Εκλογές Τουρκία: Σφαίρες, κασέτες, εθνικισμός και τρομοκρατία: 100 χρόνια μετά η Τουρκία «βγάζει» πρόεδρο με τα πιο επικίνδυνα συστατικά

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 8 λεπτά ┋

Οι Τούρκοι επιστρέφουν στα εκλογικά τμήματα για δεύτερη φορά για να αποφασίσουν, εάν ο ισλαμιστής κεντροδεξιός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα είναι ο πρόεδρος για τρίτη δεκαετία ή εάν ο κεμαλιστής, φιλελεύθερος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου θα σπάσει το... ρόδι της Ερντογανικής παντοδυναμίας.

Μια μακρά προεκλογική εκστρατεία, που περιείχε από σεισμούς, καταποντισμούς, κατασκευασμένα βίντεο, τρολ, παραπληροφόρηση, σφαίρες, μέχτι συκοφαντίες και προσβολές, κατέληξε στο να καταγραφεί ως μία από τις πιο τοξικές και άσχημες προεκλογικές περιόδους της πολιτικής ιστορίας της Τουρκίας. Η πιο ζωτική ψήφος της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια να οδηγεί αύριο στην πολιτική εξόντωση του ενός από τους δύο αντιπάλους, γιατί, μετά από αυτή την εκλογική αναμέτρηση, όποιος χάσει, θα σημάνει τον αφανισμό του από την πολιτική ζωή της χώρας.

Τουρκία (AP)

Οι δεκάδες καταγγελίες για fake news της προεκλογικής περιόδου

Ο οργανισμός ελέγχου δεδομένων Teyit εξέτασε δεκάδες καταγγελίες που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής εκστρατείας στην Τουρκία και κατέγραψε πολλές ανακρίβειες από όλες τις πλευρές.

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε με σκοπό να επαληθεύει ή να αντικρούσει ισχυρισμούς που διατυπώνονται σε παραδοσιακά ειδησεογραφικά μέσα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έδειξε -για παράδειγμα- τον Κιλιτσντάρογλου να επαναλαμβάνει έναν ισχυρισμό για τον πλούτο του Ερντογάν, που δεν έχει αποδειχτεί με στοιχεία μέχρι στιγμής.

Αντίστοιχα, το καύχημα του Ερντογάν ότι ένα πλήθος 1,7 εκατομμυρίων - περίπου το ένα δέκατο του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης - παρακολούθησε τη συγκέντρωσή του στις 7 Μαΐου, αποδεικνύεται επίσης ψευδές. Το Teyit υπολόγισε τον πιθανό αριθμό σε 690.000.

Τουρκία (AP)

Το πιο σημαντικό στοιχείο διαστρέβλωσης ήταν ωστόσο οι ψεύτικες εικόνες, που κυκλοφόρησαν και έπαιξαν ρόλο ακόμη και στην απόσυρση ενός υποψηφίου, του Μουχαρέμ Ιντζέ του Κόμματος Χώρα - από την υποψηφιότητά του για την προεδρία λίγες ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών. Μια ηχογράφηση που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο αποδείχθηκε γρήγορα ότι ήταν ψεύτικη και ο Ιντζέ είπε ότι έγινε χρησιμοποιώντας πλάνα που τραβήχτηκε από ισραηλινό πορνογραφικό ιστότοπο.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου, αυτή η προεκλογική περίοδος στην Τουρκία αποτέλεσε ένα «απαράμιλλο παράδειγμα οργανωμένης παραπληροφόρησης». «Η αλήθεια και οι πραγματικές πληροφορίες έχουν δεχθεί συντονισμένη επίθεση από πολλές πηγές, με την κυβέρνηση να παίζει κεντρικό ρόλο σε αυτό το ανησυχητικό φαινόμενο», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Εμρέ Κιζίλκαγια, επικεφαλής του ινστιτούτου για την Τουρκία.

Τα κορυφαία ζητήματα των τουρκικών εκλογών του 2023

Η οικονομία, το προσφυγικό και η δικαιοσύνη/ατομικά δικαιώματα ξεχώρισαν ως τα τρία κορυφαία ζητήματα αυτών των εκλογών, 100 χρόνια από την ίδρυση του τουρκικού κράτους.

Η πλειοψηφία των Τούρκων πιστεύει ότι το πιο σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζει η Τουρκία είναι η οικονομία. Πάνω από το 57% θεωρεί ότι οι τιμές των τροφίμων και ο πληθωρισμός είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα στη χώρα. Ωστόσο, αυτό το πρόβλημα δεν φαίνεται ότι ούτε σήμερα θα επηρεάσει την ψήφο του Τούρκου πολίτη, ο οποίος, όπως απέδειξε η κάλπη της 14ης Μαΐου, δεν ψηφίζει τελικά με βάση την τσέπη του, αλλά με βάση την ταυτότητά του και με όρους εθνικιστικούς, πατριωτικούς. Ο Κιλιτσντάρογλου δεν κατάφερε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι θα μπορούσε να θεραπεύσει την οικονομία. Σε δημοσκόπηση το 52% δήλωσε ότι εμπιστεύονται περισσότερο τον Ερντογάν για την οικονομία και το 48% τον Κιλιτσντάρογλου.

Τουρκία (AP)

Οι πρόσφυγες στο επίκεντρο

Αντίθετα, στο θέμα των προσφύγων στην Τουρκία, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης φαίνεται ότι κατάφερε να κερδίσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη. Το 57% είπε ότι εμπιστεύεται περισσότερο τον Κιλιτσντάρογλου στο ότι θα ασκήσει αντι-προσφυγική πολιτική, σε σχέση με τον Ερντογάν (43%). Η σαρωτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων, δηλ. το 71%, είπε ότι οι πρόσφυγες πρέπει να επιστρέψουν στη χώρα τους το συντομότερο δυνατό.

Ο δημόσιος διάλογος γύρω από τους πρόσφυγες έγινε ιδιαίτερα έντονος σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία. Η άμεση επιστροφή των προσφύγων ήταν ο βασικός όρος των ακροδεξιών κομμάτων υπό τον Σινάν Ογάν, προκειμένου να «χαρίσουν» την υποστήριξή τους στους δύο μονομάχους, Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου, στο δεύτερο γύρο. Η απροσδόκητη υποστήριξη που συγκέντρωσε ο Ογάν στον πρώτο γύρο ανάγκασε τους Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου να δυναμώσουν τη ρητορική τους κατά των προσφύγων.

Υπάρχει μάλιστα μια θεωρία που κυκλοφορεί σε ορισμένους κύκλους ότι ο Οζντάγ και ο Ογάν, οι οποίοι διατηρούν στενούς δεσμούς, συμφώνησαν μεταξύ τους να υποστηρίξουν τους αντίπαλους υποψηφίους, ώστε να μπορέσουν να επιβάλουν την εθνικιστική και αντι-προσφυγική ατζέντα τους και στα δύο στρατόπεδα.

Αξίζει άραγε τον κόπο αυτή η συμμαχία των Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου με τους εθνικιστές;

Για τον Ερντογάν το βάλει λίγο νερό στο κρασί του για τους πρόσφυγες αναμφισβήτητα ναι, καθώς από το 5.2% του Ογάν στον πρώτο γύρο, του αρκεί ακόμη κι ένα 0.38% για να κερδίσει την αυτοδυναμία στο δεύτερο γύρο.
Για τον Κιλιτσντάρογλου, επίσης. Το Κόμμα της Νίκης του Οζντάγ εξασφάλισε περίπου 1,5 εκατομμύριο ψήφους στις κοινοβουλευτικές εκλογές με 2,23% της υποστήριξης του εκλογικού σώματος. Και με τη διαφορά μεταξύ Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου μόνο 2,5 εκατομμύρια ψήφους, αυτή η νέα συμμαχία θα μπορούσε να είναι κρίσιμη.

Το τρίτο μεγάλο ζήτημα που αντιμετωπίζει η τουρκική κοινωνία στις αρχές του 21ου αιώνα είναι η δικαιοσύνη και τα ατομικά δικαιώματα. Οι επικριτές της κυβέρνησης υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι η ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος έχει διαβρωθεί από την εκτελεστική εξουσία του Ερντογάν, ο οποίος έχει κατηγορηθεί για άρση όλων των ισορροπιών στη χώρα. Αυτό προσπάθησε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να εμποτίσει στην εκλογική συνείδηση των ψηφοφόρων, αλλά τελικά δεν τα κατάφερε. Η Μεγάλη Τουρκία του Ερντογάν ενέπνευσε περισσότερη εμπιστοσύνη και σταθερότητα στον μέσο Τούρκο από ό,τι οι ουτοπικές ιδέες περί ισότητας, δικαιοσύνης, ελευθεριών κλπ.

Ακόμη πάντως και οι προσπάθειες του Ερντογάν να καταστήσει την εθνική ασφάλεια το κυρίαρχο θέμα, καταδεικνύοντας την εξακομματική συμμαχία της αντιπολίτευσης και τον υποψήφιο της Κιλιτσντάρογλου συνεργάτες τρομοκρατών, πιστεύεται ότι πέτυχε το σκοπό της, καθώς το 57% των Τούρκων δήλωσε ότι εμπιστεύεται περισσότερο τον Ερντογάν σε θέματα εθνικής ασφάλειας και το 43% τον Κιλιτσντάρογλου.

Η αποχή ο μεγαλύτερος φόβος του δεύτερου γύρου

Τόσο τα στρατόπεδα του Ερντογάν όσο και του Κιλιτσντάρογλου φοβούνται πάντως ότι η κούρσα μπορεί να χαρακτηριστεί από απάθεια και γι’ αυτό επικεντρώθηκαν στο κάλεσμα των υποστηρικτών τους να ψηφίσουν. Στις εκλογές της 14ης Μαΐου η συμμετοχή έφτασε στο 88%. Θεωρείται ότι ένα 6% των ψηφοφόρων δεν σχεδιάζει να ψηφίσει στο δεύτερο γύρο των εκλογών, ενώ ένα 14% των ερωτηθέντων δεν θα ψηφίσει τον ίδιο υποψήφιο που ψήφισε στον πρώτο γύρο. Πάνω από το 77% των ερωτηθέντων δήλωσαν πάντως ότι θα ψήφιζαν τον ίδιο υποψήφιο.

Αξιοσημείωτο είναι ωστόσο ότι ένα 15% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι αναποφάσιστοι οδεύοντας προς την Κυριακή, ένα εκπληκτικά μεγάλο ποσοστό σε μια τόσο δυνητικά αμφίρροπη κούρσα. Οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι έχουν καταληφθεί από ένα αίσθημα απογοήτευσης και θεωρούν ότι όποιος και να κερδίσει την Κυριακή, οι μεταρρυθμίσεις και οι θυσίες που απαιτούνται για την κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη θα είναι τρομακτικές. Γι’ αυτό και ο λόγος που δεν θέλουν να δώσουν την πολύτιμη ψήφου τους σε κανέναν υποψήφιο να είναι εκείνος που θα υπερισχύσει τελικά στις 28 Μαΐου.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Διαβάστε ακόμη