Yπογράφεται η Συνθήκη της Λωζάνης που έθεσε τα όρια της Τουρκίας

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά ┋

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραψε εκ μέρους της Ελλάδας τη Συνθήκη της Λωζάνης/copyright: AP PHOTOS

24 Ιουλίου και υπογράφεται η Συνθήκη της Λωζάνης, που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπογράφηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις υπόλοιπες χώρες που πολέμησαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) και συμμετείχαν στην Συνθήκη των Σεβρών συμπεριλαμβανομένης και της ΕΣΣΔ (που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη).

Συμβαλλο?μενοι η?ταν απο? τη μια πλευρα? η νεο?τευκτη κυβε?ρνηση της Μεγα?λης Εθνοσυνελευ?σεως της Τουρκι?ας (που ε?ρχεται να αντικαταστη?σει την παραπαι?ουσα εδω? και δεκαετι?ες Οθωμανικη? Αυτοκρατορι?α) και απο? την α?λλη επτα? χω?ρες, συμπεριλαμβανομε?νης και της Ελλα?δας· οι υπο?λοιπες η?ταν η Βρετανικη? Αυτοκρατορι?α, η Γαλλι?α, η Ιταλι?α, η Ιαπωνι?α, η Ρουμανι?α και το το?τε Σερβο-κροατικο?-σλοβενικο? κρα?τος. «Φιλικη?» συμμετοχη? ει?χαν οι Ηνωμε?νες Πολιτει?ες, η Σοβιετικη? Ενωση και η Βουλγαρι?α. Επι?σης, η Συνθη?κη απαρτι?ζεται απο? το βασικο? κει?μενο συν α?λλες 17 εξι?σου σημαντικε?ς συμβα?σεις, πρωτο?κολλα και δηλω?σεις, κα?ποιες εκ των οποι?ων οριστικοποιη?θηκαν πολυ? πριν απο? το καλοκαι?ρι. Η υπογραφείσα συνθήκη ήταν το αποτέλεσμα της σχετικής διάσκεψης που ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου 1922 μεταξύ των προαναφερομένων μελών. Στο κείμενο της Συνθήκης συμπεριλαμβάνεται και η Σύμβαση της Λωζάνης που αποτελεί συντομότερο κείμενο και υπογράφηκε νωρίτερα, στις 30 Ιανουαρίου 1923.

Υπογραφές μετά 7,5 μήνες διαβουλεύσεων

Μετά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού από την Μικρά Ασία, εμφανίστηκε η ανάγκη για αναπροσαρμογή της συνθήκης των Σεβρών. Στις 20 Οκτωβρίου 1922 άρχισε το συνέδριο που διακόπηκε έπειτα από έντονες διαμάχες στις 4 Φεβρουαρίου 1923 για να ξαναρχίσει στις 23 Απριλίου. Το τελικό κείμενο υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου μετά 7,5 μήνες διαβουλεύσεων.
Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη, την Ίμβρο και την Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με την Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών, η οποία όμως θα έμενε αποστρατικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Επίσης παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων εκτός της ζώνης των στενών.

Οι πολεμικές αποζημιώσεις κόστισαν ακριβά

Ένα σημείο διαφωνίας ήταν η καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων από την Ελλάδα, κάτι για το οποίο η τελευταία δήλωνε αδυναμία. Τελικά η Τουρκία δέχθηκε να της αποδοθεί το τρίγωνο του Κάραγατς στη Θράκη, γνωστό και ως Παλαιά Ορεστιάδα, αντί αποζημιώσεων. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες (το 1926 η τουρκική κυβέρνηση ακύρωσε με νόμο αυτή τη διάταξη). Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς.
Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών από τις δύο χώρες και η αποστρατικοποίηση («μη εγκατάσταση ναυτικής βάσεως») κάποιων νησιών του Αιγαίου (Λήμνος, Σαμοθράκη, Σάμος, Χίος, Λέσβος, Ικαρία).

Μεταξύ των ανταλλάξιμων περιελαμβάνονταν επίσης οι Έλληνες του Πόντου, αλλά και τουρκόφωνοι Έλληνες, όπως τουρκόφωνοι Πόντιοι και Καραμανλήδες, καθώς και ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι, όπως Τουρκοκρητικοί και Βαλαάδες της Δυτικής Μακεδονίας. Μαζί με τους Έλληνες, πέρασε στην Ελλάδα και αριθμός Αρμενίων και Συροχαλδαίων. Εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή οι Ρωμιοί κάτοικοι της νομαρχίας της Κωνσταντινούπολης (οι 125.000 μόνιμοι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης, των Πριγκηπονήσων και των περιχώρων, οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι πριν από τις 30 Οκτωβρίου του 1918) και οι κάτοικοι της Ίμβρου και της Τενέδου (6.000 κάτοικοι), ενώ στην Ελλάδα παρέμειναν 110.000 Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης.
Επιπλέον, βάσει του άρθρου 23, η Τουρκία απεμπόλησε πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της Κύπρου…

Επίσης σαν σήμερα: Το 1967, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στον Καναδά, ο Γάλλος πρόεδρος Σαρλ ντε Γκωλ δηλώνει σ' ένα πλήθος πάνω από 100.000 ατόμων στο Μόντρεαλ: «Vive le Quebec libre!». («Ζήτω το ελεύθερο Κεμπέκ!»). Η δήλωση, η οποία ερμηνεύτηκε ως υποστήριξη της ανεξαρτησίας του Κεμπέκ, ενθουσίασε πολλούς κατοίκους του Κεμπέκ αλλά εξόργισε την κυβέρνηση του Καναδά και πολλούς Αγγλοκαναδούς.

Το 2013 εκτροχιάστηκε τρένο στην Γαλικία από ανθρώπινο λάθος. Απολογισμός 79 νεκροί και 95 τραυματίες. Ο πρόεδρος της χώρας Μαριάνο Ραχόι κήρυξε τριήμερο πένθος. Είναι το χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα τα τελευταία 70 χρόνια στην Ισπανία.

Διαβάστε ακόμη