The Queen's Gambit: Η σειρά – φαινόμενο του Netflix «γεννάει» την πραγματική Ελίζαμπεθ Χάρμον

Μετά την προβολή της σειράς, τίποτα για το σκάκι δεν είναι... ίδιο με πριν

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋

Για την καταγωγή του ερίζουν διάφορες χώρες, από την Κίνα ως την Ιρλανδία, ωστόσο για τους πιο μυημένους οι ινδικές ρίζες του θεωρούνται πια αδιαπραγμάτευτες. Η πιο σημαντική έρευνα που έχει γίνει για τον εντοπισμό της προέλευσης του σκακιού «απεφάνθη» ότι έλκει την καταγωγή του από την Ινδία του 5ου αιώνα μ.Χ. και συγκεκριμένα από την αρχαία πόλη Κανούτζ.

Εκεί πιστεύεται ότι επινοήθηκε το στρατηγικό επιτραπέζιο παιχνίδι ονόματι «τσατουράνγκα», ο πρόδρομος δηλαδή του σκακιού, το οποίο εξελίχθηκε στη σημερινή μορφή του όταν μεταφέρθηκε στην Ευρώπη τον 15ο αιώνα. Όσοι όμως και αν υπολογίσουμε ότι είναι οι αιώνες ιστορίας – δεκαέξι ή έξι – του επονομαζόμενου «παιχνιδιού των ευφυών», το έτος που προορίζεται να χωρίσει την απήχηση του στο πριν και το μετά είναι αυτό που εκπνέει σε περίπου ένα μήνα από τώρα.

Η «δικαίωση» του βιβλίου 37 χρόνια μετά

Ο… ιστορικός του μέλλοντος θα έχει μάλλον όλους τους λόγους για να αναδείξει το 2020 σε έτος της μεγαλύτερης σκακιστικής «έκρηξης» που σημειώθηκε ποτέ. Την εποχή του Μπόμπι Φίσερ και αργότερα των «τιτανομαχιών» ανάμεσα στον Γκάρι Κασπάροφ και τον Ανατόλι Κάρποφ το παγκόσμιο ενδιαφέρον για το σκάκι σημείωσε διαδοχικά limit up, ποτέ όμως σε ανάλογο επίπεδο με αυτό που συμβαίνει τώρα. Για χάρη ενός… μυθοπλαστικού σεναρίου.

Το «Γκαμπί της Βασίλισσας» στο σκάκι είναι το άνοιγμα κατά το οποίο ο λευκός θυσιάζει ένα πιόνι από την πλευρά της βασίλισσας (γκαμπί είναι η θυσία) για να αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα. Εδώ και ένα μήνα η ορολογία είναι οικεία και στους πλέον αδαείς με το ευγενές «άθλημα», καθότι πρόκειται για τον τίτλο της πέρα από κάθε προσδοκίας επιτυχημένης σειράς του Netflix.

Ένα χρόνο προτού εγκαταλείψει τα εγκόσμια (1984), ο Αμερικανός συγγραφέας Γουόλτερ Τέβις κυκλοφόρησε το τελευταίο μυθιστόρημά του. Στις δικές του ομώνυμες νουβέλες βασίστηκαν οι ταινίες «The Hustler» (1961), «Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη» (1976) και το «Χρώμα του χρήματος», (1986) στην οποία πρωταγωνίστησαν ο Πολ Νιούμαν με τον Τομ Κρουζ.

Το «The Queen’s Gambit» του 1983, που προλόγισε θα ‘λεγε κανείς την καριέρα της απίθανης Τζούντιτ Πόλγκαρ, ήταν και το πιο αποτυχημένο εμπορικά. Όλα αυτά έως και πριν από… ένα μήνα. Πλέον, το μυθιστόρημα στο οποίο βασίζεται η σειρά – φαινόμενο του Netflix βρίσκεται, 37 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, στη λίστα των Bestsellers των New York Times.

Σπάει όλα τα κοντέρ

Όπως ανακοίνωσε η εταιρία παραγωγής και αναμετάδωσε στον προσωπικό λογαριασμό της στο Instagram η πρωταγωνίστρια Άνια Τέιλορ - Τζόι, η σειρά έχει βρεθεί ήδη στο Top 10 του Netflix 92 χωρών και σε 63 εξ’ αυτών στην κορυφή! Ανακοίνωσε επίσης ότι σε 28 ημέρες προβολής έχουν… προλάβει να την δουν 62 εκατομμύρια νοικοκυριά. Που αν υπολογίζουμε τα μισά μόνο ως ζευγάρι, σημαίνει ότι κάθε ημέρα που περνάει την παρακολουθούν +3,3 εκατ. άνθρωποι!

Αν ρωτήσεις οποιονδήποτε θα σου πει ότι το μεγάλο αστέρι της σειράς είναι η επιβλητική Τέιλορ - Τζόι. Στην πραγματικότητα είναι το ίδιο το σκάκι. Η τρομερή απήχηση της παραγωγής μοιάζει με το turning point της δημοφιλίας του από καταβολής του. Οι αναζητήσεις σχετικά με το σκάκι στη μηχανή της Google διπλασιάστηκαν από την πρώτη κιόλας εβδομάδα προβολής της σειράς, ενώ η αναζήτηση της φράσης «Πώς παίζεις σκάκι;» έχει φτάσει ήδη σε ιστορικό υψηλό δεκαετίας.

Το ebay ανακοίνωσε αύξηση 273%(!) στις αναζητήσεις για αγορά σετ σκακιού το πρώτο δεκαήμερο από την έναρξη προβολής της σειράς. Οι νέες εγγραφές σε σκακιστικές σχολές έχουν εκτοξευτεί, το online παιχνίδι έχει απογειωθεί σε κάθε γωνιά της γης - για πρώτη φορά στην ιστορία το σκάκι γίνεται trend και τείνει να λάβει τη μορφή «βιομηχανίας».

Ο Leon Watson, που διευθύνει την παλαιότερη σκακιστική λέσχη του Λονδίνου (Battersea) και εργάζεται παράλληλα στον ιστότοπο Chess24.com, που μεταδίδει ζωντανά αγώνες, εξέφρασε την έκπληξη του, μιλώντας στον Insider. «Έχουμε δει μια τεράστια αύξηση στο ενδιαφέρον των ανθρώπων να έρθουν σε επαφή μαζί μας και να συμμετάσχουν», είπε, ενώ ανέδειξε και την τεράστια επιρροή που έχει στο γυναικείο φύλο ο ρόλος του κοριτσιού – θαύμα της σειράς, της νεαρής Ελίζαμπεθ Χάρμον, που υποδύεται η Τζόι. «Είχαμε περισσότερα αιτήματα στη λέσχη από γυναίκες τις τελευταίες δύο εβδομάδες από ό,τι είχαμε τα τελευταία πέντε χρόνια!».

Τεράστια η δυνητική αύξηση του ενδιαφέροντος

Για τους παίκτες του σκακιού το «The Queen’s Gambit» είναι κάτι πρωτόγνωρο. Το κοινό του παιχνιδιού είναι απαιτητικό και δύσκολο. Δεν θα έδινε δεκάρα για μια σειρά που δεν θα αναδείκνυε τις ιδιαιτερότητες του, από την προετοιμασία για ένα τουρνουά έως τον τρόπο που μετακινεί ο παίκτης τα κομμάτια ή χτυπά το χρονόμετρο.

Για πρώτη φορά αναβιώνει με τόση λεπτομέρεια και ακρίβεια σε τηλεοπτικές σκηνές η σκακιστική κουλτούρα, σε όλα τα επίπεδα. «Σίγουρα δεν είναι όλα τέλεια, τίποτα δεν μπορεί να είναι τέλειο. Πρόκειται όμως για την πιο ρεαλιστική, φανταστική, απεικόνιση για το πώς παίζεται το σκάκι σε ένα τουρνουά που έχω δει ποτέ. Και πιστέψτε με, έχω δει κάθε τηλεοπτική εκπομπή σκακιού ή ταινία», πρόσθεσε ο Watson.

Οι ειδικοί θεωρούν ότι είναι πολύ νωρίς για να μετρηθεί ο πραγματικός αντίκτυπος της σειράς στο σκάκι. Για τον απλό λόγο ότι είναι εύκολο να μάθεις τα βασικά, αρκετά χρονοβόρο όμως να φτάσεις στο επίπεδο που θα σου επιτρέψει να κατανοήσεις μια παρτίδα πεπειραμένων παικτών.

Η παγκόσμια ομοσπονδία σκακιού (FIDE) πάντως αναμένει τεράστια αύξηση τουλάχιστον του πρώιμου ενδιαφέροντος για το παιχνίδι. Αυτή τη στιγμή περίπου 30 εκατομμύρια παιδιά είναι εγγεγραμμένα σε κάποια μορφή σχολικού προγράμματος σκακιού και η FIDE υπολογίζει ότι λόγω της σειράς ο αριθμός αυτός θα φτάσει τα 50 εκατομμύρια, όχι στο απώτερο μέλλον, αλλά τις επόμενες ημέρες!

Η σκακιστική «επανάσταση» που φέρνει το «The Queen’s Gambit» μοιάζει για την ώρα ικανή να αλλάξει ισορροπίες αιώνων. Αυτή τη στιγμή, κάπου στον κόσμο, γαλουχείται η πραγματική Ελίζαμπεθ Χάρμον. Ίσως και η πρώτη γυναίκα που θα κυριαρχήσει στο «άθλημα», τερματίζοντας την ανδροκρατία που το διέπει. Ίσως μάλιστα, μετά τη σειρά, μια τέτοια ανατροπή να είναι το επόμενο βήμα στην εξάπλωση της απήχησής του.

Διαβάστε ακόμη