Έξι εσωτερικά ρήγματα-κεράκια για τα 70α γενέθλια του ΝΑΤΟ

«Εγκεφαλικά νεκρό» (όπως διεμήνυσε ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν) ή μήπως «ζωντανό από την κορυφή έως τα νύχια» (όπως αντέτεινε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Μάας); «Σημαντικότερο από όσο ήταν ακόμη και κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου» (όπως υποστήριξε η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ) ή μήπως απλά «παρωχημένο» (όπως είχε δηλώσει προ τριετίας ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ); Όπως και να το δει κανείς, το ΝΑΤΟ ετοιμάζεται την ερχόμενη εβδομάδα να γιορτάσει, σε επίπεδο αρχηγών κρατών, την επέτειο της συμπλήρωσης 70 ετών από την ίδρυσή του.

Οι ηγεσίες των 29 κρατών-μελών της βορειοατλαντικής συμμαχίας συνέρχονται στο Λονδίνο το διήμερο 3 και 4 Δεκεμβρίου για να πάρουν μέρος σε ακόμη μία «επετειακή» σύνοδο κορυφής. Το μέρος μοιάζει κατάλληλο. Στο Λονδίνο είχαν την έδρα τους, άλλωστε, και τα «κεντρικά» της συμμαχίας από το 1949 οπότε εκείνη ιδρύθηκε έως και το 1952, προτού εν συνεχεία μετακομίσουν στο Παρίσι, την περίοδο 1952-1967, και από εκεί στις Βρυξέλλες όπου και παραμένουν έως σήμερα.

Κατά τα λοιπά, ωστόσο, το περιβάλλον διεθνώς έχει αλλάξει άρδην, καθιστώντας πια μάλλον «παρωχημένη» εκείνη την περίφημη ρήση του Βρετανού πρώτου γενικού γραμματέα της Συμμαχίας, λόρδου Λιονέλ Ισμέι, κατά τον οποίο το ΝΑΤΟ δημιουργήθηκε «για να κρατάει τη Σοβιετική Ενωση έξω, τους Αμερικανούς μέσα, και τους Γερμανούς κάτω».

Πολλές οι ρωγμές 

Στο κατώφλι πια του 2020, το ΝΑΤΟ βρίσκεται αντιμέτωπο με σειρά από εσωτερικά ρήγματα. Και είναι κάποια από αυτά τα ρήγματα που έκαναν τον Εμανουέλ Μακρόν να κηρύξει τη Συμμαχία «εγκεφαλικά νεκρή» στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στον Economist τον Νοέμβριο.

Συνοψίζοντας θα μπορούσε κανείς να εντοπίσει τις ακόλουθες «ρωγμές» στις τάξεις του ΝΑΤΟ:

• Μακρόν εναντίον Ερντογάν
• Ρωσοφοβικοί εναντίον φιλορώσων
• Αντικινέζοι εναντίον κινεζόφιλων
• Τραμπ μόνος εναντίον όλων  
• Ευρωπαίοι εναντίον ευρωπαίων (για το προσφυγικό)
• Ευρωπαίοι εναντίον ευρωπαίων (για το Brexit)

Παραφράζοντας τον λόρδο Ισμέι, θα μπορούσε κανείς σήμερα να υποστηρίξει ότι το ΝΑΤΟ υπάρχει «για να κρατάει τους δυτικούς ενωμένους, τους Ανατολικοευρωπαίους ικανοποιημένους, τους Αμερικανούς μέσα και τους Τούρκους μακριά από τη Ρωσία», χωρίς όμως ακριβώς να επιτυγχάνει στην αποστολή του.

Τουρκία εναντίον Γαλλίας 

Στο επίκεντρο των ενδονατοϊκών ρηγμάτων βρίσκεται η αποκλίνουσα στάση της Τουρκίας, καθώς η χώρα του Ερντογάν πλέον ενισχύει σημαντικά τους στρατιωτικούς της δεσμούς με τη Ρωσία (S-400) προσδίδοντας στρατηγικό βάθος στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, ενώ παράλληλα εισβάλει στρατιωτικά και σε μια κυρίαρχη ξένη χώρα όπως είναι η Συρία. «Η εμμονή της Τουρκίας να προχωρήσει με τους S-400 αντίκειται στις δεσμεύσεις της προς το NATO και θα έχει συνέπειες στην τουρκική διαλειτουργικότητα με τη συμμαχία», δήλωσε προ ημερών εκπρόσωπος της Συμμαχίας. Τα σενάρια για ενδεχόμενη έξοδο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ αποτελούν πια κοινό τόπο στα μίντια, ενώ σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του Reuters, η Άγκυρα εκβιάζει αρνούμενη να συνυπογράψει ΝΑΤΟικό σχέδιο άμυνας υπέρ των χωρών της Βαλτικής εάν το ΝΑΤΟ δεν αποκηρύξει προηγουμένως τους Κούρδους της Συρίας (YPG) ως «τρομοκράτες». 

«Εάν το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ αποφασίσει να αντεπιτεθεί στην Τουρκία, εμείς θα τη συνδράμουμε;», διερωτήθηκε ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν μέσα από τις σελίδες του Economist, αφήνοντας να εννοηθεί ότι σε μια τέτοια περίπτωση η ρήτρα περί συλλογικής άμυνας (Άρθρο 5) ενδεχομένως να μην είναι πια και τόσο… δεδομένη.

Ψηλά στη λίστα με τα ενδοναοτοϊκά ρήγματα βρίσκεται, ωστόσο, και η επαμφοτερίζουσα στάση των ΗΠΑ που εμφανίζονται πια να έχουν φωναχτά «δεύτερες σκέψεις» αναφορικά με το βαθμό της μελλοντικής εμπλοκής τους σε μια Συμμαχία στο πλαίσιο της οποίας «οι Αμερικανοί πληρώνουν για την ασφάλεια των άλλων», όπως καταγγέλλει ο πρόεδρος Τραμπ, «χωρίς να παίρνουν τίποτα πίσω σε αντάλλαγμα».

Μεταξύ των «29» του ΝΑΤΟ απαντώνται, όμως, και άλλες αποκλίσεις. Υπάρχουν χώρες (όπως οι Βαλτικές και η Πολωνία) που βλέπουν ως μεγαλύτερη «απειλή» τη Ρωσία και άλλες (όπως η Γαλλία ή ακόμη και κύκλοι εντός των ΗΠΑ) που υπογραμμίζουν την ανάγκη να εισέλθουμε σε μια φάση «στρατηγικού διαλόγου» με τη Μόσχα, ενδεχομένως μέσα και από την αναζωογόνηση του ήδη υπάρχοντος Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας (NRC). Υπάρχουν χώρες όπως οι ΗΠΑ που θα ήθελαν «να κρατήσουν έξω την Κίνα» καθώς εκείνη επεκτείνεται προς δυσμάς μέσω του σχεδίου «Μια Ζώνη, Ενας Δρόμος», και άλλες που επιλέγουν να μην δίνουν τόσο μεγάλο βάρος στην κινεζική «απειλή».

Οι αρρυθμίες στο δυτικό μέτωπο (Brexit, Ευρωπαίοι «εναντίον» Ευρωπαίων για το μεταναστευτικό κ.ά.) δεν μπορούν παρά να έχουν αντίκτυπο και στο ΝΑΤΟ. Ο Τραμπ θα ήθελε, όπως έχει διαμηνύσει επανειλημμένως, οι Ευρωπαίοι να αυξήσουν ο καθένας τις αμυντικές του δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ, πράγμα που η Γερμανία όμως για παράδειγμα, που είναι και η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, δεν προτίθεται να κάνει πριν το 2024 στην καλύτερη περίπτωση ή κατά άλλους ή το… 2031.

Προς μια... Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση;   

Την ίδια ώρα, οι απειλές στην πραγματικότητα πολλαπλασιάζονται, κινούμενες προς υβριδικές κατευθύνσεις (μεταναστευτικές ροές ως μέσο εκβιασμού, κυβερνοπόλεμος, το διάστημα ως πεδίο ανταγωνισμού, fake news, ενεργειακές οδεύσεις, tanker wars, τρομοκρατία, μοναχικοί λύκοι, δίκτυα τηλεπικοινωνιών κ.ά.). 

Παράλληλα, γίνονται όμως κινήσεις και προς την αμυντική «χειραφέτηση» της Ευρώπης από το ΝΑΤΟ, κινήσεις τις οποίες κάποιοι όπως για παράδειγμα η Βρετανία αντιμετωπίζουν με έκδηλο σκεπτικισμό. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, κοινά έργα όπως το Eurodrone, η ενίσχυση της Frontex, και το γαλλικής έμπνευσης «European Intervention Initiative», στο οποίο συμμετέχουν σήμερα 14 κράτη-μέλη της ΕΕ (μεταξύ αυτών η Φινλανδία και η Εσθονία) ξεχωρίζουν ως βήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση. «Καλωσορίζω τις προσπάθειες για ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, αλλά η ευρωπαϊκή ενότητα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την διατλαντική ενότητα», δήλωσε προ ημερών ο γενικός γραμματέας της συμμαχίας,  Γενς Στόλτενμπεργκ.

ΝΑΤΟ και Ελλάδα

Στα καθ’ ημάς, τα τελευταία ΚΥΣΕΑ αποφάσισαν την ενίσχυση της επιτήρησης των ελληνικών συνόρων σε συνεργασία και με το ΝΑΤΟ. Αναφερόμενος δε στα ελληνοτουρκικά, ο αναπληρωτής Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος σημείωσε προσφάτως, στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι θα μπορούσε να ζητηθεί από «το ΝΑΤΟ να διευκολύνει μια τεχνικής φύσεως λύση στο ζήτημα του εναερίου χώρου» (σ.σ. ένα μοντέλο «τεχνικής φύσεως» που θα μπορούσε να αφορά στην κατάθεση σχεδίων πτήσεως μέσω ΝΑΤΟ για τα τουρκικά αεροσκάφη).

Μέσα σε όλα αυτά, η θετική είδηση της επερχόμενης ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στις τάξεις της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας προφανώς και δεν αρκεί για να αντιστρέψει το κλίμα που είναι, κατά τα άλλα, πολλαπλώς ακανθώδες. Αντιθέτως, κάποιοι (ακόμη και μέσα από τις σελίδες του διόλου τυχαίου περιοδικού «National Interest» στις ΗΠΑ) αμφισβητούν την αξία που είχε για το ΝΑΤΟ η ένταξη του Μαυροβουνίου στη Συμμαχία το 2017 (πράγμα που έχει αμφισβητήσει άλλωστε και ο ίδιος ο Τραμπ) αλλά και την αξία που πρόκειται να έχει η επερχόμενη ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας.

Διαβάστε ακόμη

Το Θεαγένειο εκπέμπει «SOS»: Τον... έναν χρόνο φτάνει η λίστα αναμονής για χειρουργεία - Ένας νοσηλευτής για 30 ασθενείς

Στον Εισαγγελέα η Ειρήνη Μουρτζούκου - Κρύβεται από τις κάμερες

Το δύσκολο σταυροδρόμι της κυβέρνησης, η σύλληψη Ρωμανού και η αλλαγή ατζέντας

Η Σοφία Βεργκάρα υποδεικνύει πως χορεύουν οι λατινοαμερικάνες για την περίοδο των Ευχαριστιών