Παρνασσός: Φθινόπωρο στην Αράχωβα στη σκιά του βουνού (pics)

Ορεινές διαδρομές, πανοραμική θέα, περιπλάνηση σε καλντερίμια, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικά σημεία και χωριά, βυζαντινά μοναστήρια, αλλά και ξεχωριστές τοπικές γεύσεις

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 10 λεπτά ┋

Η Αράχωβα, η «βασίλισσα» του χειμερινού τουρισμού, που στρέφει όλα τα φώτα της δημοσιότητας πάνω της, αφενός με το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού -το μεγαλύτερο της Ελλάδος- αφετέρου με την πληθώρα των σταρ, των διασημοτήτων της ελληνικής σόουμπιζ, και όχι μόνο, που κατακλύζουν την περιοχή, κάλλιστα μπορεί να αποτελέσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών, και τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου.

Κωμόπολη, χτισμένη στις πλαγιές του Παρνασσού, σε υψόμετρο 900 μ., στην Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας, διαθέτει αξιοπρεπέστατη τουριστική υποδομή, με καταλύματα, εστιατόρια, ταβέρνες με ιστορία ετών, ψητοπωλεία, πιτσαρίες, εμπορικά καταστήματα με είδη σκι, ένδυσης, χειροποίητα κοσμήματα και διακοσμητικά, αλλά και μαγαζάκια με παραδοσιακά προϊόντα, για όλα τα πορτοφόλια. Στην Αράχωβα θα βρείτε και οικονομικές προτάσεις, θα βρείτε και ακριβές, αλλά και πιο ακριβές.

Λίγο πριν μπείτε στην κοσμοπολίτικη κωμόπολη, κάντε μια στάση στη θέση Μαύρα Λιθάρια και βγάλτε την κλασική φωτογραφία με το #Arachova και φόντο την πρωταγωνίστρια του Παρνασσού, με τα σπίτια με τις κεραμιδένιες στέγες και τον επιβλητικό βράχο της Ωρας με το ρολόι του 18ου αιώνα.

Ο πύργος του ρολογιού και ο Εγκάρσιος

Στο κέντρο, στο νεοκλασικό κτίριο με το κεραμιδί χρώμα και τα ασπρόμαυρα πλακάκια στο δάπεδο, στο πρώην δημοτικό σχολείο, στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο, ενώ από το προαύλιο μπορείτε να πάτε μέχρι τον Πύργο του Ρολογιού και να ανεβείτε τα περίπου 50 σκαλοπάτια, απολαμβάνοντας πανοραμικά τη θέα!

Αξίζει να τα ανεβείτε, όπως αξίζει να ανηφορίσετε και τα 262 σκαλοπάτια –τον Εγκάρσιο- που ξεκινά από τον κεντρικό δρόμο, στην πλατεία Παπαϊωάννου, και φτάνει μέχρι την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, πολιούχου της κωμόπολης. Και από εκεί η θέα είναι πανοραμική, ωστόσο να πούμε ότι στο Άγιο Γεώργιο φτάνετε και οδικώς (1 χλμ.) από την άκρη της πόλης, στη δυτική πλευρά, προς Παρνασσό. Εκεί που θα δείτε και την προτομή του Γεώργιου Καραϊσκάκη, συμβολικό τρόπαιο νίκης 300 τουρκικών κεφαλών, που στήθηκε μετά τη Μάχη.

Για την ιστορία, η Μάχη της Αράχωβας υπήρξε μια από τις πολεμικές εμπλοκές της Επανάστασης του 1821, η οποία έγινε μεταξύ 18 και 24 Νοεμβρίου του 1826. Το μέγεθος του κινδύνου έδειξε η επιστολή του Γεώργιου Καραϊσκάκη προς τον πρωθυπουργό Ανδρέα Ζαΐμη: «Η Ελλάς προσκυνεί και πάσχισον διά την κοινήν σωτηρίαν». Τα σχέδια των Τούρκων ήταν να πατάξουν, όχι μόνο την Αράχωβα, αλλά ολόκληρη τη Ρούμελη και να ολοκληρώσουν ύστερα την κατάληψη της Πελοποννήσου. Ομως ματαιώθηκαν από τον Καραϊσκάκη, που διορίστηκε αρχιστράτηγος της Ρούμελης, η νίκη του οποίου είχε μεγάλη απήχηση και έδωσε θάρρος στους Ελληνες να συνεχίσουν τον απελευθερωτικό τους αγώνα.

Η πλατεία Λάκκας γεμάτη όλες τις ώρες της ημέρας με καφέ μπαρ, που λειτουργούν από το πρωί, καταστήματα, περίπτερο, τράπεζα, στενά δρομάκια με σπίτια, αλλά και ενοικιαζόμενα, μπαράκια και καφέ. Πιο πέρα, δίπλα στον Εγκάρσιο, το καφενείο του Ζάμπα από το 1938, τρίτη γενιά σήμερα, ο Λουκάς το δουλεύει, «10 η ώρα ανοίγουμε, και έτσι έχουμε μάθει τους παππούδες να έρχονται εκείνη την ώρα» μας απαντάει, στην απορία μας, «καλά, εννιά η ώρα το πρωί, και ήσασταν κλειστά; Τι ώρα έρχονται οι παππούδες για το καφεδάκι τους;». Εχει κάνα χρόνο που πήρε και το διπλανό μαγαζί και το επέκτεινε, και η κα. Αχτίδα, που ήταν μέχρι πρότινος εκεί, μετακόμισε το εστιατόριο της, δίπλα, αμέσως μετά την χαρακτηριστική βρύση δηλαδή.

Οσο για αυτήν την εποχή, η Αράχωβα, προετοιμάζεται σιγά σιγά, για να καλωσορίσει τη σεζόν της, την χειμερινή περίοδο, που κατακλύζεται από επισκέπτες, κυρίως τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες, όπως μας λένε ντόπιοι και επιχειρηματίες, και λιγότερο τις καθημερινές ημέρες.

Στο μαρτυρικό Δίστομο

Εδρα του Δήμου Διστόμου – Αράχωβας- Αντίκυρας σε υψόμετρο περίπου 450 μ., ανάμεσα στους πρόποδες του Παρνασσού και του Ελικώνα, το Δίστομο είναι πολύ γνωστό για το βάρβαρο αιματοκύλισμα της 10ης Ιουνίου 1944, από τους Ναζί.

Το Μαυσωλείο Διστόμου – το μνημείο στο λόφο Κάναλες- προς τιμήν των 228 σφαγιασθέντων αμάχων, της 10ης Ιουνίου 1944, ο ναός του Αγίου Νικολάου, στην πάνω πλατεία, με την μαρμάρινη επιγραφή, στην είσοδο του ναού, με τα ονόματα των σφαγιασθέντων, το Καστρί Διστόμου, η Ακρόπολη του Μεδεώνος κ.α. συμπεριλαμβάνονται στα αξιοθέατα και ιστορικά μνημεία της μαρτυρικής πόλης. Αξίζει δε να σημειώσουμε, ότι πρόσφατα, σύμφωνα με απόφαση ιταλικού δικαστηρίου σε βάρος της εταιρίας γερμανικών σιδηροδρόμων ανοίγει ο δρόμος για την καταβολή αποζημιώσεων στους απογόνους των θυμάτων της σφαγής.

Εθνικός δρυμός

Ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού που ιδρύθηκε το 1938 εκτείνεται σε 35.000 στρέμματα, κυρίως στο δυτικό συγκρότημα. Ο Παρνασσός εκτείνεται στους νομούς Βοιωτίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας, βόρεια και ανατολικά βρίσκεται η λεκάνη του Βοιωτικού Κηφισού, βορειοδυτικά ενώνεται με την Γκιώνα στο διάσελο του «51» - τοπωνύμιο που παραπέμπει στο 51ο χιλιόμετρο του δρόμου Λαμίας – Αμφισσας-, δυτικά και νοτιοδυτικά έχει τον ελαιώνα της Αμφισσας, νότια βρίσκεται η κοιλάδα του Πλειστού ποταμού με τον ελαιώνα της Αράχωβας -τμήμα του φημισμένου Δελφικού Τοπίου- ενώ νοτιοανατολικά συνδέεται με την Κίρφη (Ξεροβούνι) στο διάσελο του Ζεμενού, σε περίπου 750μ. υψόμετρο, τοποθεσία στην επαρχιακή οδό Λιβαδειάς - Αράχωβας. Ψηλότερες κορυφές του βουνού είναι η Λιάκουρα (2.457 μ.) και o Γεροντόβραχος (2.367 μ.) και ανάμεσά τους, στις θέσεις Φτερόλακκα και Κελάρια σε υψόμετρο 1.600 μ. – 2.250 μ., βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού.

Κληρονομιά της UNESCO

Το σπουδαιότερο βυζαντινό μνημείο της Ελλάδας του 11ου αι., η μονή του Οσίου Λουκά του Στειριώτη (20 χλμ. από Αράχωβα), στις δυτικές υπώρειες του Ελικώνα, κοντά στην αρχαία Στειρίδα, μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO από το 1990, αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης στην περιοχή. Υπήρξε ορμητήριο των οπλαρχηγών και των αγωνιστών της Βοιωτίας, της Λοκρίδας και της Φωκίδας κατά την επανάσταση του Ελληνικού γένους το 1821. Ο ηρωικός επίσκοπος των Σαλώνων Ησαΐας ύψωσε εκεί τη σημαία της Επανάστασης στη Ρούμελη, στις 26 Μαρτίου 1821 μαζί με τους μοναχούς και πολλούς αγωνιστές όπως τον Αθανάσιο Διάκο, τον Πανουργιά, το Δυοβουνιώτη, το Σκαλτσά, τον Τράκκα και άλλους.

Στο μοναστήρι θα δείτε τις δύο μεγάλες εκκλησίες -το ναό της Παναγίας που είναι και ο παλαιότερος, και το Καθολικό που χτίστηκε για να στεγάσει τα λείψανα του οσίου-, την Κρύπτη, το καμπαναριό, τα κελιά και τα υπόλοιπα κτίσματα. Η μονή πανηγυρίζει στις 7 Φεβρουαρίου και στις 3 Μαΐου, ενώ κατανυκτική είναι η περιφορά του επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή. Το ωράριο λειτουργίας είναι 10.00 – 17.00 (τηλ. 22670 21395, 22228).

ΑΡΑΧΩΒΑ ΔΥΟ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ, η χειμερινή Αράχωβα με το μεγαλύτερο χιονοδρομικό κέντρο της χώρας, με τουριστική υποδομή και πολύ καλή ποιότητα υπηρεσιών, και η καλοκαιρινή. «Αφού γιορτάσουμε και τον Αγιο μας, τον Αγιο Γεώργιο, ξεκινάει μια τελείως διαφορετική περίοδος για την Αράχωβα» λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος Συλλόγου Χιονοδρόμων και Ορειβασίας Αράχωβας Νίκος Κόρμπος προσθέτοντας τα ατού της ορεινής κωμόπολης για προσέλκυση επισκεπτών και τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου, «απέχει από τη θάλασσα μόνο 25 χλμ. και αυτό την καθιστά ιδανικό προορισμό για το καλοκαίρι, αφετέρου γιατί είναι κοντά στη θάλασσα, αφετέρου γιατί βρίσκεται σε τέτοιο υψόμετρο ιδανικό για κάποιους που θέλουν δροσιά. Επίσης, απέχει μόλις 10 χλμ. από τους Δελφούς». Στο πλαίσιο των ενεργειών του ΣΧΟ Αράχωβας εντάσσεται ο ορεινός αγώνας βουνού και δρόμου Arachova Trail, για πέμπτη χρονιά φέτος, που διεξάγεται τέλος Αυγούστου – αρχές Σεπτεμβρίου, με στόχο «να παρακινήσουμε τον κόσμο, και τα παιδιά κυρίως, στον αθλητισμό, να ενισχύσουμε το αθλητικό προφίλ της Αράχωβας αλλά και την τοπική οικονομία» αναφέρει ο κ. Κόρμπος.

Info

-Απόσταση: Από Αθήνα ακολουθείτε τη διαδρομή για Θήβα, Λειβαδιά, Αράχωβα, διανύοντας 160 χλμ. ή βγαίνετε για Κάστρο, Ορχομενό, συνεχίζετε για Λειβαδιά, Αράχωβα διανύοντας περίπου 175 χλμ. Από Θεσσαλονίκη, η χιλιομετρική απόσταση είναι περίπου στα 400 χλμ., ταξίδι 4 ωρών, ακολουθώντας την Εθνική οδό για Αθήνα, μετά τη Λαμία, έξοδος για Μπράλο, και συνεχίζετε για τον τελικό σας προορισμό. Με το τρένο εξυπηρετεί ο σταθμός Λειβαδιάς, ο οποίος απέχει 5 χλμ. από Λειβαδιά και 39 χλμ. από Αράχωβα.

-Διαμονή: Στην περιοχή θα βρείτε ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών, ξενώνες, σαλέ για όλα τα βαλάντια. Στην Αράχωβα, στο Λιβάδι, στους Δελφούς, στο Ζεμενό, στο Δίστομο, στην Αντίκυρα (παραλιακά της περιοχής), στην Αγόριανη, στην Πολύδροσο κτλ. θα απολαύσετε τη διαμονή σας.

Tips

-Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας: Στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο του 1908, δωρεά του μεγάλου Ελληνα ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού, στο παλιό δημοτικό σχολείο, στο κέντρο της κωμόπολης. Αναφορά για τη Μάχη της Αράχωβας, όπλα, παραδοσιακές φορεσιές, αργαλειοί και εκθέματα από τα εργαστήρια παραδοσιακών τεχνών κτλ. εκτίθενται στις αίθουσες του μουσείου. Ωρες λειτουργίας Τετάρτη – Κυριακή 11.00 – 18.00 (τηλ. 22670 31630, www.arachovamuseum.gr).

-Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού: Στο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου στο Δίστομο (14 χλμ. από Αράχωβα), απέναντι από το δημαρχείο Διστόμου - Αράχωβας – Αντίκυρας, με φωτογραφίες των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στις 10 Ιουνίου 1944, ειδικό χώρο φωτογραφίας του οστεοφυλακίου, που βρίσκεται ατόφιο στο Μαυσωλείο Διστόμου, ιστορικό υλικό εφημερίδων και περιοδικών εκδόσεων της εποχής, προβολή 30 λεπτών σχετικά με το ιστορικό της σφαγής. Επίσης, υπάρχει αναπαράσταση παραδοσιακού σπιτιού του Διστόμου. Ωρες επίσκεψης Δευτέρα – Παρασκευή 09.00 – 15.00, Σάββατο και Κυριακή κατόπιν συνεννόησης με τον ευγενέστατο εθελοντή Χρήστο Παπανικολάου στο τηλ. 6937 491404.

-Κοντινές διαδρομές: Mε αφετηρία σας την Αράχωβα, στην ιερά μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ιερουσαλήμ ή «Γερσαλή» σε απόσταση 25,5 χλμ. (τηλ. 22610 52230), στο Λιβάδι (8 χλμ.) όπου στη διαδρομή έχετε θέα από την Ιτέα μέχρι το Δελφικό Τοπίο και στο βάθος τα βουνά της Πελοποννήσου – τη Ζήρεια, τον Χελμό, τον Ερύμανθο, το Παναχαϊκό-, στην Επτάλοφο ή Αγόριανη (25 χλμ.), στα χιονοδρομικά κέντρα (30 χλμ.), στην Πολύδροσο (Σουβάλα) στα 37 χλμ. κτλ.

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Φορμαέλλα προϊόν Προστατευμένης Ονομασίας Προέλευσης, είδος τυριού που παράγεται αποκλειστικά στην Αράχωβα, φέτα Παρνασσού, τσίπουρο, γιαούρτι, οψιμοτύρι (γαλακτοκομικό προϊόν), χυλοπίτες, χυλοπιτάκι, τραχανάς, λάδι, μέλι από τα αγριολούλουδα του Παρνασσού, γλυκά (γαλακτομπούρεκο, πούρο Αράχωβας, μυγδαλάτα, σιροπιαστά, καρυδάτα ή σκαλτσούνια, ροζιέδες, κουραμπιέδες, χαλβάς κτλ.), λάδι, μέλι από τα αγριολούλουδα του Παρνασσού, ψητά και σούβλα, ξυλόγλυπτα, αραχωβίτικα υφαντά, βωξίτης κ.ά.