Γεννιέται η πιο διάσημη Φάλαινα του κόσμου, ο «Μόμπι Ντικ» του Χέρμαν Μέλβιλ

Το μυθιστόρημα «Μόμπι Ντικ» βγαίνει και βιβλιοπωλεία και όλοι το απαξιώνουν! Ο Ουίλιαμ Φώκνερ, ένας από τους σημαντικότερους αμερικανούς συγγραφείς του 20ου αιώνα είχε πει πως θα ήθελε να το έχει γράψει εκείνος! Ο Ντ. Χ. Λώρενς (David Herbert Lawrence), ο βρετανός πεζογράφος και ποιητής, το χαρακτήρισε ως «ένα από τα πιο περίεργα και υπέροχα βιβλία στον κόσμο»! Και όλα αυτά για εκείνο το μυθιστόρημα που αρχίζει με την εμβληματική πρόταση: «Λέγε με Ισμαήλ»… Ποιο είναι αυτό; Μα το «Μόμπι Ντικ».

Ο συγγραφέας του βιβλίου, που καταπιάνεται με μια λευκή φάλαινα, Χέρμαν Μέλβιλ, πέθανε βυθισμένος στην ανωνυμία, πάμπτωχος και με την πικρή γεύση της αποτυχίας στα χείλη. Όταν δημοσιεύθηκε – μια μέρα σαν τη σημερινή – το «Μόμπι Ντικ» οι κριτικοί το κατακεραύνωσαν και εξελίχθηκε σε εμπορική αποτυχία.

Ο Χέρμαν Μέλβιλ, ταξιδευτής σε στεριές και θάλασσες, είχε δημοσιεύσει κάποια μυθιστορήματα με σχετικά μικρή επιτυχία, όμως εκείνο το «αριστούργημα», «Η Φάλαινα», δεν πούλησε σχεδόν τίποτα. Η πρώτη του έκδοση έμεινε στα ράφια των βιβλιοπωλείων! Και οι επόμενες συγγραφικές προσπάθειες του Μέλβιλ βούλιαξαν, όπως η αγαπημένη του φάλαινα, στον βυθό της απαξιώσης….

Ο Μέλβιλ πέθανε χωρίς κάποιος να ενδιαφερθεί γι’ αυτόν· ξεχασμένος από όλους έχοντας όμως εμπεδώσει ένα σπουδάιο μάθημα: η επιτυχία και η αποτυχία είναι… ατυχήματα αμφιβόλου σημασίας.

100 χρόνια από τη γέννησή του

Η φήμη του «Μόμπι Ντικ» ως σπουδαίο αμερικανικό μυθιστόρημα, άρχισε να δυναμώνει στις αρχές του 20ού αιώνα, 100 χρόνια μετά τη  γέννηση του Χέρμαν Μέλβιλ. Η βάση του έργου του Μέλβιλ ήταν ένα ταξίδι με το φαλαινοθηρικό «Ακούσνετ», που πραγματοποίησε το 1841. Το μυθιστόρημα αντλεί έμπνευση από τον Σαίξπηρ και τη Βίβλο. Η συγγραφή του βιβλίου διήρκεσε 18 μήνες.

Ο Μόμπι Ντικ είναι μια θαλασσινή περιπέτεια, γεμάτη συμβολισμούς και μεταφορές: «Λέγε με Ισμαήλ. Πριν από μερικά χρόνια -δεν έχει σημασία πόσο ακριβώς- έχοντας λίγα ή καθόλου χρήματα στο πουγκί μου και τίποτα ιδιαίτερο που να με ενδιαφέρει στη στεριά, σκέφτηκα να ταξιδέψω λίγο στη θάλασσα και να δω το υδάτινο μέρος του κόσμου»,  αυτή είναι η πρώτη παράγραφος του μυθιστορήματος, που κατέκτησε τους αναγνώστες: μετατράπηκε σε όπερα, σε κινούμενο σχέδιο, τηλεοπτική παραγωγή και περισσότερες από δώδεκα εκδόσεις σε μορφή κόμικ. Έγινε ταινία περισσότερες από δυο φορές με καλύτερη εκείνη του Τζον Χιούστον, παραγωγής 1956, σε σενάριο του συγγραφέα Ρέι Μπράντμπερι και με πρωταγωνιστή τον Γκρέγκορι Πεκ στο ρόλο του Αχαάβ.  

Με αφηγητή τον ναύτη Ισμαήλ, παρακολουθούμε το ταξίδι ενός εμμονικού καπετάνιου, του Αχαάβ, που έχει βάλει σκοπό της ζωής του να βρει και να σκοτώσει μια θηριώδη λευκή φάλαινα με το όνομα Μόμπι Ντικ, η οποία τού είχε κόψει το πόδι. Το πολυσέλιδο μυθιστόρημα περιγράφει την επικών διαστάσεων σύγκρουση Αχαάβ και Μόμπι Ντικ, που είναι, κατ' επέκταση, μια αναμέτρηση ανάμεσα στις δυνάμεις της Φύσης και τον Άνθρωπο. Οι κριτικές ήταν διθυραμβικές: «Ένα φανταστικό λογοτεχνικό έργο, ένα φιλοσοφικό, μεταφυσικό και ποιητικό ειδύλλιο». Ο «Morning Post» είδε «έναν από τους πιο έξυπνος, wittiest, και πιο διασκεδαστικό από σύγχρονα υθιστορήμτα», και προέβλεψε ότι ήταν ένα βιβλίο «που θα κάνει σπουδαία πορεία για τη λογοτεχνική φήμη του συγγραφέα του»... Όμως εκείνος ο συγγραφέας του δεν έζησε για να διαβάσει τις θετικές κριτικές. Ο Χέρμαν Μέλβιλ πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου 1891 σε ηλικία 72 χρονών, στη Νέα Υόρκη από καρδιακή προσβολή. Τα βιβλία του και ο ίδιος είχαν σχεδόν ξεχαστεί απ' όλους!