Ελληνοτουρκικά: Ο καύσωνας των 90 ημερών και οι γαλλικές... κανονιές

Το μπαράζ επαφών της Αθήνας σε Παρίσι, Τελ Αβίβ και Κάιρο εν όψει του κρίσιμου επερχόμενου τριμήνου, η αιφνιδιαστική επίσκεψη των Τούρκων στη Λιβύη με παράλληλη προσπάθεια εμπλοκής του αμερικανικού παράγοντα, το δριμύ κατηγορώ σε πέντε άξονες της Γαλλίας εναντίον της Άγκυρας και η αποφασιστικότητα της Αιγύπτου

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά ┋

Νίκος Δένδιας και Αμπτνέλ Φατάχ αλ Σίσι στην Αίγυπτο

Οι εξελίξεις καλπάζουν στην ευρύτερη ελληνική γειτονιά (για να… προλάβουν τους ανταγωνισμούς που οξύνονται), με τους γείτονες να βγαίνουν από την καραντίνα του κορονοϊού πραγματοποιώντας τις πρώτες -έπειτα από μήνες- διά ζώσης επαφές κορυφής εκτός των συνόρων, σε μια προσπάθεια προφανώς να ενισχύσουν τις διαπραγματευτικές τους γραμμές εν όψει και του κρίσιμου επερχόμενου τριμήνου, που αναμένεται, αν μη τι άλλο, «πλούσιο» σε εξελίξεις, αν όχι επεισοδιακό.

Η εβδομάδα έκλεισε με την ελληνική πλευρά να έχει πραγματοποιήσει ένα μπαράζ από επαφές κορυφής σε Γαλλία (ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στις 15 Ιουνίου), Ισραήλ (ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, συνοδευόμενος από πλήθος υπουργών, το διήμερο 16-17 Ιουνίου) και Αίγυπτο (ο Ν. Δένδιας, συνοδευόμενος από τεχνικές ομάδες εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Εξωτερικών, στις 18 Ιουνίου).

Μαγειρεύεται επίσκεψη Ερντογάν στη Λιβύη

Αλλά και από την πλευρά της Τουρκίας υπήρξε κινητικότητα, με τους υπουργούς Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, και Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, να πραγματοποιούν αιφνιδιαστική επίσκεψη στην Τρίπολη της Λιβύης στις 17 Ιουνίου, συνοδευόμενοι από τον επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών MΙT, Χακάν Φιντάν. Δύο ημέρες αργότερα, στις 19 Ιουνίου, η τουρκική πλευρά θα υποδεχόταν στην Αγκυρα και τον υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας, Λουίτζι ντι Μάιο. Υπενθυμίζεται ότι ακριβώς δέκα ημέρες νωρίτερα, στις 9 Ιουνίου, ο Λουίτζι ντι Μάιο είχε βρεθεί και στην Αθήνα για την υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.

Και εάν για τους κ. Δένδια και Μητσοτάκη οι πρώτες κινήσεις εξόδου από την καραντίνα ήταν σε Γαλλία και Ισραήλ αντίστοιχα, για την τουρκική πλευρά ήταν στη Δυτική Λιβύη. Εάν, μάλιστα, πιστέψουμε και τις διαρροές, τότε είναι πλέον απλώς ζήτημα χρόνου να δούμε και τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επισκέπτεται κάποια στιγμή τον Φαγέζ αλ Σάρατζ στην Τρίπολη.

Το ότι η Τουρκία του Ερντογάν επιδιώκει πια να αποκτήσει μόνιμη παρουσία στη Λιβύη, με δικές της στρατιωτικές βάσεις αλλά και μέσα από προνομιακές επιχειρηματικές συμφωνίες (που θα αναλάβουν να φέρουν σε πέρας τουρκικές εταιρείες, όχι μόνο στο μέτωπο των ερευνών για υδρογονάνθρακες όπως η κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου TPAO αλλά και στο μέτωπο της ανοικοδόμησης της πληγείσας από τον πόλεμο βορειοαφρικανικής χώρας), είναι πλέον σαφές. Προκύπτει μέσα από όσα έχει δηλώσει άλλωστε δημοσίως τις περασμένες ημέρες και ο ίδιος ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Οι "on the record" αποστάσεις των ΗΠΑ από την Τουρκία

Προφανής είναι όμως παράλληλα και η προσπάθεια που καταβάλλει το τελευταίο διάστημα η Τουρκία να εμπλέξει τον αμερικανικό παράγοντα στις λιβυκές εξελίξεις ως υποστηρικτικό των τουρκικών θέσεων. Ερντογάν και Τσαβούσογλου βγήκαν δημοσίως (σε τουλάχιστον τρεις διαφορετικές περιπτώσεις το δεκαήμερο μεταξύ 8 και 18 Ιουνίου) και «καλωσόρισαν» την έλευση μια «νέας εποχής» στις σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ κα την Τουρκία, παρουσιάζοντας μάλιστα τη Λιβύη ως πεδίο νέων αμερικανοτουρκικών συνεργασιών, χωρίς όμως όλα αυτά να επιβεβαιώνονται επισήμως και από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών.

Παράγοντες με γνώση των εξελίξεων εκτιμούν ότι ο Ερντογάν τρέχει για να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν περισσότερες… υποχωρήσεις από την Ουάσιγκτον πριν από τις επερχόμενες αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου (και την ενδεχόμενη αλλαγή ηγεσίας στις ΗΠΑ), ποντάροντας έτσι και στη φερόμενη ως προνομιακή προσωπική σχέση που ο ίδιος έχει με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Ηταν, άλλωστε, έπειτα από τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Τραμπ στις 8 Ιουνίου όταν ο Ερντογάν μίλησε δημόσια για μια «νέα εποχή» στις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας, κάνοντας μάλιστα ειδική μνεία και στη Λιβύη. Οι ίδιες πηγές ενημέρωσης υπενθυμίζουν πάντως ότι ειδικά ως προς το περιεχόμενο των τηλεφωνικών συνομιλιών μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν έχει υπάρξει στο παρελθόν διάσταση απόψεων ανάμεσα στις συνομιλούσες πλευρές, που τείνουν να θυμούνται διαφορετικά όσα διημείφθησαν.

Σημειώνεται πως «on the record» η αμερικανική πλευρά έχει (είτε διά στόματος του πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ είτε σε επίπεδο Στέιτ Ντιπάρτμεντ) καταδικάσει ως «προκλητικό» το τουρκολιβυκό μνημόνιο περί των θαλασσίων οριοθετήσεων. Εχει, επίσης, διαμηνύσει εμφατικά ότι τα ελληνικά νησιά έχουν δικαίωμα σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα (πράγμα που σημείωσε άλλωστε προσφάτως και ο Ρώσος πρέσβης Αντρέι Μάσλοφ, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ), ενώ παράλληλα έχει καλέσει και όλες τις εξωτερικές δυνάμεις να αποχωρήσουν από το εμφυλιοπολεμικό μέτωπο της Λιβύης, στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα που θα έπρεπε προφανώς να απευθύνεται και στην Τουρκία.

Η Αγκυρα επιμένει ωστόσο να διεκδικεί ρόλο στη Λιβύη, εργαλειοποιώντας παράλληλα και το ΝΑΤΟ, το οποίο ΝΑΤΟ η τουρκική πλευρά άλλοτε επικαλείται ως διαπραγματευτικό χαρτί ενάντια στη Ρωσία (καλώντας, για παράδειγμα, τις ΗΠΑ «να παίξουν έναν πιο ενεργό ρόλο στη Λιβύη για τη διαφύλαξη των συμφερόντων του ΝΑΤΟ») και άλλοτε το υπονομεύει, προκαλώντας την εντονότατη αντίδραση χωρών όπως είναι η Γαλλία.

Ελληνογαλλική συναντίληψη σε πέντε άξονες

Το Παρίσι αντιλαμβάνεται πλέον την Τουρκία ως «πρόβλημα εντός του ΝΑΤΟ», όπως κατέστησε σαφές και κατά τις τηλεδιασκέψεις που είχαν οι υπουργοί Αμυνας της Συμμαχίας το διήμερο 17-18 Ιουνίου. Κατηγορεί την Αγκυρα:

Οτι παραβιάζει όχι μόνο το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη αλλά και τις αποφάσεις της Διεθνούς Διάσκεψης για τη Λιβύη που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιανουάριο στο Βερολίνο.
Οτι δρα ενάντια στην επιχείρηση «IRINI» της ΕΕ.
Οτι προβαίνει σε «ακραία επιθετικές» και «απαράδεκτες» κινήσεις εναντίον συμμαχικών δυνάμεων.
Οτι υπονομεύει σειρά από ΝΑΤΟϊκές αποφάσεις.
Οτι επί της ουσίας εκβιάζει τη Συμμαχία, διεκδικώντας, επί παραδείγματι, ανταλλάγματα που θα λειτουργούσαν σε βάρος των Κούρδων.

Οι Γάλλοι καταγγέλλουν, πιο συγκεκριμένα, ότι τουρκικά πλοία κινήθηκαν «επιθετικά» εναντίον γαλλικής φρεγάτας στη Μεσόγειο, κατά τρόπο μάλιστα που υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να αποτελέσει ακόμη και αιτία σύγκρουσης, όταν η τελευταία «τόλμησε» να επιχειρήσει να ελέγξει πλοίο με σημαία Τανζανίας το οποίο έπλεε συνοδεία τουρκικών πολεμικών και με σβησμένα τα συστήματα αναγνώρισης, κατά πάσα πιθανότητα προς τη Μισράτα της Λιβύης. Ο λόγος για το φορτηγό πλοίο «Cirkin», για το οποίο υπάρχουν υποψίες ότι έχει κατ’ επανάληψη μεταφέρει στη Λιβύη όπλα και οχήματα τους τελευταίους μήνες για λογαριασμό της Τουρκίας. Υπό την πίεση σειράς συμμάχων, ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ αναγκάστηκε να ανακοινώσει την περασμένη Πέμπτη 18 Ιουνίου ότι το ΝΑΤΟ ξεκινά επισήμως και έρευνα αναφορικά με όσα… επιθετικά προσάπτουν οι Γάλλοι στην Τουρκία. Ελλάδα και Γαλλία εμφανίζονται να συμφωνούν ως προς τη σοβαρότητα των προβλημάτων που επιμένει να προκαλεί η Τουρκία, υπονομεύοντας όχι μόνο τον ρόλο της ως ΝΑΤΟϊκού συμμάχου αλλά και την ίδια τη Συμμαχία. Επιβεβαιωτική της ελληνογαλλικής συναντίληψης υπήρξε η επίσκεψη που πραγματοποίησε την περασμένη Δευτέρα 15 Ιουνίου ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στο Παρίσι για επαφές με τον Γάλλο ομόλογό του, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν. Ενδεικτικές και οι τοποθετήσεις του Γάλλου ΥΠΕΞ, ο οποίος δεν παρέλειψε να καταδικάσει σθεναρά την αυξανόμενη στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στο λιβυκό μέτωπο, όπως άλλωστε και τις τουρκικές εξαγγελίες περί γεωτρήσεων στα χωρικά ύδατα ελληνικών νησιών.

Μπορέλ και Αιγύπτιοι στην Αθήνα

Η ελληνική πλευρά παραμένει σε εγρήγορση, κρατώντας «ζωντανές» γέφυρες και γραμμές άμυνας. Σημειωτέον ότι και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε θέμα επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία από την ΕΕ στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης την περασμένη Παρασκευή 19 Ιουνίου. Ο ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ενωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ αναμένεται να βρεθεί στην Ελλάδα το διήμερο 23-24 Ιουνίου, πραγματοποιώντας μάλιστα επισκέψεις όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στον Εβρο, προτού μεταβεί εν συνεχεία σε Κύπρο και Τουρκία.

Τεχνική ομάδα εμπειρογνωμόνων από την Αίγυπτο είναι, επίσης, προγραμματισμένο να επισκεφθεί την Αθήνα τον Ιούλιο, σε συνέχεια των επαφών που διεξήχθησαν ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο στο Κάιρο στις 18 Ιουνίου, με απώτερο στόχο την επίτευξη της συμφωνίας για μια σταδιακή -τμηματική έστω σε πρώτη φάση- οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο χωρών. Ως προς αυτό το θέμα, υπάρχουν βεβαίως τεχνικά ζητήματα που εκκρεμούν, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί. Υπάρχει, όμως, και η πολιτική βούληση που λειτουργεί υπέρ της ελληνοαιγυπτιακής προσέγγισης απέναντι σε μια επιθετικά επεκτατική Τουρκία, με την αιγυπτιακή πλευρά του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι να διαμηνύει ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία δυνάμεις της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) του Φαγέζ αλ Σάρατζ να περάσουν τη γραμμή της Σύρτης στη Λιβύη.

Μιλώντας πάντως σε δημοσιογράφους στην Αθήνα στις 19 Ιουνίου, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, ήταν σαφής ως προς τα όρια της ελληνικής αποφασιστικότητας, όταν δήλωσε ότι «όποιος τα βάλει με τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις θα πληρώσει πολύ μεγάλο κόστος (…). Οποιος πατήσει έδαφός μας, πρώτα θα τον κάψουμε και μετά θα ρωτήσουμε ποιος είναι».

Διαβάστε ακόμη