Η χθεσινή ήταν μέρα αφιερωμένη στον Αλέξη Τσίπρα, κακά τα ψέματα. Το βιβλίο του συγκέντρωσε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, πρώτα απ' όλα από τον κόσμο, που νομίζω ότι είναι και το πιο σημαντικό. Προκάλεσε όμως και πάρα πολλές συζητήσεις στα μέσα ενημέρωσης και φυσικά αντιδράσεις από στελέχη των αντίπαλων κομμάτων και πολιτικών χώρων. Πιστεύω πως την αποστολή του το βιβλίο την πέτυχε και με το παραπάνω. Ο Τσίπρας απέδειξε ότι ακόμα και καταθέτοντας έναν τόμο 726 σελίδων, μπορεί να παράξει πολιτικό γεγονός. Το ζήτημα είναι αν θα καταφέρει αυτό το μεγάλο ενδιαφέρον να το μετουσιώσει σε πολιτική υποστήριξη. Γι αυτό θα μιλήσουμε αρκετά τις επόμενες μέρες. Από εκεί και πέρα, μαθαίνω από το επιτελείο Τσίπρα, πως ρίχνουν όλες τους τις δυνάμεις για την πρώτη παρουσίαση στο Παλλάς στις 3 Δεκεμβρίου.
Διάβασα το βιβλίο του Τσίπρα, λοιπόν, και ιδιαίτερα τις αναφορές που κάνει σε πρόσωπα στην μακρά εξιστόρησή του. Δεν είχα σκοπό να κάνω (μόνο) κουτσομπολιό με όσους και όσες με πήραν τηλέφωνο να συζητήσουμε την «Ιθάκη», αλλά να καταλάβω ποια κορυφαία στελέχη και πρόσωπα θα μπορούσε να πάρει ο Τσίπρας μαζί του στα νέα του πολιτικά σχέδια. Θα ξεκινήσω από όσους και όσες δεν φαίνεται να θέλει και πολλά-πολλά μαζί τους (δεν αναφέρομαι στον Βαρουφάκη, τον Λαφαζάνη, την Κωνσταντοπούλου ή τον Κασσελάκη -όλοι τους έχουν πλέον ανοικτή εχθρότητα με τον Τσίπρα).
Κατάλαβα λοιπόν ότι ο πρώην πρωθυπουργός δεν θέλει να έχει ξανά παρτίδες με τον Παύλο Πολάκη, αφού τον εμφανίζει ως άνθρωπο που τα έκανε επίτηδες «μπάχαλο». Αρνητικός εμφανίζεται επίσης για τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τους περισσότερους της άλλοτε «Ομπρέλας» όπως τον Πάνο Σκουρλέτη, αφού τους χρεώνει ουσιαστικά πως τον αμφισβητούσαν διαρκώς.
Έχω ένα ερωτηματικό για την Έφη Αχτσιόγλου. Στο βιβλίο ο Τσίπρας την εμφανίζει να αρνείται να αναλάβει την ουσιαστική αρχηγία του ΣΥΡΙΖΑ ανάμεσα στις πρώτες και τις δεύτερες εκλογές εκτιμώντας ότι «πίστευε πως μόνη της, παίρνοντας αποστάσεις από μένα, θα μπορούσε να υπερβεί τα προβλήματα εντός του ΣΥΡΙΖΑ και να πείσει τα μέλη του παρουσιάζοντας μια φρέσκια υποψηφιότητα, χωρίς να δίνει την εντύπωση πως ήταν υπό την κηδεμονία μου». Και αν η εκτίμηση πως η Αχτσιόγλου δεν ήθελε «δαχτυλίδι» και ήθελε να πορευτεί αυτόνομα εντός του κόμματος μοιάζει έως και δικαιολογημένη, ο Τσίπρας μερικές σελίδες παρακάτω γράφει πως «οι άλλοι υποψήφιοι, και κυρίως η Αχτσιόγλου, κατάφεραν να χάσουν από τον Κασσελάκη» και αναφέρει πως μοιράστηκε με συνεργάτες του την σκέψη: «Αν [η Έφη] δεν μπορεί να νικήσει τον Κασσελάκη, πώς θα μπορέσει να νικήσει τον Μητσοτάκη;».
Μετά από αυτά, απορώ πως θα υπάρξει προσέγγιση των δύο ξανά. Αλλά βέβαια ορισμένες φορές η ανάγκη σβήνει τις πικρίες.
Και σας πάω τώρα στα «σήματα» που δίνει ο Τσίπρας για κάποιους θα τους ήθελε ξανά δίπλα του πέρα από όσους έχει ήδη στο πλάι του. Θετική αντιμετώπιση επιφυλάσσει στον Γιώργο Σταθάκη, που είχε φύγει από τον στον οποίο πιστώνει τις δύσκολες διαπραγματεύσεις για τον νόμο για τους πλειστηριασμούς. Πολύ ήπια αντιμετωπίζει και τον Γιώργο Κατρούγκαλο για τον οποία λέει ότι δεν πρέπει να τυγχάνει αντιμετώπισης «αποδιοπομπαίου τράγου» καθώς το σκαρί του ΣΥΡΙΖΑ «ήταν σαθρό και έμπαζε ήδη νερά».
Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που δεν δείχνουν να συγκινούνται από τα όσα αρνητικά έγραψε για αυτούς ο Τσίπρας. Χαρακτηριστική περίπτωση ο Νίκος Παππάς, που δεν έδειξε να ενοχλείται (Open) από την κατηγορία πως επέδειξε «απαράδεκτη επιπολαιότητα» στους χειρισμούς στο θέμα των τηλεοπτικών αδειών. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, κληθείς να σχολιάσει την αποστροφή του Αλέξη Τσίπρα πως δεν έπρεπε να τον συμπεριλάβει στα ψηφοδέλτια είπε: «Πρώτευσα στη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, οπότε νομίζω ότι απεφάνθη ο λαός». Έδειξε πάντως να μην κρατά κακίες. Ξαναλέω, ορισμένες φορές η ανάγκη σβήνει τις πικρίες.
Στη Χαριλάου Τρικούπη αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία όσα συμβαίνουν μετά την κυκλοφορία της "Ιθάκης" εκτιμώντας ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει ανοίξει κύκλο πολιτικής φθοράς που αναμένεται να βαθύνει, όσο οι αντιδράσεις και οι αιχμές από πρώην συνεργάτες του και υπουργούς των κυβερνήσεών του θα πολλαπλασιάζονται. Στο ΠΑΣΟΚ λένε ότι η δημοσιότητα γύρω από την «Ιθάκη» δεν είναι βέβαιο πως λειτουργεί ευνοϊκά για τον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό, καθώς «κουβαλάει» ξανά στο προσκήνιο παλιές πληγές της περιόδου διακυβέρνησής του.
Ωστόσο, παραδέχονται ότι αυτή δημιουργεί μια ανεπιθύμητη παρενέργεια: Στην παρούσα συγκυρία ρίχνει τη δική τους ατζέντα σε δεύτερο πλάνο σε μια στιγμή που το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να εμφανίσει συγκροτημένο αντιπολιτευτικό προφίλ.
Και εδώ μπαίνει η πιο πικρή διαπίστωση της Χαριλάου Τρικούπη: το βιβλίο του Τσίπρα, λένε, λειτουργεί τελικά ως χείρα βοηθείας προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, δίνοντας στο Μαξίμου τον απαραίτητο επικοινωνιακό αέρα σε μια δύσκολη περίοδο.
Ενώ γενικά στο ΠΑΣΟΚ κρατούν χαμηλούς τόνους, ο Μανώλης Όθωνας επέλεξε να κινηθεί διαφορετικά και να δώσει τη σκληρότερη διάψευση που έχει ακουστεί μέχρι τώρα για το βιβλίο «Ιθάκη». Στενός συνεργάτης της Φώφης Γεννηματά, ο Όθωνας κατέστησε σαφές ότι οι περιγραφές του Αλέξη Τσίπρα για τη βραδιά των εκλογών του 2015 «δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα», σημειώνοντας ότι βρισκόταν ο ίδιος δίπλα της.
Ο Αλέξης Τσίπρας, στο βιβλίο του, περιγράφει ότι τη βραδιά των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015 είχε τηλεφωνική συνομιλία με τη Φώφη Γεννηματά, στην οποία εκείνη φέρεται να του άφησε υπόνοιες για πιθανή πολιτική συμπόρευση ή μια πιο ευέλικτη στάση απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Όθωνας λέει πως ήταν παρών στη συνομιλία και ότι τίποτα τέτοιο δεν ειπώθηκε. Ότι δηλαδή η εικόνα που παρουσιάζει ο Τσίπρας στο βιβλίο —μια Γεννηματά που άφηνε «παράθυρο» συνεννόησης— δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Η αντίδρασή του δεν περιορίστηκε εκεί. Διέψευσε και τη δεύτερη αναφορά του πρώην πρωθυπουργού, σχετικά με τη στάση της Γεννηματά στον εκλογικό νόμο, λέγοντας πως «ούτε αυτό έχει συμβεί». Η πιο αιχμηρή στιγμή ήταν η καταληκτική του φράση, όταν διερωτήθηκε «τι σόι rebranding είναι αυτό» που βασίζεται σε λόγια ανθρώπων που δεν μπορούν να απαντήσουν.
Σας πάω στη Νέα Δημοκρατία, που τα μέλη της εξέλεξαν συνέδρους και επικεφαλής των τοπικών οργανώσεων. Να σας πω αρχικά πως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αφορούσε τους συνέδρους, καθώς στις περισσότερες από τις τοπικές οργανώσεις υπήρχε μόνο ένας υποψήφιος. Έτσι πρωτοκλασάτα στελέχη του κόμματος έριξαν το βλέμμα τους στους συνέδρους και ιδίως σε όσους θα εκλέγονταν στις περιφέρειές τους, με σκοπό να δουν αν ελέγχουν την ντόπια κομματική βάση.
Από τη γενική εικόνα που κατάφερα να συγκεντρώσω, καταλαβαίνω πως ο νέος ισχυρός «παίκτης» στην εσωκομματική σκακιέρα είναι ο Γρηγόρης Δημητριάδης, ο οποίος μάλιστα φέρεται να «τσίμπησε» κόσμο από άλλα «καπετανάτα». Τα στελέχη που τον ακολουθούν είναι «ακραιφνή δεξιά», γεγονός που φάνηκε και από την φωτογραφία που ανάρτησε ο Άδωνις Γεωργιάδης «αγκαλιά» με τον πρώην Γ.Γ. του πρωθυπουργού.
Παρά, πάντως, τον επίσημο τόνο ικανοποίησης, οι εσωκομματικές κάλπες της ΝΔ αφήνουν πολλά ανοιχτά μέτωπα. Η αποχή δεκάδων χιλιάδων μελών λειτούργησε ως βεβιασμένο δημοψήφισμα για την κατεύθυνση του κόμματος, σε μια περίοδο που οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς έχουν ήδη ασκήσει βαρύτατη κριτική στη γραμμή Μητσοτάκη.
Παράλληλα, οι εξαγγελίες περί «ανανέωσης» δεν αποτυπώθηκαν στην πράξη, καθώς η συμμετοχή νέων στελεχών ήταν υποτονική, προκαλώντας ανησυχία για την πραγματική οργανωτική ζωντάνια της παράταξης.
Στο παρασκήνιο, οι κινήσεις των «δελφίνων» διαμορφώνουν νέες ισορροπίες. Ο Νίκος Δένδιας ενισχύει πανελλαδικά τον μηχανισμό του, ενώ Άδωνις Γεωργιάδης και Κωστής Χατζηδάκης διευρύνουν την επιρροή τους.
Την ίδια ώρα, ο Γρηγόρης Δημητριάδης καταγράφει εντυπωσιακή οργανωτική ισχύ, ύστερα από συνεχείς περιοδείες σε όλη τη χώρα. Το συνέδριο της άνοιξης αναμένεται να δείξει αν οι σημερινοί συσχετισμοί θα μετατραπούν σε νέα γραμμή διαδοχής στην επόμενη ημέρα της ΝΔ.
Η κοινή εμφάνιση Κώστα Καραμανλή και Ευάγγελου Βενιζέλου στην εκδήλωση για τα 15 χρόνια της Δημοκρατίας δημιουργεί έντονο παρασκήνιο και εμφανή ανησυχία στο Μαξίμου. Η συνύπαρξη δύο πολιτικών με διαφορετική ιστορική διαδρομή –και με σαφείς αποστάσεις από το σημερινό κυβερνητικό περιβάλλον– θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα απίθανη. Το γεγονός ότι θα σταθούν μαζί, στις 2 Δεκεμβρίου, σε μια εκδήλωση που φιλοξενεί εφημερίδα ασκούμενη σε σκληρή δεξιά κριτική προς την κυβέρνηση, αξιολογείται ως κίνηση με πολιτικό βάρος.
Στο Μαξίμου προβληματίζει ιδιαίτερα η παρουσία Καραμανλή, ο οποίος έχει διατηρήσει σιωπηλή αλλά ξεκάθαρη απόσταση από το σύστημα Μητσοτάκη. Ταυτόχρονα, η συμμετοχή Βενιζέλου προσδίδει θεσμικό κύρος και ανοίγει το ακροατήριο προς το κέντρο, δημιουργώντας ένα μήνυμα υπερκομματικού συντονισμού.
Στελέχη της ΝΔ ερμηνεύουν την εκδήλωση ως πιθανό τεστ διαθέσεων και προάγγελο νέων συσχετισμών ενόψει πολιτικών εξελίξεων τους επόμενοιυς μήνες. Οι συμβολισμοί είναι πολλοί και στο Μαξίμου καταγράφονται με αυξημένη προσοχή.
Στο Μέγαρο Μαξίμου κυριαρχεί συγκρατημένη αισιοδοξία ενόψει των αγροτικών μπλόκων που αναμένεται να ξεκινήσουν στις 30 Νοεμβρίου. Η κυβέρνηση επιχειρεί να προλάβει τις αντιδράσεις, ανακοινώνοντας την καταβολή του 70% της βασικής ενίσχυσης μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες – ποσό που μπορεί να φτάσει τα 550 εκατ. ευρώ. Θα ακολουθήσει το υπόλοιπο 30% και το «Μέτρο 23» των 178 εκατ. ευρώ, μόλις ολοκληρωθούν οι απαιτούμενοι έλεγχοι.
Παράλληλα δίνονται διαβεβαιώσεις ότι δεν θα ζητηθεί επιστροφή υπολοίπων από το νέο σύστημα επιδοτήσεων, επιχειρώντας να μειώσει τη δυσπιστία που έχει καλλιεργηθεί στις αγροτικές περιοχές.
Ωστόσο, η εικόνα από τους γαλάζιους βουλευτές των αγροτικών περιφερειών δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Οι περισσότεροι αμφιβάλλουν ότι οι ανακοινώσεις αρκούν για να αναχαιτίσουν το αγροτικό κύμα πίεσης, εκτιμώντας ότι το επόμενο διάστημα θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για την κυβέρνηση.
Και στο ΠΑΣΟΚ πάντως υπάρχουν υπόγειες κινήσεις εν όψει συνεδρίου. Και ο Χάρης Δούκας, μαθαίνω, είχε χτες το απόγευμα σύσκεψη με τηλεδιάσκεψη με στελέχη από όλη την Ελλάδα και συγκεκριμένα με μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος και μέλη των Νομαρχιακών Οργανώσεων, που τον στηρίζουν. Συμμετέχοντες μου είπαν πως συμμετείχαν πάνω από 300 στελέχη στην συζήτηση, στην οποία τέθηκε το σαφές «Όχι σε συγκυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία», αλλά και τα έξι σημεία που είχε αποστείλει ο δήμαρχος Αθηναίων στην πρώτη συνεδρίαση της ΚΟΕΣ.
Στο επιχειρηματικό παρασκήνιο κυριαρχεί η πεποίθηση ότι ο Όμιλος AKTOR περνά σε φάση στρατηγικής αναδιάταξης, με δύο άξονες που θεωρούνται καθοριστικοί για την επόμενη δεκαετία: LNG και παραχωρήσεις. Το ενδιαφέρον για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με τις ήδη υπογεγραμμένες συμφωνίες, δημιουργεί προβλέψεις για σταθερές ροές εσόδων, κάτι που οι αναλυτές εκτιμούν ως προσπάθεια απεξάρτησης από τον παραδοσιακό κατασκευαστικό πυλώνα.
Παράλληλα, η εξαγορά της AKTOR Παραχωρήσεις και η στόχευση στα έργα Ρουμανίας τοποθετούν τον όμιλο σε ένα περιβάλλον όπου οι ευκαιρίες θεωρούνται αυξανόμενες, ειδικά λόγω του αναμενόμενου εκσυγχρονισμού των υποδομών σε Ρουμανία–Ουκρανία.
Η αγορά παρακολουθεί επίσης την κινητικότητα μέσω της Credia Bank, που ενισχύει το αποτύπωμα της Thrivest, δημιουργώντας ένα εταιρικό πλέγμα που αυξάνει την ισχύ του ομίλου σε περισσότερους από έναν τομείς. Το συμπέρασμα στο παρασκήνιο: ο όμιλος χτίζει θέση ισχύος σε μια περίοδο ευρωπαϊκής αβεβαιότητας.
Ο Σκαραμαγκάς εξελίσσεται σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες βιομηχανικές υποθέσεις της χώρας. Παρά το χαμηλό προφίλ, κύκλοι της ναυπηγικής αγοράς παρακολουθούν στενά την επανεκκίνηση των ναυπηγείων, καθώς καταγράφεται σταθερή αύξηση δραστηριότητας και μια πιο οργανωμένη είσοδος σε τομείς με υψηλή προστιθέμενη αξία. Το ενδιαφέρον δεν αφορά μόνο στις δεκάδες επισκευές που πραγματοποιούνται, αλλά κυρίως τη στρατηγική στόχευση σε έργα που συνδέονται με την ενεργειακή μετάβαση και τις νέες ανάγκες της διεθνούς ναυτιλίας. Η αναβάθμιση κρίσιμων υποδομών, η διεύρυνση των υπηρεσιών και η προσέγγιση πλοιοκτητών με διαφοροποιημένο στόλο δημιουργούν την αίσθηση ότι το ναυπηγείο επιχειρεί ένα δομημένο comeback. Στελέχη της αγοράς σημειώνουν πως, εάν το πλάνο υλοποιηθεί στο σύνολό του, ο Σκαραμαγκάς μπορεί να εξελιχθεί σε κόμβο για πλοία επόμενης γενιάς, λειτουργώντας ως αντίβαρο υψηλής αξίας σε έναν κλάδο που αναζητά αξιόπιστες ευρωπαϊκές λύσεις.
Στο οικονομικό παρασκήνιο επικρατεί η αίσθηση ότι η αναβάθμιση από τη Fitch κλείνει έναν πολύχρονο κύκλο αποκατάστασης του ελληνικού αξιόχρεου. Οι συνεχείς αναβαθμίσεις από το 2019 έως σήμερα, σε συνδυασμό με την ταχεία αποκλιμάκωση του χρέους και την ανθεκτικότητα της οικονομίας, επαναφέρουν τη χώρα κοντά στα επίπεδα της υπόλοιπης Ευρωζώνης – κάτι αδιανόητο λίγα χρόνια πριν. Το ενδιαφέρον όμως βρίσκεται αλλού: στο γεγονός ότι οι αγορές έχουν ήδη «τιμολογήσει» τη βελτίωση, δανείζοντας την Ελλάδα φθηνότερα από Ιταλία και Γαλλία. Παράλληλα, κυβερνητικές πηγές διαβάζουν την πρόσφατη αξιολογητική εικόνα ως προαναγγελία για πιθανή άνοδο στην κατηγορία «Α» μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, εφόσον συνεχιστεί η πτώση του χρέους. Στελέχη της αγοράς σημειώνουν ότι η σύγκλιση με την Ιταλία –και πιθανή υπέρβασή της από το 2027– δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο για το ελληνικό ομόλογο. Το μήνυμα που κυκλοφορεί χαμηλόφωνα στους θεσμικούς: η Ελλάδα επανήλθε οριστικά, αλλά τώρα ξεκινά το δύσκολο κομμάτι – η διατήρηση της αξιοπιστίας σε ένα περιβάλλον που αλλάζει συνεχώς.
Τα αποτελέσματα εννεαμήνου της ΕΧΑΕ επιβεβαιώνουν ότι η ελληνική κεφαλαιαγορά βρίσκεται σε φάση ισχυρής αναβάθμισης. Η εκτόξευση των καθαρών κερδών κατά 103% και η άνοδος του κύκλου εργασιών κατά 62,6% δεν αποτυπώνουν απλώς μια καλή συγκυρία, αλλά μια στροφή κλίμακας στη λειτουργία της αγοράς. Το ενδιαφέρον των επενδυτών, η αύξηση συναλλαγών και η ενισχυμένη δραστηριότητα σε νέα προϊόντα ενισχύουν τη θέση του ομίλου σε ένα περιβάλλον που γίνεται ολοένα πιο ανταγωνιστικό.
Την ίδια στιγμή, η άνοδος του λειτουργικού κόστους κατά 33% δείχνει ότι η ανάπτυξη συνοδεύεται από ανάγκη για τεχνολογικές επενδύσεις και ενίσχυση των υποδομών. Η εικόνα όμως του EBITDA, που σχεδόν διπλασιάστηκε (+95,7%), δείχνει ότι η ΕΧΑΕ απορροφά το κόστος χωρίς να χάνει σε αποδοτικότητα.
Στο παρασκήνιο, παράγοντες της αγοράς βλέπουν τα αποτελέσματα ως προάγγελο νέων επεκτάσεων, καθώς η δυναμική των αριθμών επιτρέπει πιο φιλόδοξες κινήσεις. Το στοίχημα πλέον είναι η διατήρηση του momentum.