Ελβετικό φράγκο: Τι προβλέπει η ρύθμιση για τη μετατροπή των δανείων σε ευρώ - Αναλυτικά παραδείγματα

Ανοίγει η πόρτα για να ρυθμιστούν σε ευρώ με βελτιωμένη ισοτιμία και σταθερό επιτόκιο περίπου 40.000 δάνεια σε ελβετικό φράγκο, που είναι είτε ενήμερα είτε σε ρύθμιση η οποία εξυπηρετείται, ενώ λύση μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού δίνεται και για τα κόκκινα δάνεια των «Ελβετών» που βρίσκονται σε χαρτοφυλάκια των servicers.

Η ρύθμιση την οποία προανήγγειλε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στη συζήτηση του προϋπολογισμού, αναμένεται να έρθει άμεσα στη Βουλή, πιθανότατα μεθαύριο Πέμπτη (18/12), ώστε να ψηφιστεί και να ισχύσει από το 2026.

Ειδικότερα η τροπολογία προβλέπει πως τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο μετατρέπονται σε ευρώ, μέσω βελτιωμένης ισοτιμίας σε σχέση με την τρέχουσα. Ταυτόχρονα, καθορίζεται σταθερό επιτόκιο για όλη την υπολειπόμενη διάρκεια του δανείου, η οποία δε μεταβάλλεται.

Η βελτίωση της ισοτιμίας κλιμακώνεται σε τέσσερις κατηγορίες (κάθε κατηγορία αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα εισοδηματικά/περιουσιακά κριτήρια), προσφέροντας άμεση και ουσιαστική μείωση του κεφαλαίου:

• Κατηγορία 1: +50% Βελτίωση Ισοτιμίας (κούρεμα) και Σταθερό Επιτόκιο 2,3%
• Κατηγορία 2: +30% Βελτίωση Ισοτιμίας (κούρεμα) και Σταθερό Επιτόκιο 2.5%
• Κατηγορία 3: +20% Βελτίωση Ισοτιμίας (κούρεμα) και Σταθερό Επιτόκιο 2.7%
• Κατηγορία 4: +15% Βελτίωση Ισοτιμίας (κούρεμα) και Σταθερό Επιτόκιο 2,9%

Το νέο δάνειο σε ευρώ θα έχει χαμηλό σταθερό επιτόκιο για όλη την υπολειπόμενη διάρκειά του, σημαντικά χαμηλότερο από τα αντίστοιχα δάνεια που χορηγούνται σήμερα. Ο δανειολήπτης γνωρίζει από την πρώτη στιγμή το ακριβές ποσό και την ημερομηνία καταβολής κάθε δόσης μέχρι την πλήρη εξόφληση του δανείου.

Επιπλέον, παρέχεται στον οφειλέτη η δυνατότητα να ζητήσει την επιμήκυνση της υπολειπόμενης διάρκειας αποπληρωμής του νέου δανείου σε Ευρώ έως και πέντε έτη. Με τον τρόπο αυτό προκύπτει περαιτέρωμείωση του ύψους της μηνιαίας δόσης, ώστε η ρύθμιση να είναι βιώσιμη για ακόμη περισσότερους οφειλέτες.

Η επιλογή αυτή αφορά οφειλέτες που έχουν οφειλή και αυτή είναι είτε:

• εξυπηρετούμενη είτε
• ρυθμισμένη και εξυπηρετούμενη και δεν έχει υπαχθεί στη ρύθμιση του ν. 3869/2010 («Νόμος Κατσέλη»), εφόσον δεν επιθυμούν την ένταξή τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό.

Οι οφειλέτες αυτοί έχουν τη δυνατότητα μετατροπής της συνολικής οφειλής από ελβετικά φράγκο σε ευρώ με ειδικούς όρους, που διαμορφώνονται σε συνάρτηση με τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια των κατωτέρω παραγράφων.

Οι κόκκινοι Ελβετοί στον εξωδικαστικό

Ρύθμιση έρχεται και για τα κόκκινα δάνεια που βρίσκονται στους servicers και ειδικότερα για τις μη εξυπηρετούμενες οφειλές, μέσω όμως του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών.

Σε αυτή την περίπτωση, λύση που προκύπτει από τον Εξωδικαστικό γίνεται πλέον υποχρεωτική για τους πιστωτές, ειδικά για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο.

Με τον τρόπο αυτό, η διαδικασία γίνεται αυτόματη και προϋποθέτει μόνον την υποβολή αίτησης του οφειλέτη. Με την έγκριση της αίτησης, η συνολική οφειλή μετατρέπεται σε ευρώ στην τρέχουσα ισοτιμία αναφοράς της ΕΚΤ: με τους επιτοκιακούς και λοιπούς όρους που προβλέπονται για τον εξωδικαστικό.

Η διαδικασία ολοκληρώνεται ηλεκτρονικά χωρίς ανάγκη φυσικής παρουσίας ή επανεγγραφής προσημείωσης. Η ρύθμιση είναι δεσμευτική για όλους τους πιστωτές και ισχύει άμεσα από την ημερομηνία υπογραφής. Η μετατροπή αποτελεί από νομική άποψη τροποποίηση της σύμβασης και όχι νέα ενοχή, ενώ διατηρούνται όλες οι εμπράγματες και προσωπικές εξασφαλίσεις.

Προαιρετική επιλογή

Η ρύθμιση σέβεται απολύτως την ελευθερία των οφειλετών. Κανείς δεν υποχρεώνεται να αλλάξει το δάνειό του. Όποιος θεωρεί ότι στο μέλλον η ισοτιμία ευρώ–ελβετικού θα κινηθεί ευνοϊκά, μπορεί να διατηρήσει το δάνειο στο ελβετικό φράγκο και να επωφεληθεί από τα πολύ χαμηλά επιτόκια του νομίσματος αυτού, αναλαμβάνοντας όμως και τον συναλλαγματικό κίνδυνο.

Για όλους τους υπόλοιπους, ο νόμος διασφαλίζει δύο πραγματικές και δεσμευτικές επιλογές, τις οποίες οι τράπεζες υποχρεούνται να αποδεχθούν.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός αφορά μη ενήμερους οφειλέτες. Η λύση που παράγεται από τον αλγόριθμο του μηχανισμού δεσμεύει υποχρεωτικά τους πιστωτές. Πρόκειται για ειδική και ευνοϊκή πρόβλεψη για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, καθώς στα αντίστοιχα δάνεια σε ευρώ οι πιστωτές διατηρούν κατ’ αρχήν δικαίωμα απόρριψης.

Η μετατροπή αφορά τους ενήμερους ή αυτούς που έχουν λάβει μια ρύθμιση και την εξυπηρετούν. Προβλέπεται δυνατότητα μετατροπής του δανείου σε ευρώ με σημαντική βελτίωση στην τρέχουσα ισοτιμία. Μέσω αυτού, προβλέπεται άμεση μείωση του οφειλόμενου κεφαλαίου σε ευρώ. Η ελάφρυνση είναι κλιμακωτή, από 15% έως και 50%, ανάλογα με την οικονομική και κοινωνική κατάσταση του οφειλέτη. Η ρύθμιση έχει ισχυρό κοινωνικό πρόσημο. Δίνει έμφαση στην ελάφρυνση των οικονομικά ασθενέστερων οφειλετών, με κλιμακωτή ελάφρυνση που φτάνει σε πολύ υψηλό ποσοστό, έως 50%. Το δάνειο μετατρέπεται σε ευρώ με σταθερό επιτόκιο 2,30%–2,90%, για όλη την εναπομείνασα διάρκεια. Παρέχεται δυνατότητα παράτασης έως 5 έτη, ώστε να μειωθεί περαιτέρω η μηνιαία δόση.

Κόστος για τις τράπεζες

Η ανάληψη του κόστους της ρύθμισης αφορά αποκλειστικά τις τράπεζες, οι οποίες το καλύπτουν εξ ολοκλήρου. Η παρέμβαση είναι δημοσιονομικά ασφαλής. Σημαντικός αριθμός δανείων σε ελβετικό φράγκο έχει ενταχθεί σε τιτλοποιήσεις του προγράμματος «Ηρακλής», με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.

Η ρύθμιση:

είναι κεφαλαιακά ουδέτερη για τις τιτλοποιήσεις,

δεν θέτει σε κίνδυνο τα εγκεκριμένα επιχειρησιακά σχέδια,

δεν δημιουργεί κίνδυνο κατάπτωσης κρατικών εγγυήσεων.

Εφόσον, όλοι επιλέξουν τη μετατροπή το κόστος εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 600 εκατομμύρια ευρώ.

Το πρόβλημα

Τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο χορηγήθηκαν κυρίως την περίοδο 2005–2009, σε ένα εντελώς διαφορετικό διεθνές περιβάλλον. Την εποχή εκείνη:

δεν υπήρχε καμία διεθνής πρόβλεψη για έντονη ανατίμηση του ελβετικού φράγκου,
το επιτόκιο του ελβετικού ήταν σταθερά χαμηλότερο από εκείνο του ευρώ, κατά μέσο όρο πάνω από μία ποσοστιαία μονάδα από το 2008 έως σήμερα.

Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση ανέτρεψε πλήρως αυτά τα δεδομένα, καθώς επήλθε σημαντική ανατίμηση του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ, σε σημείο ώστε η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα να επιβάλλει ανώτατο όριο στην ισοτιμία (1:1,20), το οποίο διατήρησε επί μακρόν. Όταν το όριο αυτό ήρθη αιφνιδιαστικά, η ισοτιμία επιδεινώθηκε και έκτοτε παραμένει δυσμενής (σήμερα περίπου 0,94).

Ως αποτέλεσμα, χιλιάδες δανειολήπτες, παρότι κατέβαλαν δόσεις επί σειρά ετών, βρέθηκαν να οφείλουν περισσότερα σε ευρώ από όσα αρχικά δανείστηκαν, λόγω ενός συναλλαγματικού κινδύνου που δεν μπορούσαν να προβλέψουν.

Με τη ρύθμιση αυτή:

Παρέχεται ελάφρυνση έναντι της τρέχουσας ισοτιμίας σε όλους τους δανειολήπτες δανείων σε ελβετικό φράγκο που είναι ενήμεροι ή εμφανίζουν καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών, χωρίς καμία εξαίρεση, με διαφοροποίηση των όρων ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση.

Όλα τα δάνεια δύνανται να μετατραπούν σε ευρώ με προνομιακή ισοτιμία, η οποία αντιστοιχεί σε όφελος από 15% έως 50%.

Παράλληλα, η μετατροπή πραγματοποιείται με σταθερό επιτόκιο, από 2,30% έως 2,90%, ανάλογα με το οικονομικό προφίλ του δανειολήπτη, για το σύνολο της εναπομένουσας διάρκειας του δανείου.

Τα επιτόκια είναι σημαντικά χαμηλότερα από εκείνα ενός νέου στεγαστικού δανείου σήμερα,

Μειώνεται το κεφάλαιο,
εξαλείφεται ο συναλλαγματικός κίνδυνος,
εξασφαλίζεται χαμηλό και σταθερό επιτόκιο μέχρι τη λήξη.

Ο οφειλέτης γνωρίζει πλέον με απόλυτη σαφήνεια πόσο θα πληρώσει και μέχρι πότε.

Η νομοθετική παρέμβαση δεν υποκαθιστά τη Δικαιοσύνη. Αναγνωρίζει όμως ότι ένα ζήτημα μπορεί να είναι νομικά λυμένο, αλλά κοινωνικά ανοιχτό.

Ερωτήσεις - Απαντήσεις

Πόσα δάνεια σε Ελβετικό Φράγκο (CHF) βρίσκονται σε εκκρεμότητα;

Συνολικά στην Ελλάδα χορηγήθηκαν περίπου 57.000 δάνεια σε CHF, σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, συνολικής αξίας 14,1 δις CHF. Σήμερα στο τραπεζικό σύστημα παραμένουν 20.625 δάνεια με υπόλοιπο 2,5 δις CHF, ενώ 17.442 δάνεια ύψους 3 δις CHF διαχειρίζονται servicers, με τα περισσότερα από αυτά να έχουν περιληφθεί στις τιτλοποιήσεις του προγράμματος Ηρακλής. Δηλαδή η ρύθμιση αφορά περίπου 40.000 δάνεια.

Γιατί να μην επιβαρυνθούν κι άλλο οι τράπεζες που έχουν τόσο μεγάλα κέρδη; Γιατί για παράδειγμα να μην ισομεριστεί το κόστος από την ιστορική ισοτιμία μέχρι σήμερα;

Ανάλογα εάν το δάνειο είχε εκταμιευθεί το 2007 ή 2008, η συναλλαγματική επιβάρυνση σε ευρώ για ποσό του δανείου σε ελβετικό νόμισμα που δεν έχει αποπληρωθεί ακόμη, κυμαίνεται από 60-70%. Το ίδιο διάστημα αυτών των 17-18 ετών, από την ημερομηνία εκταμίευσης έως σήμερα, οι δανειολήπτες σε ελβετικό νόμισμα κατέβαλαν τόκους που υπολογίζονταν με διατραπεζικό επιτόκιο, που ήταν περίπου, και κατά μέσο όρο μια ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερο από αυτό του ευρώ. Επομένως προκύπτει ένα σημαντικό επιτοκιακό όφελος, έως 20%.

Για τους πιο οικονομικά ασθενείς δανειολήπτες, η προνομιακή ισοτιμία μετατροπής του δανείου με βάση το νέο νόμο είναι 25% υψηλότερη από την τρέχουσα, ενώ από το σταθερό επιτόκιο 2,30%, προκύπτει ένα επιπλέον όφελος πάνω από 15%, σε σχέση με ένα αντίστοιχο στεγαστικό δάνειο που εκταμιεύεται σήμερα.

Από τα παραπάνω προκύπτει, ότι για τους πιο οικονομικά ασθενείς δανειολήπτες, καλύπτεται ένα πολύ μεγάλο μέρος της συναλλαγματικής διαφοράς.

Αλλά και για τους δανειολήπτες που δεν εμπίπτουν σε κάποια κατηγορία με βάση τα εισοδηματικά και περιουσιακά τους στοιχεία, η προνομιακή ισοτιμία μετατροπής του δανείου με βάση το νέο νόμο είναι 10% υψηλότερη από την τρέχουσα, ενώ από το σταθερό επιτόκιο 2,90%, προκύπτει ένα επιπλέον όφελος πάνω από 10%, σε σχέση με ένα αντίστοιχο στεγαστικό δάνειο που εκταμιεύεται σήμερα.

Πόσο θα κοστίσει στις τράπεζες η κυβερνητική παρέμβαση;

Δεν μπορεί να προσδιοριστεί εκ των προτέρων με ακρίβεια επειδή η λύση είναι προαιρετική για τους οφειλέτες. Άρα θα εξαρτηθεί από το πόσοι θα επιλέξουν να μετατρέψουν το δάνειο με το «κούρεμα» που αντιστοιχεί στην κατηγορία όπου υπάγονται. Στις Τράπεζες, ο αριθμός των δανείων είναι 20.000 περίπου, ποσού περίπου 2.7 δις (2.5 δις σε ελβετικό νόμισμα). Εφόσον, όλοι επιλέξουν τη μετατροπή το κόστος εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 600 εκατομμύρια ευρώ.

Γιατί δεν εφαρμόζεται η λύση που δόθηκε σε άλλες χώρες;

Ας δούμε πρώτα τη βασική διαφορά και μετά τι εφαρμόστηκε σε άλλες χώρες. Η βασική διαφορά είναι ότι οι όροι των συμβάσεων των δανείων ήταν διαφορετικοί σε κάθε χώρα (στην Ελλάδα τα δάνεια ήταν σε ξένο νόμισμα, δηλαδή ελβετικό, σε άλλες χώρες ήταν δάνεια σε ευρώ με ρήτρα ελβετικού νομίσματος) και το αντικείμενο των σχετικών δικών που απασχόλησαν τα δικαστήρια ήταν διαφορετικό. Τα ελληνικά δικαστήρια έκριναν ότι οι σχετικές συμβάσεις προέβλεπαν και συνοδεύονταν από όρους που διασφάλιζαν την πλήρη ενημέρωση των δανειοληπτών και την προστασία των συμφερόντων τους από την αλλαγή της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Στις χώρες όπου υπήρξε νομοθετική παρέμβαση οι δανειολήπτες είχαν δικαιωθεί από τα δικαστήρια, ενώ στην Ελλάδα συνέβη το αντίθετο, κρίθηκε δηλαδή τελεσίδικα ότι οι τράπεζες δεν παραβίασαν κανένα νομοθετικό ή κανονιστικό/ρυθμιστικό πλαίσιο κατά τη χορήγηση των δανείων σε ελβετικό φράγκο.

Εκτός τούτου, οι γενικές ρυθμίσεις, όπου επιχειρήθηκαν, αποδείχθηκαν ατελέσφορες και η ΕΚΤ έχει εκφράσει επανειλημμένα και ρητά την αντίθεσή της σε οριζόντια μέτρα.

Παντού, ακόμη και στην Ουγγαρία, οι παρεμβάσεις ακολουθούν και ευθυγραμμίζονται με τις αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων

Η προτεινόμενη λύση αποφεύγει την λογική της οριζόντιας ρύθμισης και επιλέγει την ισορροπημένη, με βάση κοινωνικά κριτήρια, προσέγγιση του θέματος.

Αν κάποιος έχει ρυθμίσει το δάνειό του με «κούρεμα», μπορεί να επωφεληθεί και από τη νέα ρύθμιση;

Η νέα ρύθμιση μέσω της βελτιωμένης ισοτιμίας μετατροπής του ελβετικού φράγκου σε ευρώ ισοδυναμεί πρακτικά με κούρεμα του άληκτου κεφαλαίου του δανείου. Δεν λειτουργεί αθροιστικά σε προηγούμενη τυχόν άφεση μέρους της οφειλής. Ο δανειολήπτης μπορεί να την επιλέξει, σε αυτή την περίπτωση όμως θα εφαρμοστεί στο ποσό της οφειλής πριν από τη ρύθμιση που προηγήθηκε, με αφαίρεση των ενδιάμεσων καταβολών κεφαλαίου.

Τι θα γίνει εάν κάποιος υπαχθεί στη νέα ρύθμιση και αθετήσει εκ νέου την οφειλή του;

Προϋπόθεση εφαρμογής της ρύθμισης είναι η τήρησή της για όλη τη διάρκεια και μέχρι την πλήρη εξόφληση του δανείου. Εάν δεν τηρηθεί, η ρύθμιση παύει να ισχύει από την έναρξη της εφαρμογής της, η οφειλή επιστρέφει στο προηγούμενο καθεστώς (πριν από την εφαρμογή της ευνοϊκής ισοτιμίας) και γίνεται άμεσα απαιτητή στο σύνολό της.

Γιατί δεν επηρεάζονται οι τιτλοποιήσεις του προγράμματος Ηρακλής;

Πολλά από τα δάνεια που περιλαμβάνονται στα χαρτοφυλάκια των τιτλοποιήσεων του Ηρακλή έχουν ήδη ρυθμιστεί από τους servicers. Η μετατροπή σε ευρώ εξαλείφει το συναλλαγματικό κίνδυνο (από μια περαιτέρω άνοδο της ισοτιμίας CHF/EUR), σταθεροποιεί τις ταμειακές ροές μέσω βιώσιμων ρυθμίσεων και επομένως διευκολύνει την επίτευξη των στόχων των αντίστοιχων business plan που προβλέπει κάθε τιτλοποίηση του Ηρακλή. Σε περίπτωση εκ νέου αθέτησης, προβλέπεται η απαίτηση της αρχικής αξίας της οφειλής, επομένως δεν υπάρχει αρνητική επίπτωση. Συνολικά, εκτιμάται ότι η εφαρμογή της νέας ρύθμισης στα χαρτοφυλάκια του προγράμματος Ηρακλής θα είναι κεφαλαιακά ουδέτερη.

Πηγή: imerisia.gr

Διαβάστε ακόμη

«Ώρα μηδέν» για τους αγρότες: Την Πέμπτη οι κρίσιμες αποφάσεις - Το σενάριο για Χριστούγεννα με μπλόκα

ΟΠΕΚΕΠΕ: Επτά συλληφθέντες αφέθηκαν ελεύθεροι - Ανάμεσά τους η μητέρα και η πεθερά του αρχηγού

ΗΠΑ: Η θέση των ΗΠΑ για την Τουρκία και τα F-35 δεν έχει αλλάξει - Μπλόκο λόγω S-400

Συναγερμός στο Ιράκ: Ο Τίγρης ποταμός κινδυνεύει με ερημοποίηση - «Χωρίς νερό, δεν υπάρχει ζωή»