Σινάν Ουλγκέν: Η οικονομία μπορεί να φέρει αλλαγές στο πολιτικό τοπίο στην Τουρκία

Ως διπλωμάτης ο Σινάν Ουλγκέν πέρασε από κορυφαία πόστα: στη µόνιµη αντιπροσωπεία της Τουρκίας στην ΕΕ, καθώς και στο ΝΑΤΟ. Πλέον παραµένει δραστήριος µέσα από τη συµµετοχή του σε δεξαµενές σκέψης (Carnegie Europe, EDAM) και την αρθρογραφία του στον διεθνή Τύπο. Ο Σινάν Ουλγκέν µιλά στο «Εθνος της Κυριακής» για τις τελευταίες εξελίξεις. Σηµειώνει ότι το νέο προεδρικό σύστηµα που έφερε ο Ερντογάν έχει αρνητικό αντίκτυπο στην τουρκική οικονοµία. Εκφράζει, µάλιστα, αµφιβολίες για το εάν και κατά πόσο αυτό το σύστηµα θα µπορέσει να αντιµετωπίσει τις νέες οικονοµικές προκλήσεις. Αναγνωρίζει ήττες για την Τουρκία στο µέτωπο της Συρίας, αλλά υπογραµµίζει παράλληλα και την τουρκική αποφασιστικότητα, σηµειώνοντας ότι η Αγκυρα θα ήταν ανοιχτή σε συµβιβασµούς που θα περιελάµβαναν και ανταλλάγµατα (tradeoffs) σε Λιβύη και Ανατολική Μεσόγειο.

Εχει υποστηριχθεί κατ’ επανάληψη ότι η τουρκική οικονοµία βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης. Πώς επηρεάζει η πανδηµία τις εξελίξεις; Θα µπορούσε η τρέχουσα κρίση να έχει πολιτικό κόστος για τον Ερντογάν;

Ο Ερντογάν είναι ο περισσότερο επιτυχηµένος πολιτικός των τελευταίων δεκαετιών στην Τουρκία. Βρίσκεται στην εξουσία χωρίς διακοπή από το 2002. Ο επόµενος εκλογικός κύκλος στη χώρα αναµένεται το 2023. Οταν κοιτάµε, ωστόσο, το τουρκικό πολιτικό τοπίο, βλέπουµε ότι η κατάσταση έχει γίνει πιο δύσκολη. Κατ’ αρχάς ως αποτέλεσµα της ανάδυσης νέων πολιτικών φορέων, κυρίως του πρώην υπουργού Οικονοµικών Αλί Μπαµπατζάν (σ.σ.: που ηγείται του αντιπολιτευόµενου Κόµµατος ∆ηµοκρατίας και Προόδου) αλλά και λόγω του πρώην υπουργού Εξωτερικών Αχµέτ Νταβούτογλου (σ.σ.: που ηγείται του αντιπολιτευόµενου Κόµµατος του Μέλλοντος). Υπάρχουν, λοιπόν, νέοι φορείς που µπορούν πιθανώς να αποσπάσουν ψήφους από τη δεξαµενή του Κόµµατος ∆ικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν. Το δεύτερο σηµαντικό στοιχείο που είναι πιθανό να φέρει αλλαγές στο πολιτικό τοπίο είναι η οικονοµία.

Η τουρκική οικονοµία έχει πια εισέλθει σε περίοδο ύφεσης. Ανέκαµπτε, αλλά πλέον η Τουρκία, όπως άλλωστε και άλλες χώρες, θα αρχίσει να νιώθει τον πόνο από τις επιπτώσεις του κορονοϊού. Επί της ουσίας υπάρχουν αµφιβολίες αναφορικά µε τη βιωσιµότητα των οικονοµικών επιδόσεων της Τουρκίας, αµφιβολίες που έχουν καταστεί περισσότερο έντονες µετά τη µετάβαση σε ένα προεδρικό σύστηµα όπου η εξουσία είναι σε µεγάλο βαθµό συγκεντρωµένη στα χέρια της προεδρίας. Ο αρνητικός αντίκτυπος αυτής της µετάβασης είναι ορατός στην αποδυνάµωση των θεσµών στον τοµέα της οικονοµικής διακυβέρνησης. Η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας έχει οπωσδήποτε επηρεαστεί. Το ερώτηµα, λοιπόν, είναι εάν υπό αυτόν τον τύπο διακυβέρνησης του εκτελεστικού προεδρικού συστήµατος, µε τα πολύ αδύναµα θεσµικά αντίβαρα (checks and balances), θα µπορέσει η Τουρκία να επιτύχει την οικονοµική επίδοση που θα χρειαζόταν προκειµένου ο Ερντογάν να ενδυναµώσει την πολιτική του θέση και να κερδίσει τις εκλογές του 2023.

Ο Ερντογάν έχει αναλάβει ρίσκα στο εξωτερικό. Υπάρχει κίνδυνος κάποια από αυτά να του γυρίσουν µπούµερανγκ;

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει όντως αναλάβει µια σειρά από ρίσκα στην εξωτερική πολιτική: στη Συρία, στη Λιβύη, στο θέµα των S-400 και στις σχέσεις µε άλλες χώρες. Ο στόχος της Τουρκίας στο µέτωπο της Συρίας, που ήταν η αλλαγή καθεστώτος (σ.σ.: η ανατροπή του Ασαντ), δεν έγινε πραγµατικότητα. Οι δυτικές χώρες που είχαν αρχικά υιοθετήσει ως θέση την ανάγκη αλλαγής καθεστώτος στη Συρία φάνηκε πως δεν ήταν διατεθειµένες να επενδύσουν στρατιωτικά για να επιτύχουν αυτόν τον στόχο. Οι σύµµαχοι του Ασαντ αντιθέτως, το Ιράν και η Ρωσία, επένδυσαν στρατιωτικά, µε αποτέλεσµα στο τέλος η ισορροπία των δυνάµεων να µετατοπιστεί υπέρ του συριακού καθεστώτος. Εν τω µεταξύ, η Τουρκία, ως γειτονική χώρα, βρέθηκε εκτεθειµένη και σε κινδύνους ασφαλείας (security spillovers). Σήµερα έχει καταλήξει µε 3,6 εκατοµµύρια πρόσφυγες στο έδαφός της και καλείται τώρα να µετριάσει τις αρνητικές συνέπειες των υπολογισµών της που δεν υλοποιήθηκαν.

Οι τιµές του πετρελαίου µπορεί να έχουν πέσει, αλλά η Τουρκία επιµένει να δηλώνει παρούσα στην Ανατολική Μεσόγειο...

Η τουρκική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο συνοδεύεται από µηνύµατα και συµβολισµούς. Συνάπτοντας διµερείς συµφωνίες µε χώρες όπως η Λιβύη και επιδεικνύοντας την ισχύ της, η Τουρκία θέλει να καταστήσει σαφές ότι δεν θα αποδεχόταν τον αποκλεισµό της από τις συµφωνίες έρευνας και αξιοποίησης των ενεργειακών κοιτασµάτων. Ετσι στέλνει ένα µήνυµα προς την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο και ως έναν βαθµό και προς το Ισραήλ.

Βλέπετε, όµως, πιθανότητα συµβιβασµών από την πλευρά της Αγκυρας;

Σε πολλά από τα παραπάνω υπάρχει πιθανότητα συµβιβασµών. Στη Λιβύη ο συµβιβασµός θα ήταν για την Τουρκία να υποστηρίξει συνοµιλίες µεταξύ Τρίπολης και Χαφτάρ για µια πολιτική διευθέτηση. Στην Ανατολική Μεσόγειο ο συµβιβασµός θα ήταν Τουρκία – Ελλάδα να διαπραγµατευθούν µια συµφωνία για τη δίκαιη κατανοµή των ενεργειακών πόρων. Στη Συρία έχει ήδη υπάρξει συµβιβασµός, στον βαθµό που η Τουρκία εγκατέλειψε τον στόχο της αλλαγής καθεστώτος. Στη Συρία το αποτέλεσµα δεν ήταν επωφελές για την Τουρκία. Στη Λιβύη και την Ανατολική Μεσόγειο, όµως, θα µπορούσε να είναι. Η τουρκική κυβέρνηση είναι ανοιχτή σε τέτοιους συµβιβασµούς (trade-offs).

Διαβάστε ακόμη

Κατώτατος μισθός: Στη Βουλή το νομοσχέδιο - Ποιες αλλαγές έγιναν

Μαρινάκης: Η ομιλία του Καραμανλή ήταν ενωτική - Ύβρεις από τον Σαμαρά

ΣΥΡΙΖΑ για σύλληψη Ρωμανού: «Αστυνομικές πρακτικές τύπου "συνήθως υπόπτων" δεν αρμόζουν σε κράτος δικαίου»