Κοροναϊός: Τι ισχύει για τον μισθό και την απουσία από την εργασία

Όσο αυξάνονται τα κρούσματα του κοροναϊού στην χώρα μας, τόσο πολλαπλασιάζονται τα ερωτήματα εργαζομένων και εργοδοτών για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.

Τα "Νέα της Ημερησίας" στο "Ωρα Ελλάδος 7:00" προσεγγίζουν όλες τις πτυχές που αφορούν την μισθωτή εργασία στην εποχή του κοροναϊού. 

Μέχρι να ληφθούν έκτακτα μέτρα ισχύει πλήρως ο κώδικας νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων που ψηφίστηκε το 2010 (ν. 3850/2010) όπως και κάθε άλλο ισχύον θεσμικό μέτρο. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε περίπτωση αναστολής λειτουργίας μιας επιχείρησης. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αν ο εργοδότης αναστείλει με δική του πρωτοβουλία προληπτικά τις εργασίες της επιχείρησής του, είναι υποχρεωμένος να αμείβει τους νοσούντες εργαζομένους κανονικά. Αν μια ιδιωτική επιχείρηση αναστείλει τη λειτουργία της με απόφαση δημόσιας αρχής, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών και στο πλαίσιο αποφυγής περαιτέρω διάδοσης του κοροναϊού κι επειδή αυτό οφείλεται σε λόγους ανωτέρας βίας ο εργοδότης σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο δεν υποχρεούται να καταβάλει αποδοχές στους εργαζόμενους του. 

Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ειδικό δικηγόρο – εργατολόγο, Γιάννη Καρούζο, τα δικαιώματα των εργαζομένων που απορρέουν από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο είναι σαφή: 

• Απαγορεύεται ο εργοδότης να υποβάλει ο ίδιος τον εργαζόμενο σε εξετάσεις όπως η θερμομέτρηση. Εξέταση γίνεται μόνο με σύμφωνη γνώμη εργαζόμενου και μόνο από γιατρό

• Η αποχή από τη δουλειά χωρίς διάγνωση και χωρίς υποψία προσβολής συνιστά αδικαιολόγητη απουσία
• Σε περίπτωση υποψίας προσβολής (π.χ. ταξίδι σε χώρες υψηλού κινδύνου) ο εργοδότης υποχρεούται να ζητήσει από το μισθωτό να μην προσέλθει καταβάλλοντάς τον μισθό. Προσοχή όμως : ο μισθωτός μπαίνει σε προληπτική «καραντίνα» μόνο με γνωμάτευση ή εντολή γιατρού και όχι με αυθαίρετη πρωτοβουλία του εργοδότη. Σε αυτή την περίπτωση ο μισθός καταβάλλεται κανονικά, ενώ οι ημέρες απουσίας δεν αφαιρούνται από την κανονική άδεια αναψυχής.

• Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, ο εργαζόμενος διατηρεί δικαίωμα στο μισθό λόγω ασθένειας για ένα 15ήμερο με προϋπηρεσία μικρότερη από έτος και για ένα μήνα με μεγαλύτερη από έτος.

• Το εύρος της δικαιούμενης άδειας ασθενείας εξαρτάται από την προϋπηρεσία του μισθωτού στον ίδιο εργοδότη. Με προϋπηρεσία μέχρι 4 χρόνια ο μισθωτός δικαιούται 1 μήνα άδειας ασθενείας. Η εν λόγω άδεια κλιμακώνεται έως τους 6 μήνες για όσους έχουν προϋπηρεσία 15 έτη και άνω.

• Ο τρόπος πληρωμής του μισθωτού κατά την άδεια ασθενείας εξαρτάται από το εύρος της άδειας. Για τις πρώτες 3 ημέρες απουσίας ο μισθωτός δικαιούται το ½ του ημερομισθίου ή του ημερήσιου μισθού. Από την 4^η μέρα και μετά ο μισθωτός δικαιούται επίδομα από τον ΕΦΚΑ (πρ. ΙΚΑ) ενώ ο εργοδότης υποχρεούται να καλύπτει την διαφορά μέχρι το 100% του ημερομισθίου του ή του ημερήσιου μισθού του.

• Προσοχή, σε περίπτωση που ο εργοδότης αναστείλει με δική του πρωτοβουλία προληπτικά τις εργασίες της επιχείρησής του, είναι υποχρεωμένος να αμείβει τους νοσούντες εργαζομένους κανονικά. Αν μια ιδιωτική επιχείρηση αναστείλει τη λειτουργία της με απόφαση δημόσιας αρχής, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών και στο πλαίσιο αποφυγής περαιτέρω διάδοσης του κοροναϊού κι επειδή αυτό οφείλεται σε λόγους ανωτέρας βίας ο εργοδότης δεν υποχρεούται να καταβάλει αποδοχές στους εργαζόμενους του. 

• Ο εργοδότης δεν μπορεί να απαγορεύει τα ταξίδια στο εξωτερικό. Μια τέτοια απαγόρευση είναι καταχρηστική.

• Οι έγκυες καλό είναι να μπαίνουν σε προληπτική καραντίνα αν υπάρχουν κρούσματα στον εργασιακό χώρο

• Οι εργοδότες έχουν ευθύνη για τα μέτρα υγείας και ασφάλειας, την συνδρομή ιατρών εργασίας και τα μέσα προσωπικής καθαριότητας του περιβάλλοντος εργασίας. Παράλειψη λήψης μέτρων επισύρει ευθύνες. Οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα επίσχεσης αν ο εργοδότης αδιαφορεί.

Γονικές άδειες

Σημαντικό ζήτημα διαμορφώνεται σταδιακά με το κλείσιμο των σχολείων, ιδιαίτερα αν εργάζονται και οι δυο γονείς και στο σπίτι δεν υπάρχει κανείς να κρατήσει τα παιδιά. Γονείς έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με άρνηση εργοδοτών να δώσουν άδεια. Άλλοι εργοδότες δίνουν άδεια αλλά τη συμψηφίζουν με την κανονική άδεια του καλοκαιριού ή αρνούνται να καταβάλλουν το μισθό. Τι ισχύει όμως κανονικά; 

«Στην Ιταλία νομοθετήθηκε πριν λίγα 24ωρα με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου το δικαίωμα της απουσίας από την εργασία για τον ένα από τους δυο γονείς, με την καταβολή του μισθού του και χωρίς αυτή η απουσία να συμψηφίζεται με την κανονική του άδεια», εξηγεί ο κ. Καρούζος. Στην Ελλάδα προς το παρόν υπάρχει μόνο το «παράθυρο» της κανονικής άδειας αναψυχής, καθώς η γονική άδεια δίδεται μέχρι το παιδί να γίνει 6 ετών, ενώ η άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης είναι μόλις 4 εργάσιμες ημέρες το χρόνο και πρέπει να χορηγείται πάντοτε τμηματικά, μια εργάσιμη ημέρα κάθε φορά.