε η μηχανή της βάρκας που μετέφερε τους κομάντος SΑΤ στα βράχια, ότι θα ήταν πιο ήσυχα να πάνε κωπηλατώντας.

Οι Αμερικανοί συνειδητοποίησαν πολύ αργά το μέγεθος της κρίσης. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, ο Κλίντον πρότεινε στην Τσιλέρ να πάνε στο Δικαστήριο.

Όταν η κυβέρνηση Τσιλέρ κατέρρευσε, σχηματίστηκε η κυβέρνηση ANAP-Dogru Yol υπό την πρωθυπουργία του Γιλμάζ.

Ενώ ο αείμνηστος Μπουλέντ Ετζεβίτ πρότεινε να επιλυθούν τα τουρκο-ελληνικά προβλήματα μέσω διμερών διαπραγματεύσεων, η ελληνική πλευρά πρότεινε να γίνει προσφυγή στο Δικαστήριο μόνο για το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας.

Η κρίση των Ιμίων μας είχε συγκλονίσει όλους. Οι αγαπητοί μου συνάδελφοι, ο αείμνηστος Γκιουντούζ Ακτάν και ο αείμνηστος πρέσβης Ντενίζ Μπολούκμπασί και εγώ πήγαμε στον (πρωθυπουργό) Γιλμάζ ένα βράδυ και του είπαμε:

«Για να προσφύγουν στο Δικαστήριο, τα μέρη θα πρέπει να πραγματοποιήσουν διμερείς συναντήσεις και να προετοιμάσουν ένα συμβιβαστικό κείμενο που ονομάζεται "συνυποσχετικό", στο οποίο παρατίθεται το πρόβλημα και οι κανόνες που επιθυμούν να εφαρμοστούν. Εάν οι δύο πλευρές μπορέσουν να προετοιμάσουν ένα τέτοιο κείμενο, το 70% του προβλήματος θα έχει ήδη επιλυθεί. Αλλά ας πάμε για όλα τα προβλήματα, όχι μόνο για το πρόβλημα της υφαλοκρηπίδας. Και αν για κάποιο από τα ζητήματα το Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία, τότε ας το πάμε στο αρμόδιο όργανο».

Ο Γιλμάζ αποδέχτηκε την πρότασή μας, λέγοντας να ετοιμάσουμε ένα κείμενο για δήλωση. Πήγαμε το κείμενο, το οποίο είχε προετοιμάσει σε μεγάλο βαθμό ο Μπολούκμπασί, στον Γιλμάζ. Αποφασίστηκε να ανακοινωθεί σε συνέντευξη Τύπου. Η συνέντευξη τύπου πραγματοποιήθηκε στα τέλη Μαρτίου 1996. Περίπου 15 λεπτά πριν από τη συνάντηση, ζήτησα από τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου να ενημερώσει τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ. Ο Γιλμάζ τον ενημέρωσε τηλεφωνικά.

Εν τω μεταξύ, ο επιχειρηματίας Αϊχάν Σαχένκ συναντήθηκε με τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό Σημίτη στην Αθήνα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι η πρωτοβουλία του Γιλμάζ είναι σημαντική και ότι θα απαντήσει μετά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

Στο μεταξύ όμως, το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός DYP-ANAP (Σωστός Δρόμος-Μητέρα Πατρίδα) δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης και ότι η αποχή θα πρέπει να προσμετρηθεί ως αρνητική ψήφος. Η κυβέρνηση συνασπισμού έπεσε.

Τον Ιούνιο επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στην Αθήνα συνάντηση για την πρόληψη των συγκρούσεων υπό την ηγεσία του Παπανδρέου και των ΗΠΑ. Με προσκάλεσαν λόγω της συμμετοχής μου στην πρωτοβουλία Γιλμάζ. Στην Ελλάδα, οι Έλληνες συνάδελφοί μου είπαν: «Έριξες μια βόμβα στο κέντρο της Αθήνας». Όταν είπα ότι εσείς θέλατε να πάτε στο Δικαστήριο, μου απάντησαν: «Αλλά εσείς το σκάσατε».

Το 2004, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην απόφασή της για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, αποφάσισε ότι τα ελληνοτουρκικά προβλήματα θα πρέπει να επιλυθούν μέσω διμερών διαπραγματεύσεων και, σε περίπτωση αποτυχίας, να παραπεμφθούν στο Δικαστήριο.

Η δήλωση του Γιλμάζ πρέπει να καθησύχασε την Τουρκία, διότι όταν πήγα να τον αποχαιρετήσω κατά τη συνταξιοδότησή του το 2000, ο υφυπουργός Εξωτερικών Ουγούρ Ζιγιάλ μου είπε: «Μας άνοιξες το δρόμο».

Μετά το 2004, οι διερευνητικές διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα, οι οποίες διεξάγονταν επί χρόνια και παρέμεναν μυστικές, δεν απέδωσαν κανένα αποτέλεσμα και παρέμειναν μυστικές. Ο Παπανδρέου, με τον οποίο είχα δείπνο και ο οποίος είχε παραιτηθεί από πρωθυπουργός, δεν απάντησε στην ερώτησή μου για το θέμα αυτό.

Αργότερα, η ελληνική πλευρά άρχισε να λέει ότι δεν διαπραγματευόμαστε θέματα κυριαρχίας. Το Δικαστήριο για αυτά τα προβλήματα υπάρχει. Όχι για τα προβλήματα γάμου!».

Το άρθρο αυτό του Γιαλίμ Εράλπ προκάλεσε ποικίλα σχόλια στον τουρκικό τύπο, με πολλά ΜΜΕ να αναρωτιούνται «Όσα γνωρίζαμε για την κρίση των Ιμίων ήταν λάθος άρα;»

Διαβάστε ακόμη