Μάρκος Σανούδος: ο Σταυροφόρος- μυθιστορηματικός ήρωας του Παπαδιαμάντη- που κατέκτησε τη Νάξο και άλλαξε την όψη στο νησί

Το όνομα Μάρκος Σανούδος στους περισσότερους- στις μέρες μας- δεν λέει το παραμικρό, σίγουρα. Οι πιο παλιοί, εκείνοι που διάβαζαν Παπαδιαμάντη, και οι μεταγενέστεροι, που άφησαν τα βιβλία να στολίζουν ράφια και βυθίστηκαν στα τηλεοπτικά κανάλια ο Μάρκος Σανούδος κάτι τους θυμίζει· τι όμως;

Στο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Οι Έμποροι των Εθνών», ο ήρωας του Κοσμοκαλόγερου συγγραφέα, Ιωάννης Μούχρας, ένας ναξιώτης ευπατρίδης- πειρατής, σώζει τον Ενετό Μάρκο Σανούδο από τους Γενοβέζους πειρατές, και τον φιλοξενεί στο σπίτι του.

Ο Σανούδος, που περιγράφεται ως φιλήδονος αριβιστής, αποπλανεί τη σύζυγο τού Μούχρα, την Αυγούστα, και την απάγει στη Βενετία. Να θυμίσουμε ότι το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε με επιτυχία στη μικρή οθόνη και μάλιστα από εκείνη τη σειρά το μόνο που έχει απομένει μέχρι τις μέρες μας είναι το να ακούγεται το τραγούδι των τίτλων: «Ήτανε μια φορά μάτια μου»… Μουσική Σταύρος Ξαρχάκος, στίχοι Κώστας Φέρης· ούτε πλάνο από την πετυχημένη τηλεοπτική παραγωη! Αυτά.
Ο Μάρκος Σανούδος, όμως ήταν πρόσωπο υπαρκτό και μάλιστα πέθανε μια μέρα σαν σήμερα, 12 Μαΐου του 1227. Ποιος ήταν ο Σανούδος;

Ανιψιός του δόγη Ντάντολο

Ο Μάρκος Α' Σανούδος (Marco I Sanudo: 2 Δεκεμβρίου 1153 - 12 Μαΐου 1227) ήταν ενετός ευγενής, μέλος του Οίκου των Σανούδων,  μεγαλύτερος γιος του ενετού ευγενούς Πιέτρο Σανούδου και ανιψιός του διαβόητου δόγη της Βενετίας Ενρίκο Ντάντολο. Γιατί διαβόητου; Μα ήταν ο εμπνευστής και ηγέτης της Δ’ Σταυροφορίας που κατέληξε στο να μακελευτεί η Κωνσταντινούπολη!
Ο Μάρκος Σανούδος συμμετείχε στη Δ’ Σταυροφορία κι όταν η Βασιλεύουσα έπεσε (1204) στα μιαρά χέρια των Δυτικών, ο Μάρκος Σανούδος συγκέντρωσε στόλο, κατέλαβε τη Νάξο και ίδρυσε το Δουκάτο του Αρχιπελάγους με έδρα το νησί. Ο Σανούδος, άλλαξε την όψη του νησιού μεταφέροντας την πρωτεύουσά του από το εσωτερικό στην παραλία- στη σημερινή Χώρα- σύμφωνα με τα πρότυπα της αρχαιότητας, έχτισε τη Χώρα της Νάξου (σήμερα ό,τι έχει απομένει μέσα στο κάστρο) με το λιμάνι που παραμένει πρωτεύουσα τον νησιού μέχρι τις μέρες μας. Ο Μάρκος Σανούδος προσπάθησε να διατηρήσει καλές σχέσεις με τους πρόκριτους της Νάξου και επέτρεψε στους κατοίκους να διατηρήσουν τα έθιμα, τα προνόμια και τη θρησκεία τους. Οι Έλληνες κατοικούσαν ανάμεσα στο λιμάνι και το κάστρο με πιο βασικούς οικισμούς τον Μπούργκο και το Νεοχώριον.
Ο Σανούδος πολέμησε στο πλευρό του Ερρίκου της Φλάνδρας εναντίον της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και συμμετείχε στην εκστρατεία των Ενετών κατά της Κρήτης. Ο Μάρκος Σανούδος πέθανε το 1227. Να ζήσουμε, να διαβάζουμε για να μαθαίνουμε…

Επίσης σαν σήμερα…

1821: Αρχίζει στο Βαλτέτσι η πρώτη μεγάλη μάχη της Ελληνικής Επανάστασης εναντίον των Οθωμανών.
1854: Οι Αγγλογάλλοι προχωρούν σε αποκλεισμό του Πειραιά και αργότερα σε κατοχή της Αθήνας και του Πειραιά έως τις 15 Φεβρουαρίου 1857, λόγω της επιμονής του βασιλιά Όθωνα να αναλάβει εκστρατεία για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας.
1992: Πεθαίνει ο σπουδαίος ποιητής και στιχουργός Νίκος Γκάτσος.
2002: Ο πρώην προέδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ επισκέπτεται την Κούβα· ήταν πρώτος πρόεδρος- έστω και πρώην- των ΗΠΑ που επισκέφθηκε το νησί μετά την επανάσταση του 1959.