Κομφορμιστής: O άνθρωπος που δεν ήθελε να αλλάξει τον κόσμο

Υπάρχουν κάποιες μορφές που δεν έχουν ατομικά χαρακτηριστικά και έχουν πανομοιότυπο ντύσιμο με ριγέ κοστούμι και καπέλο. Που προχωράνε σιωπηλά, όταν πηγαίνουν στην «Κηδεία του Τσε Γκεβάρα»*, που στέκονται το ένα δίπλα στο άλλο μπροστά στις πρωινές εφημερίδες ως «Λαθραναγνώστες»*. Που παρακολουθούν καθιστοί μία διάλεξη ή πάλι που πετάνε στο γαλάζιο ουρανό ως «Άγγελοι»*. Που κοιτάνε από μακριά την Ακρόπολη και που στο τέλος μπαίνουν όλοι μαζί σε ένα «Σαρδελοκούτι»*.

Θυμίζοντας ίσως τους καθημερινούς ανθρώπους που διαβάζουν στα γρήγορα τις εφημερίδες κρεμασμένες από τα μανταλάκια σε περίπτερο στην Ομόνοια, εργάζονται με τις όμοιες στολές στα εργοστάσια, και μετά στη λήξη στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλον στο Μετρό και στα λεωφορεία της γραμμής. Ο ίδιος ο ζωγράφος Γιάννης Γαΐτης είχε πει ότι τα έργα του είναι ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μαζοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου. Ακούγεται παράλογο, όταν η βιολογία διακηρύττει τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου. Τόσο μοναδικός, όσο και το δακτυλικό του αποτύπωμα. Όσο η συμπεριφορά του, τα γούστα του, η ηθική του και τα πιστεύω του.

Η ίδια η φύση μας διδάσκει ότι το φυσιολογικό είναι η πολυμορφία κι αυτή δεν αφορά μόνο τα βιολογικά είδη. Είναι γνώρισμα των κοινωνιών, και των πολιτισμικών δημιουργημάτων τους. Διαφορετικές θρησκείες, άλλα ήθη κι άλλα έθιμα.

Ωστόσο οι άνθρωποι συνεχίζουν να παρουσιάζουν ορισμένα ομοιογενή χαρακτηριστικά που είναι το αντικαθρέφτισμα που ασκεί η δύναμη της μάζας στο κάθε μεμονωμένο άτομο. Με άλλα λόγια υπάρχει μία τάση ταύτισης και εξομοίωσης του κάθε ατόμου με τους άλλους. Ο νέος  κομφορμισμός είναι εδώ με τη δύναμη της μάζας να είναι τόσο ισχυρή που το άτομο «καταπίνεται» από αυτήν χάνοντας την πνευματική του ανεξαρτησία.

Ένα κοινωνικό φαινόμενο και ένας μηχανισμός, όπου το κάθε άτομο συμβιβάζεται με τις κυρίαρχες απόψεις με αποτέλεσμα η δική του ζωή να είναι η ζωή των πολλών. Η ανάγκη των ανθρώπων να ανήκουν σε μία κοινότητα τους μετατρέπει σε δεσμώτες, αφού υιοθετούν μαζοποιημένες συμπεριφορές αμαυρώνοντας την ατομική τους ελευθερία. Η κρίση και η βούληση βαθμιαία χάνονται και μαζί με αυτές χάνεται η δημιουργικότητα και η πρωτοβουλία. Ο φόβος για την αποδοχή προκαλεί συμπεριφορές μίμησης και αλλοτρίωσης.

Η βιομηχανία του θεάματος δημιουργεί ένα ομοιόμορφο μοντέλο κοινωνικής συμπεριφοράς, προωθώντας τη λεγόμενη «μαζική κουλτούρα». Το κοινό εκπαιδεύεται και αναπαράγει τα στερεότυπα που βλέπει παθητικά από τον καναπέ του καθιστικού του. Η σκέψη αδρανοποιείται και απλά το σύγχρονο άτομο «αδειάζει» το κεφάλι του από τα προβλήματα της επιβίωσης, προετοιμαζόμενος για την επόμενη εργάσιμη μέρα.

Η μαζική κουλτούρα χαλιναγωγεί όλους τους τομείς της πνευματικής παραγωγής. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ανωνυμία, απομόνωση, αλλοτρίωση, ισοπέδωση, υπερκατανάλωση.  Κι αν η κοινωνία είναι ένας ατελείωτος καμβάς, περιπλανώμενοι μοιάζουμε όλοι εμείς σαν τα ανθρωπάκια του Γαΐτη άλλοτε με επίσημο ένδυμα και άλλοτε με ριγωτό ή καρό κουστούμι, λευκό γιακά, μαύρη γραβάτα, μαύρα παπούτσια και μαύρη κορδέλα γύρω από το καπέλο με το πλατύ γείσο και παραδεχόμενοι, πως η μεγαλύτερη μοναξιά, είναι η μοναξιά των πολλών.

* Τα γνωστά έργα του σπουδαίου ζωγράφου Γιάννη Γαΐτη (1923 – 1984)

Διαβάστε ακόμη

Ερευνητές ανέπτυξαν ακουστικά που μπορούν να εντοπίσουν πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ - Πώς λετουργούν

Κατά της διαγραφής Σαμαρά ο Καραμανλής: Η κριτική δεν αντιμετωπίζεται με πειθαρχικά μέτρα - Δεν με ενδιαφέρει η Προεδρία

Εορταστικό ωράριο 2024: Πότε ξεκινάει - Ποιες Κυριακές θα είναι ανοιχτά τα μαγαζιά

Σε τροχιά κλιμάκωσης ο πόλεμος στην Ουκρανία; Το επόμενο βήμα του Πούτιν, τα πυρηνικά και ο παράγοντας Τραμπ